In Februari 1959 zat ik in het 4de studiejaar in de Gemeente School, sectie Kleine Buizemont, in Overboelare. We kregen dat jaar voor de eerste keer een ‘Trimestrieel verlof’: we hadden vrijaf vanaf Aswoensdag tot en met de zaterdag die erop volgde. Dat waren 3 vrije schooldagen want op woensdag en op zaterdag hadden we maar een halve dag school. Later is dit verlof uitgegroeid tot het krokusverlof, dat nu een week duurt.
Ik heb altijd onthouden dat februari van 1959 een warme maand was. Het was iedere dag volop lente. — 1959 Heeft trouwens een lange warme en droge zomer gekend. —
Ik onthield ook dat er toen in het bos, waaraan onze school paalde, voor de eerste keer een cyclocrosswedstrijd zou plaatsvinden. Onze onderwijzer, meester Chris, had ons uitgelegd wat cyclocross inhoudt en dat het in het Nederlands veldrijden betekende. Cyclocross is de Engelse benaming voor veldrijden, leerde hij ons. Deze wedstrijd zou plaatsvinden op de zondag die volgde op onze verlofdagen en we zouden de vrijdag en de zaterdag zeker al crossers kunnen ontmoeten op het parcours, omdat ze het terrein zouden verkennen. Hij vroeg ons dan ook om alles goed te observeren en zelfs om notities te nemen om er een opstel over te kunnen schrijven. We mochten ons opstel afgeven in de week na de cyclocross.
Op dezelfde zondag zou in Geraardsbergen ook het Krakelingenfeest doorgaan, wie daar naartoe ging mocht ook daarover een opstel schrijven. Ook over Krakelingen kregen we, vooraleer ons verlof zou aanvangen, nog een hele uitleg, onder andere:
Dat Walter van Edingen, in 1381, met zijn troepen Geraardsbergen wou overvallen, maar als hij met man en macht voor de ommuurde stad stond, de hovelingen een list hadden bedacht: ze gooiden alles wat ze voor het eten hadden over de stadsmuren o.a. ook haringen en brood. Walter Van Edingen vermoedde hierdoor dat de Geraardsbergenaars nog wekenlang binnen hun stadsmuren verder konden leven en dat er aan voedsel zeker geen nood was. Na 3 dagen keerde hij met zijn leger terug naar Henegouwen! Om deze geweldloze overwinning te vieren drinken ze in Geraardsbergen, jaarlijks, visjes in wijn en gooien ze met ronde broodjes die Krakelingen heten.
In 1959 vielen Assewoensdag op 11 februari, op 29 maart was het Pasen, op 7 mei OLH-hemelvaart en op 17 mei Pinksteren.
Aangezien Assenwoensdag op 11 februari viel en het Krakelingenfeest in 1959, dat toen nog volgens de kalender op de 1ste zondag van de Vasten werd gehouden, op zondag 15 februari! Of samen met de cyclocrosswedstrijd in Overboelare.
Overboelare was die zondag te klein, aangezien het spektakel ‘veldrijden’ toen in de Vlaamse Ardennen zeer populair was, kwam iedere sportliefhebber naar Overboelare.
Boelare, zoals Overboelare in de volksmond uitgesproken wordt, heeft ook het voordeel om aan de grens te liggen met Henegouwen en niet ver van Brabant, wat extra volk uit deze provincies naar onze gemeente bracht.
In Geraardsbergen daarentegen was de belangstelling voor het Krakelingenfeest en het Tonnekensbrand, nog nooit zo laag geweest. Het is hierdoor dat ze in Geraardsbergen van 1960 op de term’ historische stoet’ meer nadruk zijn gaan leggen.
In 1968 kwamen ook Prins Albert en Prinses Paola in Geraardsbergen het Krakelingenfeest bezoeken. Sindsdien was de regie van de historische stoet in handen van historicus Geert Van Bockstaele. Gedurende meer dan 40 jaar heeft Geert zich samen met het Krakelingencomit é, dat hij mee stichtte, ingezet voor de historische stoet rond het Krakelingenfeest. Het Krakelingencomit é zet nu al een paar jaar Geerts werk verder. Louis De Cock en zijn echtgenote Anne-Marie Vanden Herrewegen, Fr éderika Schollaert, Filip Temmerman, Johan Lauwaert, Koen Bossuyt, Linda Delplace, Marcel en Liesbeth Cock en de Dienst voor Toerisme en Feestelijkheden zijn heel grote waarden in het huidige Krakelingen Comit é. Het zijn deze laatst vernoemden die ook dit jaar voor een volledig spektakel gaan zorgen waarvan het thema ‘ De Markt’ luidt.
In November 2009 kreeg het Geraardsbergse dubbelfeest ‘Krakelingen en Tonnekensband’ een erkenning bij Unesco.
De cyclocrosswedstrijd van Overboelare heeft 10 jaar na elkaar plaatsgevonden, met als hoogtepunt het Wereldkampioenschap in 1964 waarvan Renato Longo de winnaar werd.
Karel De Pelsemaeker
PS: op de eerste zondag van de Vasten, op ‘Groot Vastenavond’ was het de gewoonte dat kinderen op de boerderijen en waar ze het ook maar konden krijgen, op zoek gingen naar wat sprokkelhout en stro om een vuur te maken. Ook een ton met pek was welkom. Wanneer dan de avond viel, maakten ze met het verzamelde hout of stro of met de pekton een vuur dat ze aanstaken op de meest hooggelegen plaatsen. Het vuur werd op dat moment een vreugdevuur en ze gingen daarbij rond het vuur dansen en zingen. De winter werd dan letterlijk verbrand en tegelijk werd voor de komende seizoenen om een rijke oogst afgesmeekt.
Deze vuren zijn eigenlijk lentevuren, waarbij reiniging en vruchtbaarheid aan de grondslag liggen van dit gebruik. Deze walmkesbrand hebben ook niet altijd samengevallen met de Tonnekensbrand. Ook in de streek van Herzele en Nederhasselt en ook in Walloni ë bestaan deze lentevuren, die na de winter willekeurig werden gehouden. Men ging bijvoorbeeld ook met lange stokken waarop een vuurtje was vastgebonden door de boomgaarden, terwijl er met deze vuurstokken op de boomstammen werd geklopt. Ook dat waren walmvuren.
“De eerste vermelding van een Krakelingenworp dateert van 1413”. – Kdp.-
