Gluren bij de buren, 29/03/2017, redactioneel: Beste lezer, we stellen vandaag een nieuw onderdeel voor van De Beiaard. Natuurlijk willen we als regionale nieuwssite vooral de schoonheid van de eigen streek promoten, maar soms gaan we al eens ‘gluren bij de buren‘. Als smaakmaker een mooie reportage die in 2014 al eens in De Beiaard verscheen: ‘De moerassen van Bernissart‘. Wie weet dit nog? Terwijl de futen baltsen neemt onze columnist KDP (E-mail uit Goeferdinge) u terug mee op pad.
Harchies, is een deelgemeente van de stad Bernissart in Henegouwen, gelegen ten zuiden van Mons (Bergen) en ten oosten van Tournai (Doornik) en aan de Franse grens. Het is gefusioneerd met de gemeenten Blaton, Bernissart, Pommeroeul, Ville-Pommeroeul. Harchies is misschien wel de meeste gekende van deze fusie. Deze plaats wordt toch het meest bezocht, vooral door ornithologen en natuurliefhebbers, ook amateurfotografen trekken graag naar de Moerassen van Harchies. Bernissart grenst ook aan Hensies, een gemeente die gefusioneerd is met Montrœul-sur-Haine, Thulin en Hainin en ook deel uitmaak van het Moeras van de Haine, een rivier die door de streek loopt.
De Meren en de terrils zijn een oud mijngebied!
Op het terrein van het moeras van Harchie kunnen heel aardige foto’s genomen worden, zowel van het landschap als van de watervogels die er in de winter verblijven. Ik ( karel De Pelsemaeker ) ga er als natuurgids heel graag. Ik was er in 2015 vier keer, of in elk seizoen. De laatste keer, dat ik mijn caoutchouc botten heb aangetrokken, was op 27 december. Acht jaar geleden was ik er samen met enige vrienden, onder andere met Armand Matthijs, journalist voor De Beiaard regio Geraardsbergen-Lierde. Toen hebben we daar meer dan 1uur een paar goudvinken, die in een berk het zaad van deze boom aan het eten waren, blijven observeren. Deze plek is een ware aanrader voor wie van een puur stuk natuur van bij ons houdt!
Aardige foto, genomen op het terrein dat rond de meren ligt.
Vochtige zones in de vallei van de Haine
Zoals de meeste vochtige zones in de vallei van de Haine, ontstonden de moerassen van Harchies-Hensies-Pommeroeul door bodemverzakkingen die te wijten zijn aan de mijnbouw. Het grootste belang van de Moerassen van Harchies-Hensies- Pommeroeul schuilt echter in de vochtige zones die een biotoop vormen voor een rijke flora en fauna. Meer dan 300 vogelsoorten werden hier ooit al waargenomen. Hier kun je naar hartenlust vogels spotten.
Soorten eenden en wilde zwanen zijn er steeds aanwezig
Het is een grotendeels vlakke wandeling. Ongeveer één derde verhard, de rest onverhard met plekken van nat gras en modder. Laarzen zijn bij normaal weer niet nodig. Lengte is ca. 27 km zonder de wandeling omheen de meren. Er is een markering, maar volgt wel duidelijke trac és zoals oude kanalen of spoorwegen. Deze route loopt voor een deel door de oude mijnstreek. Ongeveer 40 jaar na het stopzetten van de mijnactiviteiten zijn de oude spoorwegen, terrils en bezinkingsvijvers en verzakkingzones van de mijnen langzaam volwassen natuur geworden. Door verschil in beheer en verschil in structuur heeft elk gebiedje zijn eigen evolutie gekend en een eigen karakter gekregen. Er werden ook terrils gebruikt om de wandelwegen in het gebied aan te leggen.
Wilgen worden hier regelmatig geknot, het hout wordt opgestapeld en de houtmijten worden schuilplaatsen voor marterachtigen.
De wandeling langs de verzakte mijnen is ongeveer 7km en is, in elk jaargetijde, heel aangenaam. Hier kan je op de grote rietvelden de ‘baardman’ waarnemen, in het Frans heet dit vogeltje ‘Panure à moustaches’ zijn weenschappelijke nam is Panurus biarmicus.
In de winter, als er geen insecten zijn, leeft de ‘Baardman’ van rietzaad.
Maar ook wilde zwanen, reigers, zilverreigers, futen en aalscholvers, allerlei eenden en meeuwen zijn er dagelijks te spotten. – Ooit ben ik er aangekomen op een dag dat er een visarend in het moeras verbleef. Ornithologen plaatsen dit dan als een belangrijke mededeling op internet. Er waren daar die dag vogelaars aangekomen van overal in Belgi ë, maar ook uit Frankrijk, Nederland en Duitsland; het ging er daar die dag echt kosmopolitisch aan toe. Op zo een moment is een vogelgids op zak hebben, waarin de wetenschappelijk namen van vogels staan, heel handig. –
Een zilverreiger loert op vis!
Ook de aalscholver is een echte visser.
Bernissart staat bekent voor de iguanodons van Bernissart. In 1878 werden in de steenkool- mijnen van Bernissart skeletten gevonden van de dinosauri ërgeslacht iguanodon. Deze vondst is uniek in de wereld: 30 complete en enkele onvolledige skeletten werden teruggevonden. Het was de eerste keer dat zoveel en zo’n volledige resten van dinosauri ërs werden teruggevonden en zijn momenteel te bezichtigen in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen.
De soort kreeg de naam Iguanodon bernissartensis, wat wil zeggen Iguanodon van Bernissart.
Iguanodon bernissartensis
De Oude kanalen Blaton — Ath en Blaton — Pommeroeul
In Blaton komen drie kanalen samen. Het oudste, Blaton — Pommeroeul, was een initiatief van Napoleon. Je kan er het ‘circuit de la chapelle de la bonne mort’ volgen. De tocht volgt bijna volledig hetgeen nog overblijft van dit kanaal. Het kanaal Blaton — Ath verbindt dan de vallei van de Haine met de vallei van de Dender.
Le Mus éel’Iguanodon (gesloten op 24/25/26//12 en op 31//12 01/02//01) Ruelle des M édecins, B-7320 Bernissart. +32(0)69/76.66.13. musee_iguanodon@hotmail.com
Adres parking Moeras:
B-7321 Harchies, (Bernissart), Chemin des Pr éaux 5, Tel. : +32(0)69/58.11.72
www.natagora.be/harchies
P.S. Een terril, is in het Nederlands een steenberg, maar heel Belgie spreek van een terril; ook in Limburg. Het is een ophoping van steenafval dat als bijproduct van de ondergrondse mijnbouw ontstaat. Het gesteente bestaat uit leisteen, een zacht en brokkelig gesteente, en zandsteen, een zeer hard gesteente.
KDP