Brakel, 08/07/2017 – Geert Bourgeois, Vlaams minister-president bevoegd voor Onroerend Erfgoed, heeft de Sint-Jozefkapel samen met de kapelhof en het oorlogsgedenkteken in Brakel voorlopig beschermd als monument. (BB)
De neogotische kapel, ook wel de Kapel van de Vrede of de Toepkapel genoemd, werd in 1924 gebouwd op de Toepheuvel, het hoogste punt van Nederbrakel. Historiek Bij de terugtrekking en het eindoffensief van het Duitse leger in november 1918 werd er hevig gevochten in de omgeving van Oudenaarde. De bevolking van Brakel vreesde dat zij ook zouden meegesleurd worden in het oorlogsgeweld en wachtte bang de komst van de Duitsers af. De wapenstilstand op 11 november 1918 deed het eindoffensief net op tijd stilvallen en behoedde het dorp van deze vernielzucht. Als dank voor deze redding bouwden de parochianen in 1924 de Sint-Jozefkapel. De kapel werd ontworpen door de gereputeerde Ieperse stadsarchitect Jules Coomans (1871-1937). Coomans staat gekend als een voortrekker van de neogotiek en als een pleitbezorger voor een historiserende wederopbouw van zijn vernielde stad Ieper na WO I. Volgens de overlevering ontwierp Coomans de Sint-Jozefkapel volledig gratis. Hij liet zich daarbij inspireren door de plaats van de kapel op de Toepheuvel aan de rand van het dorp, die door haar lokalisatie op de heuveltop beschermend uitkijkt over het dorpscentrum en de geloofsgemeenschap. Na de bouw en inrichting in 1924 groeide de Sint-Jozefkapel uit tot een kleinschalige bedevaartsplaats en kwamen er in de eerste jaren na de oprichting historisch waardevolle erfgoedrelicten bij: Zeven staties van de ommegang Jozefs Smart en Vreugde, naar ontwerp van L. Berte uit de buurgemeente Elzele werden in een halve cirkelvorm rond de kapel geplaatst. Deze verering van de patroonheilige is ontleend aan het evangelie en illustreert zeven belangrijke gebeurtenissen uit het leven van de heilige Jozef, namelijk: de boodschap, de geboorte van Jezus, de besnijdenis, de opdracht in de tempel, de vlucht naar Egypte, de terugkeer uit Egypte en de vinding in de tempel. In de naoorlogse periode werd een imposant hardstenen oorlogsgedenkteken met Christus aan het kruis schuin achter het hoogkoor opgetrokken. Dezelfde L. Berte stond in voor het ontwerp. De namen van de gesneuvelde soldaten en opge ëisten van 1914-1918 zijn aan weerskanten van de gekruisigde Christus gegraveerd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de lijst uitgebreid met tijdens 1940-1945 gevallen soldaten en weerstanders. De kapelhof met groenaanleg maakt deel uit van de bescherming. De kapeltuin toont de typische beplanting, zoals taxussen, die in het christendom symbool staan voor de onvergankelijkheid, de rouw en de dood. De graslanden rond de Sint-Jozefkapel zijn door het stabiele bodemgebruik als grasland ge ëvolueerd naar een grasland met verschillende soorten paddenstoelen.
Procedure
Na de voorlopige bescherming organiseert het gemeentebestuur een openbaar onderzoek. Op die manier heeft iedereen de kans om opmerkingen of bezwaren kenbaar te maken bij de gemeente. Na een periode van negen maanden beslist minister-president Geert Bourgeois over een definitieve bescherming.