In de krant vertelt Pieter Abbeel dat de ontwikkeling van artifici ële intelligentie de afgelopen vijf jaar in een ongelofelijke stroomversnelling is geraakt. Die zal de komende jaren niet vertragen, voorspelt hij. Waar eindigt het? Als Abbeel gelijk krijgt, zal de wereld — en de mens — er straks heel anders uitzien. Deze ondernemende Vlaming werkte zich aan de universiteit van Berkeley in de kijker met zijn robots die eenvoudige huishoudelijke taken aanleren. Vandaag zijn er reeds systemen die menselijke spraak in een tekst kunnen omzetten.
Artifici ële Intelligentie
Het Watson-systeem van IBM kan een foto van een huidvlek analyseren en met grote nauwkeurigheid een diagnose van huidkanker stellen — juister dan de gemiddelde dermatoloog dat doet. Watson heeft enorme voordelen ten opzichte van de menselijk artsen. In eerste instantie kan hij alle informatie over bekende ziekten en medicijnen uit de geschiedenis opslaan. In de kortste keren zal hij ook op de hoogte zijn van het medisch verleden van miljoenen mensen. Bovendien wordt Watson nooit moe van het vele werk.
In een Mattersight-systeem wordt jouw oproep doorgeschakeld door een bijzonder intelligent systeem. Eerst vertel je waarom je belt. Het systeem luistert naar jouw probleem, analyseert jouw woorden, de toon van jouw stem en jouw emotionele stemming en komt zo tot jouw persoonlijkheidstype, of je extravert of introvert bent. Op basis van deze informatie wordt je met een medewerker verbonden die het best bij jou past.
In 2015 leerde een programma van Google DeepMind zichzelf aan hoe het negenenveertig klassieke Atari-games moest spelen. Het systeem wist de regels te leren van alle spelletjes die het gepresenteerd kreeg. Kort daarna slaagde Alpha-Go-software van Google er in om zichzelf go te leren spelen, een oeroud Chinees bordspel, vele malen ingewikkelder dan schaak. In maart 2016 werd in Seoul de legendarische kampioen Lee Sedol door het systeem verslagen. De wereld stond versteld.
Artifici ële Intelligentie is dus in staat om zelf te leren, vele malen sneller dan de mens. A.I. vergeet nooit, kan gigantische hoeveelheden informatie opslaan en bovendien tactieken en strategie ën ontwikkelen. De menselijke intelligentie zal weldra niet meer in staat zijn om de razendsnelle evolutie te volgen.
Posthumanistische technologie ën
Op lange termijn wordt het steeds makkelijker om de taken van de mensen te vervangen door A.I. Volgens de Isra ëlische historicus Yuval Noah Harari — auteur van het briljante boek ‘Homo Deus’ — zouden we in de eenentwintigste eeuw wel eens getuige kunnen zijn van de opkomst van een nutteloze klasse: mensen die geen enkel economisch, politiek of zelfs artistieke nut meer hebben en dus niets bijdragen. De mensheid zal door de A.I. deels overbodig worden. A.I. zal dus vele malen slimmer en effici ënter worden dan de mens en zal in staat zijn om autonome taken te verrichten en beslissingen te nemen. De mens zal door de snelle vooruitgang weldra niet meer in staat zijn om dergelijke systemen te controleren. Misschien komt de A.I. binnen enkele generaties tot de logische conclusie dat de wereld beter af is zonder de mens. De menselijke intelligentie zal ‘verouderd’ en ‘achterhaald’ zijn. Bovendien is de schade die de mensheid aanricht, niet te overzien. Sommige deskundigen — zoals Nick Bostrom — waarschuwen nu al dat kunstmatige intelligentie de mensheid — zonder emotie — eenvoudig zal uitroeien.
Zonder dat we het zelf beseffen, zijn we in het tijdperk van de posthumanistische technologie ën binnengestapt. “De nieuwe technologie ën zouden dus de humanistische revolutie teniet kunnen doen, mensen hun autoriteit kunnen ontnemen en niet-menselijke algoritmen aan de macht kunnen brengen”, aldus Yuval Noah Harari. Ondanks de ongekende sensatie dat we in staat zijn om zelflerende systemen te ontwikkelen, kunnen we geen A.I. ontwikkelen die subjectieve gevoelens nodig heeft om te functioneren, en geen enkel systeem dat pijn, genot, woede of liefde voelt. Op dat vlak blijft de mens uniek, maar voor hoelang nog?
Cyberdictatuur
In de twintigste eeuw hielp de geneeskunde de massa omdat er nood was aan legers van miljoenen gezonde soldaten om vernietigende oorlogen uit te vechten. Economie ën hadden miljoenen fitte arbeiders nodig om de productie aan de gang te houden. Daarom werden er publieke gezondheidsdiensten op poten gezet om de gezondheid en de productiviteit van iedereen te waarborgen. Er werden maatregelen genomen ter bevordering van de hygi ëne, massale vaccinatieprogramma’s werden uitgeschreven en epidemie ën werden uitgeroeid. Maar wat als de arbeiders en de soldaten van morgen worden vervangen door autonoom, zelflerende en —regulerende systemen? Zal het de liberale democratie met al haar ronkende universele rechten, verklaringen en verworvenheden dan imploderen? Zal er dan nog nood of interesse zijn om de peperdure publieke gezondheidsdiensten en de prijzige sociale zekerheid in stand te houden? Wat voor nieuwe religies zullen het vacuüm dan vullen en welke ideologie ën zullen de verdere evolutie van de technologie ën aanvoeren?
Weldra zijn er hyperintelligente systemen die in staat zijn om de mens beter te kennen dat hij zichzelf kent. “Wat gebeurt er met de maatschappij, de politiek en het dagelijks leven als niet-bewuste, maar hyperintelligente, zelfregulerende systemen ons beter kennen dan we onszelf kennen?” Mens en maatschappij zullen onbewust gecontroleerd en gemanipuleerd worden. Zonder het zelf te beseffen, evolueren we weldra misschien zachtjes aan naar een cyberdictatuur.
Julien Borremans