In deze Poolse provincie die qua grootte bijna overeenstemt met Belgi ë, is cultuur onlosmakelijk verbonden met heroïsme en dapperheid.
Lublin ligt in het oosten van Polen en grenst aan Oekraïne en Belarus. Aangenaam verblijf in een omgeving zonder enige terroristische dreiging, trouwens in gans Polen is het op dit vlak uiterst veilig. Vanuit Warschau bedraagt de afstand tot de hoofdstad van de gelijknamige provincie 180 kilometer. Er zijn rechtstreekse vluchten tussen Eindhoven en Lublin.
Levendige stad
Lublin werd niet gespaard van het oorlogsgeweld. Nu is het een levendige studentenstad met 350.000 inwoners en een oud stadsdeel met interessante historische gebouwen. Ontmoetingsplaats van religies ; katholiek, orthodox en joods. Hotel Wieniawski in Sodowastraat op 1 kilometer van de oude stad staat garant voor een aangenaam verblijf met een drie sterren quotering die er gerust vier mogen zijn.
Van daaruit kan men wandelend het levendige van die studentenstad ontdekken met zijn winkeltjes, historische gebouwen en het grote kasteel met een imposante toren uit de 13-de eeuw. Boven deze 30 meter hoge toren met 3 meter dikke muren geniet de bezoeker van het panorama van de stad. Verken de stad op je eigen tempo en loop even binnen in een Biedronka winkel waar een halve liter Zubrowka wodka met de bekende spriet bizongras, amper 5 euro kost. Verder van het centrum gaat het te voet verder naar Lubartowskastraat en hotel Ilan.
In dit hotel bevindt zich in de zijvleugel een synagoge waar eeuwen geschiedenis van de Joden tot leven komen in de aangrenzende bibliotheek. Onvermijdelijk is deze stad ook verbonden met zijn talrijke joodse bewoners die te lijden hadden onder het nazisme. Daar kan de sleutel worden opgehaald om de even verder gelegen oude Joodse begraafplaats te bezoeken aan de Kalinowszczyznastraat. De grafsteen van Yakov Kopelman overleden in 1541 staat nog overeind, verwonderlijk na de barbaarsheid van het nazisme. Tragisch feit, in de tweede Wereldoorlog werden er op die plaats massa’s Joden door de nazi’s ge ëxecuteerd.
Culinair betekent gezond vol bord
Vergeet de dooddoener dat de Polen enkel worst eten, er is een grote variatie aan voedsel en maaltijden. Belgen willen liefst een goed gevuld bord, daaraan is in Polen geen gebrek. Bij de Rynek het centrale marktplein in de oude stad maakten we kennis met het typisch Joodse restaurant Mandragora, eigenaardig genoeg uitgebaat door een katholieke mevrouw. Geniet op een van de vele terrasjes van het typisch lokale bier Perla, spreek uit Perwa. De doorstreepte “L” wordt uitgesproken als “w”, overigens een voortreffelijke pils die in niets moet onderdoen voor de gevestigde waarden zoals Tyskie en Zywiec.
Lublin is een terrasjesstad met een droog aangenaam landklimaat in oostelijk Polen. Een op het eerste zicht hamburger restaurantje in de FryderykaChopinastraat dicht bij het hotel, voerde enkel de schijn. Men waant er zich in een kantine, zo eenvoudig is de aankleding van dit kraaknet pand. OdKuchni verraste aangenaam in velerlei opzichten, lekkere copieuze maaltijden aan zeer schappelijke prijzen. Met een reuze beeldscherm dat permanent de kraaknette keuken toont terwijl de koks de maaltijden bereiden, verhelderend voor de bezoeker Zoek geen sterrenrestaurants in Polen, de keuken is er wel overvloedig en gezond met veel groenten en een variatie aan vis, vlees en vegetarische menu’s.
JanowPodlaski
JanowPodlaski en het gelijknamige kasteel werd onze overnachtingsplaats op 3 km van de grens met Belarus of Wit-Rusland. De rivier Bug vormt de grens met Belarus, er zijn enkele schaarse overgangen tussen Polen en Belarus. Dit oord is wereldbekend bij de fokkers van Arabische volbloeden. De paardenfokkerij werd er gevestigd in 1817 met de steun van tsaar Alexander de Eerste. Eind augustus gaan de shows door met de beste paarden ter wereld en komen handelaars uit de hele wereld in het plaatsje Wygoda hun keuze maken. Het kasteel op een terrein van 40 ha met 199 kamers en logies voor 460 gasten, is zeer gekend voor seminaries en heeft een wellnesscentrum.
Gebouwd op de grondvesten van een middeleeuwse burcht, zijn in de fraai gerestaureerde kelderverdieping nog elementen en muren zichtbaar daterend uit die periode. Typisch voor Polen zijn de huwelijksfeesten die doorgaan in dergelijke hotels. De eerste dag komen de gasten aan voor kennismaking tussen de families, een dag later volgt de trouwpartij met groot feest en overnachting na overvloedig eten en drinken. De derde dag als alle symptomen van geestrijke drank zijn verdwenen, wordt iedereen uitgewuifd bij terugkeer naar huis.
Het paleis van Kozlowka
Een goede 125 km zuidelijk van JanowPodlaskiin Kozlowka, is een bezoek aan het Zamoyskis paleis een echte belevenis. De Zamoyski familie kwam in bezit van het paleis in 1799. Omgeven door een prachtige Franse tuin brengen de zalen in dit paleis de bezoeker terug naar de pracht en praal van 19-de en 20-ste eeuw. Het Meissen porselein is van hoge kwaliteit en zeer duur, in het paleis zijn de haarden ermee bekleed. Pracht en praal kenmerken dit druk bezocht paleis. Men kan er ook logeren en een appartement boeken in een zijvleugel. Naast de glorie van de adel uit die periode is in een bijgebouw de expo Socrealizm te zien die het socialisme en het communisme verheerlijken. Stoere en heldhaftige werklieden staan er op doek naast de imposante beelden van Lenin en Stalin.
Geüniformeerde jeugd en vrouwen zijn afgebeeld in scenes die het communisme verheerlijken, jonge deernen bieden Stalin bloemen aan. Werkleiders, staalarbeiders en steenbakkers staan er in heldhaftige poses blijk te geven van hun verknochtheid aan het communisme. De reuze standbeelden in de aangrenzende tuin tonen de helden van het communisme. Veel Poolse bezoekers werden in dit deel van het complex niet opgemerkt. Al bij al een knipoog naar een niet zo gegeerd verleden in het hedendaagse Polen
Op weg naar Kazimierz Dolny
Op 60 km westwaarts van de stad Lublin aan de oever van de brede rivier Wisla , ligt KazimierzDolny met nauwelijks 4000 inwoners. De Wisla is in totaal meer dan 1.000 km lang, stroomt verder door Warschau om uit te monden in Gdansk aan de Oostzee. Jaarlijks bezoeken meer dan 1 miljoen toeristen dit sympathieke stadje met zijn kleine winkeltjes en goedkope waren. De weg er naartoe leidt door een uiterst vruchtbare streek met aangenaam microklimaat. De fruit- en groententeelt gedijt er uitstekend in alle vari ëteiten, wat vooral opviel waren de talrijke hopplanten die er zeer goed gedijen.
KazimierzDolny was eeuwen terug een belangrijke aanvoerstad voor graan en andere producten die er inschuren werden opgeslagen wachtend op transport langs de rivier Wisla naar Gdansk. Zoveel historisch belangrijke gebouwen verwacht je niet in een klein stadje, er valt veel te zien en te beleven. Bezoek na een flinke klimpartij zeker de historische verdedigingstoren uit de 13-de eeuw van waaruit je een prachtig zicht hebt over stad en rivier. Het marktplein is een trefpunt voor schilders die ter plaatse de verkoop regelen. Wat je niet zou verwachten in dit stadje is deBelgijskifrytki aan 7 zloty of 1,75 euro voor een grote portie.
Van KazimierzDolny naar Janowiec
Een tweetal kilometer van KazimierzDolny verwijderd brengt de overzetboot voetgangers, fietsers en tot 8 personenwagens naar de overkant van de brede rivier naar Janowiec. Stalen kabels liggen op de bodem van de rivier en door middel van windassen trekt de overzetboot zich doorheen de sterk stroming naar de overkant. Het kasteel van Janowiec op een heuvel 200 meter boven de Wisla, is deels ruïne. Enkele gebouwen uit de 16-de eeuw bleven gespaard van oorlogsgeweld. Een luidruchtig wijnfeest in een gemoedelijke sfeer met eet- en drinkkraampjes was aan de gang. Nabij het kasteel tref je nog enkele authentiek bemeubelde gebouwen uit de 18-de eeuw die aantonen hoe het dagelijks leven bij bemiddelde families er aan toe ging. Enkele kilometers verder aan de overkant van de Wislais een bezoek aan het kasteel van Pulawyeveneens een aanrader.
Pulawy
In de nabijheid van de Wisla zorgde de Nederlander Tielman van Gameren rond 1670 voor de plannen om er een kasteel te ontwerpen. Tielman van Gameren was zeer bedrijvig in Polen en ontwierp er tal van gebouwen. Een immens paleis werd opgericht in een 30 ha groot park. Door oorlogsgeweld zijn amper enkele authentieke vertrekken nog in oorspronkelijke staat bewaard. Een statige gietijzeren trap daterend uit 1850 brengt de bezoeker naar de bovenverdiepingen. In de grote tuin liet Izabela de kunstminnende echtgenote van prins Czartoryski een kopie van de tempel van de Vestaalse maagden oprichten en een Gothisch huis. Ze speelde het klaar om er werken van Leonardo da Vinci en Raphael in onder te brengen, in wezen was dit het eerste Poolse museum.
Pools leed onder het nazisme
Executie van 18.000 Joden op een dag. Lublin kende een vreselijke tragedie in de Tweede Wereldoorlog toen de nazi’s er in het naziconcentratiekamp Majdanek meer dan 18.000 Joden executeerden op 3 november 1943. De moorden op onschuldige Joodse burgers ging verder op 4 november. Op twee dagen werden 42.000 gevangenen neergeschoten door nazi’s . Een gedenksteen herinnert aan deze vreselijke tragedie. Na opening van het eerste concentratiekamp in 1933 in het Duitse Dachau, gingen de nazi moordenaars verder en bouwden zij in de veroverde en bezette gebieden verschillende concentratiekampen.
In zijn grootheidswaan wilde Heinrich Himmler het naziconcentratiekamp Majdanek bouwen voor 150.000 gevangenen op een oppervlakte van 516 ha. Majdanek werd uiteindelijk 270 ha groot. In Majdanek werden zowel Joden als Polen opgesloten en gruwelijk omgebracht. De kampcommandanten van Majdanek waren ook kampcommandant in andere naziconcentratiekampen zoals Auschwitz-Birkenau, Sachsenhausen en Dachau. Op 23 juli 1944 bevrijdde het Rode Leger Majdanek van de nazi gruwel. In de Tweede Wereldoorlog werden in Polen 6.000.000 inwoners door de nazi’s vermoord waaronder 3.000.000 Joden.
Bezoek Majdanek
Om de gruwel van de nazi’s aan de komende generaties te tonen werd Majdanek het eerste voormalige naziconcentratiekamp dat ingericht werd als monument en museum in november 1944. In de zomerperiode kan een bezoek worden gebracht vanaf 9 uur tot 17 uur, in de winterperiode stopt het bezoek om 16 uur. Indrukwekkend is het Mausoleum Majdanek na de oorlog opgericht bij de gaskamers en de crematoria. Het grote ronde gebouw bevat in het midden de bijeengeschraapte as van de omgebrachte gevangenen die in massa werden gecremeerd omdat de ovens het groot aantal doden niet konden verwerken.
Voel je nederig en stil bij het aanschouwen van de reusachtige hoop as waarin men ook nog restanten van de beenderen van de omgebrachte slachtoffers bemerkt. Daar leert de bezoeker wat het Derde Rijk van Hitler en de nazi’s inhield. Weerzinwekkend, niet alleen de Joodse levenden maar ook de doden werden niet gespaard. In het kamp is nog een deel van de weg te zien die verhard werd met grafstenen die van de Joodse begraafplaatsen werden geroofd. Nazi concentratiekamp Majdanek, is de blijvende getuige van deze gruwelijke periode onder nazi bewind.
Interessante adressen voor een bezoek
Het Pools Informatiebureau voor Toerisme bevindt zich aan de Renaissancelaan 20, bus 25 in 1000 Brussel. Telefoon 02-740.06.20, e-mail : info.be@poland.pl. Website www.polen.travel
Verblijf in Lublin in het uitstekend hotel Wieniawski, www.hotelwieniawski.pl/ en bewonder de kookkunst in Od Kuchni www.odkuchni-restauracja.pl/ .
B&B in Kazimierz Dolny bij mevrouw Magdalena Chmielewska, www.hodiecras.pl
Persoonlijke gidsservice maciej.zbarachewicz@gmail.com +48 502097263, www.antur.eu
Informatie over Majdanek , www.majdanek.eu en centrum@majdanek.eu
———————– Freddy De Schuiteneer ————————