Het Gijzels Genootschap van de Kerkuil, de gemeente Oosterzele, het zesde Linieregiment, de Erfgoedcel Viersprong en de stad Nieuwpoort slaan de handen in elkaar en organiseren in de Sint — Bavokerk Gijzenzele een expo en een vuurherdenking. Je kan de tentoonstelling bezoeken van zondag 4 november tot zondag 11 november en ook op zondagen 18 en 25 november. De expo is geopend van 10 u tot 12 u en van 13 u 30 tot 17 u. Op 9 november is er een nocturne (open tot 20 u 30). In Gijzenzele wordt gefocust op de gesneuvelde piloot James Reid, die er begraven ligt. Blikvanger van de expo is een schaalmodel van de Sopwith Camel. Gegidste bezoeken kunnen aangevraagd worden via info@gijzenzele.be. Op 11 november om 17 u wordt er rond de Gijzelse Sint — Bavokerk een vuur- en lichtherdenking van de crash van Lt. James Reid georganiseerd. De activiteiten zijn gratis toegankelijk. (Reporter 17, foto’s Danny De Lobelle).
Op 11 november 1918, na precies 1.568 dagen van een wereldwijde strijd sloten Duitsland, Frankrijk en Engeland een Wapenstilstand af. Het betekende eindelijk het einde van ‘Den Grooten Oorlog’. E én week voor het einde van de oorlog, op 4 november 1918, sneuvelde in Gijzenzele Luitenant James Reid, piloot van het 65 ste squadron RAF. Wie was James Reid, vanwaar kwam hij, waar kreeg hij zijn opleiding en waar situeerden zich zijn eerste vluchten? Met welk vliegtuig vloog hij? Je ziet het op de expo. Zijn vliegtuig werd op schaal 1/3 nagebouwd in de kerk van Gijzenzele met originele stukken zoals het in 1918 werd opgebouwd. Kom dat zien! Boven onze streek vonden hevige luchtgevechten plaats. Engelse archieven: ‘…one of the biggest dogfights ever in the southeast of Ghendt’. Lt James Reid sneuvelt, gevallen achter de kerk van Gijzenzele.
In de expo is er ook aandacht voor de ‘Gijzelse’ soldaten die meevochten in ‘Den Grooten Oorlog’. Waar waren ze gelegerd? Wat was hun dagelijks leven? Soldaat Briek vertelt hun verhaal. In Gijzenzele kent men nog het verhaal van een ‘gevallen piloot’. Bij de oprichting van het monument van de gesneuvelde soldaten werd in 1956 een Britse delegatie uitgenodigd.
Het Gijzels Genootschap van de Kerkuil ging op zoek naar de roots van James Reid. Hij is een Ier met Schotse roots en waarschijnlijk afkomstig van het Schotse Greenock. Hij werd geboren op 7 december in 1889, hij sneuvelde op 4 november 1918 in Gijzenzele, bijna 29 jaar oud. Hij werd klaargestoomd voor de gevechtsvliegtuigenopleiding en wordt ingedeeld bij de allernieuwste en meest gevaarlijke van de gevechtsvliegers, de Sopwith Camel. Hij behaalde vier overwinningen. Benieuwd? Bezoek dan zeker de expo. Je kan ook het boek ‘Ambras boven Gijzel’ aankopen. Het nagebouwde vliegtuig wordt één van de blikvangers van de expo.Gijzelse soldaten
42 Gijzenzelenaren werden opgeroepen onder de wapens. Onder hen lotelingen (oudere militieklasse). Ze werden ingedeeld bij de Vestigingsartillerie in Antwerpen. Velen werden geïnterneerd in Nederland. Een aantal nam deel aan grote slagen. De deserteerden werden tot het cachot veroordeeld, of kregen sancties na ‘te laat binnen’. Van elke soldaat werd een fiche samengesteld. Er overleden 4 soldaten op een totaal van 48 inwoners onder de wapens (42 soldaten en 6 opge ëisten).
Op 11 november organiseert het gemeentebestuur van Oosterzele haar jaarlijkse herdenking van de gesneuvelden. Aan het monument van Gijzenzele wordt een hulde gebracht aan de gesneuvelden. Er wordt een herdenkingsplaat onthuld van James Reid. Na de plechtigheid wordt het leven van Lt James Reid herdacht en herbeleefd je de crash van 100 jaar geleden. Reporter 17