[Column] Bekent de pers zijn kleur?

Dagelijks trachten duizenden reporters, journalisten of verslaggevers een welbepaald nieuwsitem te belichten. Elkeen verkiest welk item zij willen toelichten en op welke manier men dit doet. Met manier wordt het medium bedoeld. Zo kan men iets beschrijven via de geschreven krant, via de digitale krant, via een podcast, via een Facebookpost… Kortom: anno 21ste eeuw zijn er veel manieren om de burgers te informeren over een bepaald item. Nu de verslaggeving veelal in het teken staat van zowel de lokale als de nationale verkiezingen, wordt de term ‘manier’ anders gedefinieerd.  Zowel in de volksmond als in politieke kringen wordt beweerd dat het nieuws niet objectief is. Kranten hebben zogezegd hun ziel verkocht aan een bepaalde ideologie. Ook De Beiaard werd beschuldigd van partijdige journalistiek.  Er werd een nieuwsitem gebracht over een rechtstreeks verkozen mandataris die zijn mandaat weigerde op te nemen. Hierbij polste De Beiaard naar de beleving van de kiezer via een Facebookpoll. Dit ontketende heftige reacties en de lokale krant had zijn ware kleur bekend.

 

‘Een journalist zonder engagement, dat is een triestige vent’ zei Hugo De Ridder een journalist van De Standaard. Deze uitspraak kwam er nadat de krant in 1999 het alom bekende symbool AVV VVK schrapte. Destijds werd dit engagement vertaald als een ideologie die men diende te verspreiden. Die ideologie was gekoppeld aan een bepaalde politieke partij die men destijds nog duidelijk kon indelen als ‘links’ of ‘rechts’. Een krant had voor de eeuwwisseling vaak éénzelfde soort rol te vervullen als een vakbond. Hierbij was je als journalist ‘links’ of ‘rechts’. Vandaag de dag heersen de absolute ideologie ën niet langer, de macht is als het ware verneveld. De ontzuiling en verneveling van het absolute hebben dan ook naar een nieuwe positie geleid die de krant diende te bekleden. Het engagement was er nog steeds maar werd anders gedefinieerd. De krant maakte deel uit van het new public governance. Waar zij voorheen de maatschappij inlichtte van bovenuit (Top-down), licht zij de machtshebbers in van onderuit (bottom-up). De media is veranderd in een verlenging van de burger. Het nieuwe engagement is het maatschappelijke belang.

En dit nieuwe engagement is nu net het punt van discussie geworden. Er is namelijk geen absolute betekenis die toegekend wordt aan het maatschappelijke belang. In de zoektocht naar de betekenis van het absolute belang is een rol weggelegd voor de journalist. Het verklaart meteen zijn kritische houding ten aanzien van maatschappijverandering. Het is net die kritische houding die ervoor zorgt dat mensen de krant blijven lezen. In de zoektocht naar het maatschappelijke belang zal de journalist bepaalde aspecten belichten waardoor hij andere zaken niet kan analyseren. Dit betekent dat een journalist nooit objectief kan zijn. Hij zal immers slechts een fractie van het spectrum uit de doeken doen. Objectiviteit impliceert namelijk dat de burger perfecte informatie verkrijgt, maar in de realiteit is dit onmogelijk. Wat de journalist wel kan doen, is neutraal zijn. Zo komen we tot de volgende vraag: Is een journalist neutraal? In onze buurlanden zoals in Frankrijk, in Groot-Brittanni ë en zelfs in Nederland hebben sommige kranten nog een wrange politieke nasmaak. In Belgi ë zijn we verlost van deze politieke inmenging.

 

We kunnen dus geen kleur toekennen aan een krant? Eigenlijk niet, maar we kunnen het wel zo percipi ëren. Een krant is in zijn finaliteit erg kritisch ten aanzien van de samenleving. Wanneer we dan een regering hebben met een bepaalde ideologische affiniteit, zullen we die nauw onder de loep nemen. Hierdoor lijkt het alsof we een standpunt innemen. In realiteit zijn kranten louter kritisch en blijft men zoeken naar het maatschappelijke belang.