…”In het O zo mooie Westerwoud, Waait over de Toppen de Wind zo Koud”.
Deze po ëtische tekst afkomstig van een Wehrmachtlied uit WO II lijkt wel een inleiding op een heel romantisch verhaal.
Niets is echter minder waar en gevoelige zielen kunnen na deze eerste regeltjes best wegklikken voor wat volgt.
Deze Duitstalige zwart-wit film, geregiseerd door Robert Schwentke, zet een uiterst grimmige sfeer neer van begin tot einde: Vanaf het eerste beeld word je meteen meegezogen in een gevoel van angst en gruwel, wanneer deserteur Willi Herold (vertolkt door Max Hubacher) in de laatste weken van de Tweede Wereldoorlog tracht te ontsnappen aan een patrouille die hem bejaagt als zijnde loslopend wild.
Ternauwernood vlucht der Willi in een nabijgelegen bos en weet zo te ontkomen aan zijn belagers. Vanaf hier trekt de film zich langzaam op gang naar complete absurditeit en je reinste waanzin.
Na het vinden van een achtergelaten uniform van een Duitse Luchtmachtkapitein in een verlaten voertuig, transformeert de persoonlijkheid van Willi Herold van een bejaagde deserteur naar een regelrechte usurpator.
Bijgestaan door zijn rechterhand, ‘frontzwijn’ Walter Freytag, trekt hij door dorpen waar anarchie de bovenhand heeft genomen. Als rechtgeaarde lefgozer presenteert Hauptmann Herold zich aan de muitende soldaten als een belangrijke officier die van de Führer in hoogsteigen person, een geheime missie heeft gekregen. Willi Herold zal de orde in het chaotische ‘Rijk’ herstellen en schuwt daarvoor geen enkele gruweldaad.
Door zijn duistere charisma en autoritaire optreden weet ‘Der Hauptmann’ een heel leger te verzamelen en slaagt hij er zelfs in om enkele hooggeplaatste SS officieren van een strafkamp te overtuigen om de opgesloten Duitse deserteurs op wreedaardige wijze massaal te executeren … ironisch genoeg het lot dat hem zelf te beurt zou gevallen zijn .
Hauptmann Herold installeert een ‘vereenvoudigde krijgsraad’ en bij het verlaten van het strafkamp krijgt deze verder vorm onder een beruchte rondtrekkende ‘Snelrechtbank’, waarmee Herold en zijn sectie verder op zoek gaan naar gedeserteerde krijgskameraden en deze meteen berechten.
In deze film is de moraal ver zoek en daardoor ook juist erg aanwezig! Je proeft als het ware het leed van de slachtoffers, maar ook het conformisme van de soldaten om tot het uiterste te gaan en zo te overleven in tijden van oorlog. Zelfs de vrouwelijke personages tonen geen greintje emotie en zijn volledig in de ban van sadisme en onderwerping.
De acteurs vertolken deze bikkelharde prent op ijskoude, maar briljante manier. Doorheen de vooral macabere taferelen, spelen zich ook enkele hilarische en tegelijk krankzinnige gebeurtenissen af.
Voor wie er zich aan waagt, een weerzinwekkende film die nog lang blijft nazinderen….
door Dimi Sterckx