Op zaterdag 18 mei organiseren de gemeentebesturen van Oosterzele en Wetteren de offici ële herdenking van de Slag om Gijzenzele-Kwatrecht. ‘We vinden het belangrijk dat de Slag om Gijzenzele/Kwatrecht elk jaar opnieuw herdacht wordt en de helden worden ge ëerd’, zegt burgemeester Johan Van Durme. (Reporter 17, foto’s DDL archief)
‘Het begin van de Tweede Wereldoorlog ligt negenenzeventig jaar achter ons, de strijd om de herinnering eraan, of de lessen die we er al dan niet uit kunnen trekken, is in Gijzenzele nog niet voorbij. Elk jaar opnieuw brengt het Gijzels Genootschap van de Kerkuil, geruggensteund door het gemeentebestuur, hulde aan de piepjonge soldaten die in Gijzenzele sneuvelden. We focussen ons op de soldaten die de oorlog niet hebben overleefd’, vervolgt de Oosterzeelse burgemeester. Met een plechtigheid (zaterdag 18 mei, 11 u 15) aan het monument in Gijzenzele, toespraken, bloemenhulde, last post, wordt de Slag om Gijzenzele pi ëteitsvol herdacht.
In Gijzenzele blijft men aandacht vragen voor de Tweede Wereldoorlog. Daar zijn volgens het Gijzels Genootschap van de Kerkuil goede redenen voor. Het is precies 79 jaar geleden dat de Slag om Gijzenzele plaats vond. De gebeurtenissen op 19, 20 en 21 mei 1940 blijven 79 jaar later nog altijd in het collectieve geheugen hangen. WO II had een grote invloed op de Gijzenzeelse samenleving. De herinnering aan de gruwel blijft in Gijzenzele met het oorlogsmuseum en de Halve Maanroute vers in het geheugen liggen. De Tweede Wereldoorlog was in Gijzenzele een oorlog die drie bangelijke dagen in Gijzenzele werd uitgevochten maar ook in de geesten van de bewoners.
Elk jaar opnieuw wordt men tijdens de plechtigheid in Gijzenzele overvallen door een indrukwekkende stilte. Die stilte heeft telkens weer het effect van ‘De Schreeuw’ van Edvard Munch. Telkens opnieuw een uitroep: hoe kon dat in godsnaam mogelijk zijn? Pi ëteit voor de oorlogsslachtoffers, er heerst ontzag en bewondering voor de soldaten die in WO II vochten voor onze vrijheid. De soldaten hebben er een offer gebracht ter verdediging van de waarden die dierbaar zijn aan ons vaderland. Ook dat toont de herdenking in Gijzenzele. In veel families zijn nog altijd sporen te vinden die herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog, een donkere periode uit de geschiedenis. Foto’s, portretten, als een soort schrijn, dat van generatie tot generatie wordt overgeleverd. ‘Als je ziet welke impact WO II heeft gehad op onze samenleving, op onze waarden en normen, dan kun je toch niet indenken dat men zou ophouden met de herdenking van de Slag om Gijzenzele’, weet burgemeester Johan Van Durme. De oorlog blijft volledig onverwerkt verleden. En juist omdat dat verleden zo belangrijk is voor het heden, blijft het in Gijzenzele alle aandacht waard.
Drie dagen bulderden de kanonnen in Gijzenzele. De Duitse aanvalsplannen voorzagen een snelle opmars. De geschiedenisboeken maken er weinig of geen gewag van, de Duitsers kregen de meeste tegenstand in Gijzenzele en Kwatrecht. De verliezen langs Duitse zijde waren het grootst. Er sneuvelden 10 officieren, 214 onderofficieren en soldaten. In Gijzenzele sneuvelden 24 Belgische soldaten. In Kwatrecht kwamen 35 Belgische soldaten om. Tijdens de Duitse verovering van Belgi ë sneuvelden op die 18 dagen tijd 5.481 Belgische soldaten, de helft van hen aan de Leie. Zo’n 6500 burgers stierven door het oorlogsgeweld. In Gijzenzele viel één burgerslachtoffer.
Wandelroute
Dankzij het Gijzels Genootschap van de Kerkuil kan je in Gijzenzele de ‘Halve Maanroute’ ontdekken. Ze is uitstekend bewegwijzerd en slingert langs voet- en autoluwe wegen. De acht plaatselijke bunkers blijven als stille getuigen na de Slag om Gijzenzele tijdens de meidagen 1940. Langs het parcours werden panelen aangebracht met informatie over de bloedige strijd in Gijzenzele en het naburige Kwatrecht. Het ‘Gijselveld’ vormde in mei 1940 het strijdtoneel van het 6 de Linieregiment. Er speelden zich gruwelijke taferelen af waarbij veel slachtoffers vielen. De Duitse aanvaller werd er drie dagen tegengehouden. De ongeveer 8,5 km lange wandeltocht leidt je door het slagveld van Gijzenzele. Gijzenzele en Kwatrecht maakten deel uit van de verdedigingslinie die vanaf de Bovenschelde te Kwatrecht tot aan de Leie bij Astene vijandelijke aanvallen moest afweren. De slag staat bekend als één van de hardnekkigste veldslagen. Uit de verslaggeving van majoor en commandant Desprets blijkt de afschuwelijke gruwel. Dat er hevig werd gevochten, blijkt uit het naslagwerk ‘Slechts drie dagen hebben de kanonnen gebulderd’. De bewoners van Gijzenzele en Kwatrecht moesten vluchten voor het geweld. Pas toen van hogerhand het bevel kwam zich terug te trekken, verlieten de vijfde en zesde linie de stellingen van het ‘Bruggenhoofd Gent’. De ‘Halve Maanroute’ houdt verband met de bunkers en de Tweede Wereldoorlog. Je wandelt ook langs de Av 10 of molenbunker waar zeer zwaar werd gevochten, en het Halve Maanbos, het zwaartepunt van de bloedige Slag om Gijzenzele. Halfweg de Gijzenzelestraat werd een knuppelpad aangelegd dat verbinding geeft met een bestaand knuppelpad dat leidt naar de A 36 bunker in de Kerkstraat. De Halve Maanroute start aan het GC De Mannekensschool, Schoolstraat 19 in Gijzenzele (infobord 1). Er zijn ook tekstpanelen aan de Sint-Bavokerk, Kerkstraat (2), de Langestraat (frontzone Kwatrecht/Gijzenzele), (3), Brielstraat (4), de Molenbunker, Gijzenzelestraat (5), en de A36 in de Kerkstraat (6). Het parcours is volledig bewegwijzerd.
Museum
Je kan ook een bezoek brengen aan het oorlogsmuseum in het Gemeenschapscentrum De Mannekensschool, Schoolstraat 19 in Gijzenzele. Het museum is een mooie realisatie van het Gijzels Genootschap van de Kerkuil. Het museum brengt een stuk geschiedenis tot leven, en even stil te staan bij WO II. Gijzenzele is de plek waar drie dagen lang een uitzichtloos gevecht werd geleverd. De Zesde Linie stond er oog in oog met de Duitse aanvaller van het 56 ste ‘Schwerter’ Infanteriedivision. De Zesde Linie kreeg met de inhuldiging van een nieuwe straat: de ‘Zesde Liniestraat’, een mooi eerbetoon aan de soldaten van deze eenheid die in Gijzenzele heldhaftig vochten en sneuvelden voor het vaderland. In het museum te kijk: brieven, krantenknipsels, authentieke kostuums, vergeelde tijdsdocumenten, legerattributen, historische vlag, merkwaardige stukken, …Het museum mag gezien worden. Een aanrader. Wandelingen met gids en een bezoek aan het museum voor groepen en verenigingen,…is mogelijk. Contact: info@gijzenzele.be, 09/ 362 01 46. Reporter 17
