Fundamenten van de abdijkerk en de bibliotheek.
Geraardsbergen. Deze week groeven archeologen van de intergemeentelijke samenwerkingsverband SOLVA Dienst Archeologie in het Abdijpark van de stad Geraardsbergen een deel van de funderingen van de middeleeuwse Sint-Pietersabdij — die later tot de Sint-Adriaansabdij werd gedoopt — op. Karel Depelsemaeker — dichter, gids en gespecialiseerd in de geschiedenis van Geraardsbergen — wijst erop dat in de ondergrond van het abdijpark een enorme archeologische schat begraven ligt. Marcel De Sloover — spreekbuis van het idee ënhuis en lid van de Erfgoedcommissie — vindt het bijzonder jammer dat de stad Geraardsbergen geen budget meer heeft om verdere opgravingen te organiseren en te borgen. De Sloover: ‘Binnen de Erfgoedcommissie moet een initiatief genomen worden om de restanten op te graven en voor het publiek open te stellen.’ Ook Marleen Francq van het burgerplatform ‘Den Dok Blijft’ springt in de bres voor de archeologische site.
Van Sint-Pieters- naar Sint-Adriaansabdij
In 1096 werd de abdij van Sint-Pieter te Dikkelvenne op verzoek van de graaf van Vlaanderen Robrecht II van Jeruzalem naar Geraardsbergen overgeplaatst en werd ze door bisschop Manasses van Kamerijk ingewijd. In 1116 werd in de abdij een aantal relieken van de heilige Adrianus ondergebracht. Daardoor groeide de abdij uit tot een belangrijk bedevaartsoord en werd ze herdoopt tot de Sint-Adriaansabdij.
De abdij kende de eeuwen nadien een grote bloei. In 1373 werd de abdijkerk gebouwd. Volgens Karel Depelsemaeker maakte de kruiskerk deel uit van een groter complex, met o.a. een bibliotheek, het abtenhuis, een brouwerij, de paardenstallingen, een ijskelder, vijvers…
In 1794 werden de gebouwen tijdens de Franse overheersing in beslag genomen en openbaar verkocht. De kerk en de bibliotheek werden afgebroken. Volgens Marcel De Sloover werden de stenen gerecupereerd voor o.a. de bouw van verschillende historische panden in de binnenstad. De gebouwen deden vanaf ongeveer 1840 dienst als waterkuuroord. Later werd het domein bij erfenis aan de stad Geraardsbergen geschonken, die er een museum en een openbaar stadspark in moesten onderbrengen.
Karel Depelsemaeker: ‘In de ondergrond ligt
een enorme archeologische schat begraven.’
‘É én van de belangrijkste abdijen van de Nederlanden.’
Deze week groeven archeologen van de intergemeentelijke samenwerkingsverband SOLVA Dienst Archeologie in het Abdijpark een deel van de funderingen van de Sint-Pietersabdij op. Volgens Karel Depelsemaeker vormt de vondst aan het poortgebouw deel uit van de abdijkerk, restanten van de noordelijke dwarsbeuk, maar behoren de restanten van de tweede put tot de funderingen van de bibliotheek.
Volgens Marleen Francq van het Burgerplatform ‘Den Dok blijft’ behoort de ganse abdijsite — net zoals het openluchtzwembad ‘Den Bleek’ — tot het DNA van de stad en verdient het een professionele aanpak. Marleen Francq: ‘De St-Adrianusabdij was tijdens de middeleeuwen een van de belangrijkste abdijen van de Nederlanden. De kunstenaar Gossaert Mabuse maakte in 1510, op bestelling, voor de abdij een meesterwerk dat kan wedijveren met het Lam Gods: ‘De aanbidding der Wijzen’. Het werd opgehangen in de Onze-Lieve-Vrouw-kapel van de kerk en kwam in 1600 in het bezit van de aartshertogen Albrecht en Isabella. Nu behoort het tot één van de toppers in de National Gallery in London.’
Erfgoedcommissie op achterste poten
Volgens Marcel De Sloover is de kans groot dat de putten terug worden dicht gegooid. ‘Anders dan in andere steden dan bijvoorbeeld Ronse, heeft de stad geen geld om de fundamenten bloot te leggen en te borgen voor een breed publiek.’ De Sloover laat weten dat hij binnen de schoot van de Erfgoedcommissie een initiatief zal nemen om de fundamenten op te graven en te integreren in de bestaande site.
Uit goede bron weten we dat verschillende leden van de Erfgoedcommissie op hun achterste poten staan omdat binnen het bestuur geen enkele garantie is om de fundamenten te borgen. ‘Een bloemenperkje om de fundamenten te visualiseren zullen zeker niet volstaan.’
Julien Borremans
Links stond de abdijkerk, rechts de bib. De Sint-Adriaansabdij volgens Petrus Caniv é, 1799