Onkerzele. In 2011 kopen Mario Castagna (74) en zijn vrouw een op te knappen rijwoning, op een steenworp van hun eigen huis. ‘Ik had het plan opgevat om een rijwoning voor de kleinkinderen aan te schaffen’, vertelt Mario. Gaandeweg werd het huis gerenoveerd. Toen ze na beroep een uitnodiging in de bus kregen om een leegstandsbelasting van €4.500 te betalen, komt aan hun droom abrupt een einde. Mario en zijn vrouw hadden alle kosten met hun heel karig pensioentje kunnen betalen. De leegstandsbelasting vormde de spreekwoordelijke druppel en kwam aan als een dreun. Schepen voor Wonen en Huisvesting David Larmuseau (CD&V) reageert uitgebreid.
Mario Castagna (74) woont samen met zijn vrouw in de Kampstraat te Onkerzele. In 2011 koopt hij wat verder in de straat een verkommerde rijwoning. ‘Ik had het plan opgevat een woning voor de kleinkinderen te kopen. Op een steenworp van ons huis stond een verwaarloosde rijwoning. We kochten de woongelegenheid voor een aanvaardbaar bedrag.’
‘Bloed, zweet en tranen’
Mario is een handige jongen en had het plan opgevat om de woning zelf op te knappen. Om het huis te kunnen kopen, moesten Mario en zijn vrouw hun spaarcentjes aanspreken en bovendien een lening aangaan, die ze met hun karige pensioentjes moesten afbetalen. ‘Mijn vrouw heeft een invaliditeitspensioentje, terwijl ik het minimumpensioen ontvang’, laat de Onkerzelenaar weten. ‘Om onze droom voor de kleinkinderen waar te maken, moesten we de broeksriem stevig aanhalen.’
De afgelopen jaren verbouwde Mario de woning aan een tempo dat hun budget toeliet. ‘Gaandeweg vernieuwde ik de woning. Er kwam een nieuwe badkamer en keuken. De muren werden gestript en opnieuw bezet. De kamers werden grondig verfrist. De tuin werd aangepakt. Er kwam een nieuw dak op het huis. Aan de achterkant werden nieuwe ramen en een andere achterdeur geplaatst. De zolder werd geïsoleerd’, getuigt Mario.
Omdat hij niet over de middelen beschikte om een externe firma in te schakelen, deed Mario zoveel mogelijk zelf. De werken schoten gaandeweg goed op, maar plots liep het mis. ‘In het zicht van de meet, moest ik ons project opgeven.’
Aangezien de woning al geruime tijd onbewoond was, kregen Mario en zijn vrouw na beroep toch een uitnodiging van het Lokaal Bestuur Geraardsbergen om conform de reglementering een leegstandsbelasting van €4500 te betalen voor het aanslagjaar 2019. ‘Dat was voor ons een donderslag bij klaarlichte hemel. We hadden al onze centen in de verbouwing geïnvesteerd en torsten een zware lening’, getuigt Mario.
‘Ik had de moed niet meer om terug te vechten.’
Om zijn verhaal te staven, toont Mario tal van bewijzen. Het koppel vroeg een vrijstelling van de leegstandsbelasting aan, maar hun aanvraag werd afgewezen. ‘Bij niet-vergunningsplichtige renovatiewerken dient bij elke aanvraag om vrijstelling een gedetailleerde stand van zaken van de werken worden ingediend. Uitgevoerde werken worden aangetoond aan de hand van foto’s en facturen’, staat in het reglement te lezen. De facturen moeten aantonen dat het om structurele werken gaat, en niet om opknapwerken. Mario kon het stadsbestuur niet overtuigen: ‘De facturen volstonden niet of sloegen niet op het juiste jaar. Deze wetgeving had ik niet goed opgevolgd. Ik dacht de kans te krijgen om het even uit te leggen, maar een afspraak met het stadsbestuur kon er niet van af’, geeft Mario nog mee.
Voor Mario en zijn vrouw zat er niets anders op dan de leegstandsboete te betalen. Beroep is enkel mogelijk bij de rechtbank van eerst aanleg te Gent. ‘Een rechtszaak? Daar zagen we ons niet aan beginnen’, vertelt Mario. Bovendien is zijn vrouw gehandicapt en heeft ze veel zorgen nodig. ‘Het hele huishouden kwam op mijn schouders terecht. Ik had de moed niet meer om terug te vechten. We hebben het huis dan maar verkocht. Intussen moeten we de lening nog een jaar afbetalen. We hopen dat we voor het aanslagjaar 2020 geen leegstandsbelasting meer hoeven te betalen.’ Er waren ook geen middelen voor verweer meer over. Bovendien kan Mario niet overweg met een computer, laat staan met het internet.
Mario en zijn vrouw trachten van de ontgoocheling te bekomen. ‘Intussen hebben we het huis verkocht. In de loop der jaren investeerden we ruim €25.000 en betaalden we met ons karig pensioen een huis af. Voor mij en mijn vrouw betekent de verkoop van dit huis een zware klap. We hadden zo graag een huis aan onze kleinkinderen aangeboden…’
Deze foto’s bewijzen dat Mario bezig was met het renoveren van de woning.
Schepen David Larmuseau reageert
In een reactie ligt David Larmuseau — schepen van Sociaal Beleid, Wonen en Huisvesting — nog eens uit wat de bedoeling is van deze leegstandsbelasting: ‘Het opsporen van leegstaande woningen heeft als doel om verwaarlozing van woningen te voorkomen en zo ons woningbestand kwalitatief op peil te houden. Woningen komen op het leegstandsregister terecht wanneer er, minstens 1 jaar, niemand is gedomicilieerd. Eigenaars worden hiervan geïnformeerd zodat ze de nodige actie kunnen ondernemen. In sommige gevallen staan woningen terecht leeg. Daarom zijn er vrijstellingen voorzien op de belasting voor leegstand. Voor renovatiewerken kan men bijvoorbeeld tot 3 jaar vrijgesteld worden op voorwaarde dat de renovatiewerken worden aangetoond. Zo werd voor dit pand al vrijstellingen toegekend op de belasting voor aanslagjaar 2017 en 2018. Het college van burgemeester en schepenen is van oordeel dat er onvoldoende bewijsstukken werden aangeleverd voor het jaar 2019.’
Naast de belasting op leegstand zijn er nog tal van andere acties gekoppeld aan het beleidsplan ‘Thuis in je huis’. Deze acties moeten er mee voor zorgen dat de kwaliteit van de woningen stijgt. ‘Zo zijn we gestart met een ongeziene investering in het woningbestand in onze stad. Sinds dit jaar — en zeker al voor de komende vijf jaar — wordt er jaarlijks €750.000 geïnvesteerd voor renovatie basiscomfort en gevelverfraaiing, zowel in het centrum als in de deelgemeenten.’
Julien Borremans