De vereniging wordt gesticht op het patroonfeest van Sint-Jozef op 19 maart 1946 als ‘Houtbewerkers Bond Sint-Jozef Merelbeke’. De vaste feestdag blijft 19 maart. Een aantal timmerlieden en schrijnwerkers uit Merelbeke beslisten om zich te verenigen in een bond. De initiatiefnemers waren A. Gyselinck, A. Leyman, L. Leyman, R. Vercammen en E.H. P. Dambre De gilde wilde een vereniging zijn waar werkgevers en werknemers elkaar ontmoeten in een sfeer van gelijkheid, wederzijds respect en grote samenhorigheid binnen één vakgebied.. De gilde heeft een aantal vaste activiteiten waaronder: een plechtigheid aan de Sint-Jozefskapel, een patroonfeest en allerhande uitstappen.
De Gilde ontplooide zich sindsdien tot een echte gemeenschap waar ontspanning en het nuttige, aangename en sociaal-maatschappelijke contact elkaar in een juist evenwicht ontmoeten. In 1998 kreeg de Gilde een lokaal ter beschikking voor de opbouw van een documentatiecentrum voor bouwvakambachten. In ‘t Werkhuis wordt de collectie tentoongesteld. Je kan er kijken naar alaam rond timmer- en schrijnwerk, steenbakken en metselwerktechnologie, afwerking voor gebouwen… De collectie van ‘t Werkhuis is op afspraak te bezichtigen. bestaat uit een ruimte voor tijdelijke expo’s en vijf modules waar de vaste stukken tentoongesteld worden:
Module 1: Timmer- & schrijnwerk
Module 2: Steenbakken & metselwerktechnologie
Module 3: Natuursteen & steenkappen
Module 4: Technieken & uitrusting van gebouwen
Module 5: Afwerking van gebouwen
De geschiedenis van de Gilde door Luc Van Huffel als Schepen van Erfgoed
Vandaag wil ik het in het kort hebben over de geschiedenis van jullie gilde. De benaming ‘gilde’ doet ons terugkeren naar de middeleeuwen (14de -15de eeuw) naar de fiere ambachtslieden, die zich destijds in de steden verenigden en aanzien en macht genoten. Ze kenden een eigen statuut, een eigen bestuur, een eigen rechtspraak en wie tot de gilde werd toegelaten, had reeds een lange weg van opleidingen en proeven afgelegd. Het waren de gouden medailledragers van hun ambacht.
In Merelbeke namen een aantal timmerlieden en schrijnwerkers in 1937 het initiatief om een bond of gilde op te richten. De eerste gesprekken hierover vonden plaats in de woning van Alfons Leyman. De Tweede Wereldoorlog was echter een spelbreker en het plan belandde op de lange baan. Toen de oorlog ten einde was, leefde de bouwsector helemaal op. Er waren immers heel wat herstellingswerken nodig. Zeker in Merelbeke, waar zware bombardementen plaatsvonden in 1943 en 1944. In 1945 kon voor het eerst sinds de oorlog een Sint Eioois feest georganiseerd worden en daar kwam het plan opnieuw naar boven om een vereniging op te richten voor de vele aannemers, timmerlieden en schrijnwerkers in de gemeente. Pas nadat Pastoor Paul Dambre besloot om als toekomstige proost zijn schouders mee te zetten onder de oprichting, werd duidelijk dat het effectief ook kon. Er zou in Merelbeke een bond ontstaan waar werkgevers en werknemers uit de bouwsector elkaar konden ontmoeten in een sfeer van gelijkheid en wederzijds respect. Dat was het uitgangspunt. De naam verwijst naar de fierheid voor het bouwvak en naar de Heilige Jozef, beschermer van hardwerkende arbeiders en timmerlieden. Naast de genoemde 4 stichters, werd de groep vervoegd door de heren R. Vercammen, J. Gosseye, C. Huyghe, P. Rouan, A. Bombeke, A. Matthijs, M. Van Durme, C. Van Daele, J. Wandels, J. De Clercq en M. Penninck. Er werd een stichtingsakte opgemaakt, een reglement toegevoegd en ook een lijst met de eerste 49 leden. De voorzitter was Achiel Bombeke en Georges Willems werd aangeduid als ere-voorzitter (hij leverde ook de wijn wanneer die van doen was). Ondertussen bouwde de gilde in 1961 ook nog de SintJozefskapel (Oude Gaversesteenweg) tegen de muur van de Heilig Hartschool, waar jaarlijks de overleden leden herdacht konden worden.
En wat betekent de gilde thans ?
We kunnen er niet omheen: de wereld is de laatste 25 jaar ontzettend veranderd, ten gevolge van de digitalisering. En net als in alle sectoren van de economie wordt ook de bouwsector vandaag steeds meer gestuurd door computers, specifieke software en geautomatiseerde machines. Studenten leren niet langer hoe ze de specifieke instrumenten van onze voorvaderen kunnen hanteren. Toch blijft het belangrijk om de kennis uit het verleden te behouden en niet te vergeten hoe vindingrijk men wel was en welke stappen er gezet werden om tot een bepaald resultaat te komen. Het heden bouwt immers steeds op het verleden en met de kennis van wat was, kunnen we het heden zeker beter appreciëren en zelfs maken. Die rol is voor de gilde de komende jaren ook weggelegd.
De gilde mag haar vlag hoog houden want dit jaar bestaan jullie 75 jaar. De gilde is niet jong meer maar wel springlevend en heeft naar mijn bescheiden mening nog een bloeiende toekomst voor zich. Dit is een hele prestatie die niet enkel aan de vele voorgaande generaties te danken is maar ook aan jullie allen, aan jullie familie die jullie hierin ondersteund hebben en nog ondersteunen en dit verdient een dikke proficiat.