Galmaarden. Als de coronapandemie geen roet in het eten gooit, gaat op zondag 30 januari het Pauwelfeest in Galmaarden door. De oorsprong van dit feest gaat terug tot de veertiende eeuw. Kandidaat Pauwel voor 2022 is Sven Defrère. De Pauwelviering in Galmaarden is erkend als immaterieel cultureel erfgoed.
De Pauwelviering is een authentieke, folkloristisch feest dat al eeuwen met Galmaarden is vergroeid, vooral met het gehucht Sint-Paulus. Het ontstaan ervan heeft heel veel legendes voortgebracht. Één van de legendes gaat terug naar 1382, toen Geraardsbergen werd geplunderd. Heel wat doden bleven op de velden liggen. Vele dieren en mensen werden ziek. De pest trok een dodelijk spoor door onze contreien. Op het feest van Paulus’ Bekering – dat op 25 januari wordt gevierd – verscheen een witte ruiter, die roggebrood uitdeelde. De mensen aten het brood en de pest verdween. De onbekende ruiter was niemand minder dan de heilige Paulus, aan wie de inwoners hun redding te danken hadden.
pauwelbroodjes
Er is nog een andere verklaring. In de veertiende eeuw stond er in het gehucht Sint-Paulus te Galmaarden een klooster, dat afhing van de Sint-Adriaansabdij te Geraardsbergen. De prior was in die tijd een zekere Paulus. De streek werd geteisterd door een plaag. Niets hielp. Ten einde raad gingen de inwoners bij de prior van het klooster om hulp smeken. Na toelating van de paus werd het brood gewijd. Het wonder voltrok zich. De plaag verdween. Een legende was geboren. Uit de brede omgeving kwam men naar het klooster om de pauwelboordjes aan te schaffen.
Sinds deze legende vindt elk jaar op 25 januari het feest van Paulus’ Bekering plaats. Valt 25 januari niet op een zondag, dan is het de zondag die erop volgt. Op 7 juli 2016 werd de Pauwelviering door Vlaanderen erkend als immaterieel cultureel erfgoed.
Tijdens het eerste weekend van januari trekt de Pauwelbende door de straten om graan tot bloem te laten malen in de plaatselijke watermolen. Met de bloem worden Pauwelbroodjes ter grootte van een knikker gerold en gebakken. In de weken voor de Pauwelviering gaan de apostelen en sympathisanten van deur tot deur om een kleine bijdrage te vragen om zo de Pauwelviering te bekostigen.
Op de zondag na Sint-Paulus is de Pauwel volledig in het wit uitgedost en draagt hij een grote zijden hoed. Hij begeeft zich met zijn apostelen naar de Sint-Pauluskapel, waar tijdens een mis de Pauwelbroodjes gezegend worden. Na een feestelijk middagmaal trekt de Pauwel te paard met zijn bende in stoet naar het gehucht Sint-Paulus. De eerste halte is de Pauwelhoeve. Op de binnenkoer strooit de Pauwel vanop zijn paard voor de eerste maal de Pauwelbroodjes rond over de menigte. Daarna gaat het terug richting Sint-Pauluskapel, waar de Pauwel nogmaals broodjes rondstrooit. Na dit “zaaien” barst in het gehucht Sint-Paulus een volksfeest los, waarop iedereen welkom is. Met de Dag van de rekening, een week later, komt het feest definitief ten einde. De Pauwelbende trekt dan van café de figuur die de broodjes uitstrooit “de Pauwel” genoemd.
Sven Defrère is kandidaat
Galmaarden en de Pauwelviering zijn onlosmakelijk met elkaar verweven. De Pauwelviering brengt, door de lange voorbereidingsperiode, een grote groep mensen bij elkaar tijdens de koude winterdagen, hierin schuilt het belang van het feest. De jeugd van Galmaarden vormt hierbij de spil, ieder jaar wordt er een nieuwe Pauwelbende gevormd. De Pauwelviering wordt zo ieder jaar doorgegeven aan een nieuwe generatie, met een groot intergenerationeel draagvlak voor de traditie als gevolg.
Kandidaat Pauwel voor 2022 is Sven Defrère. De Pauwelsbende 2022 bestaat verder uit Jorrit De Borre, Dimitri Rooselaers, Dennis Suys, Wout Van de Velde, Anthony Ravyts, Siebe Deherder, Jonas Marcoux en Jonas Dehenau, en Thibault Berchmans.
Zaterdag 8 januari gaat de bende met de sledde nar de Heetveldemolen te Tolembeek. De week nadien wordt het rollen en bakken van de Pauwelbroodjes. S’ Avonds wordt het zetten van de ‘neeve’, waarbij de Pauwel van het vorig jaar de macht overdraagt aan de nieuwe Pauwel met zijn bende. Op zondag 30 januari wordt het eigenlijke Pauwelfeest georganiseerd.
Meer info: https://immaterieelerfgoed.be/nl/erfgoederen/pauwelviering
Julien Borremans