Bij een bezoek aan het kerkhof van Oosterzele viel ons het graf op van soldaat René Gillis. Hij werd geboren in Oosterzele op 24 september 1893 en werd in het geallieerd eindoffensief in 1918 levensgevaarlijk gewond. Hij sneuvelde in Oostnieuwkerke op 1 oktober 1918. Op zijn grafsteen staat dat hij stierf in Passendale. Op een bordje is een correctie aangebracht, er staat dat hij overleed in Oostnieuwkerke. René Gillis was landbouwer en woonde in de Veldstraat in Oosterzele. Hij was de zoon van Gustaaf Gillis en Julie Van De Velde . Hij was soldaat tweede klasse mil CS 1915 in de ‘Groote Oorlog’.Jonge mannen werden in WO I van de ene dag op de andere soldaat. Gepakt en gezakt vertrekt hij, niemand weet voor hoelang. Ze zeggen wel dat de oorlog niet lang zal duren, dat ze binnen de kortste keren weer thuis zouden zijn. Niet dus. WO I duurt vier jaar. René Gillis overleefde een Duitse aanval niet. Hij was in 1914 toen de oorlog uitbrak een prille 21 jarige. Hij liet zijn dierbaren achter in Oosterzele. De onzekerheid over het lot van René Gillis aan het front was groot. Het thuisfront wist niet wat gruwelijke taferelen zich werkelijk afspeelden in het oorlogsgebied. Op 1 oktober 1918 kwam het verschrikkelijk nieuws, karabinier René Gillis sneuvelt, 41 dagen voor de Wapenstilstand. Zijn verhaal eindigt heldhaftig, hij is amper 25 jaar. Hoe onpeilbaar moet het lijden van René Gillis geweest zijn. De politieke leiders van deze wereld sturen mannen naar de oorlog, maar blijven altijd zelf buiten de strijd. Ze beseffen maar al te goed dat ze een hele generatie naar het slagveld hebben gestuurd.
Het verhaal van Oosterzelenaar René Gillis is er natuurlijk maar een uit miljoenen. Hoe lag Oosterzele en de rest van ons land er begin 1914 bij? Vol optimisme. De Wereldtentoonstelling in 1913 in Gent lag amper een jaar achter de rug, het was een vitrine van moderniteit, een ongebreideld geloof in de vooruitgang. Alles ging beter. Allerlei uitvindingen kondigen een nieuwe wereld aan. Overal kwam elektrisch licht en het gevoel dat alles nog beter zou worden. Ook in Oosterzele kwamen meer fietsen, de telefoon, de eerste auto’s,…en men begon uit te breken uit de beperkingen van een dorp. België was begin 20 ste eeuw hét symbool van dynamiek en vooruitgang. Niemand voorspelde begin 1914 dat men aan de vooravond stond van WO I, een ongeziene explosie van geweld. Niemand had verwacht dat de Eerste Wereldoorlog zo lang zou duren. Ook Oosterzele ondervond dat voedsel een probleem zou worden. Er worden in ons land comités opgericht om de voedselsituatie aan te pakken, ze staan klaar om hulp in alle gemeenten te brengen. Natuurlijk was er ook nog de (verwerpelijke) zwarte markt, de prijzen swingen de pan uit. Voor de meeste Oosterzelenaars onbetaalbaar. Gelukkig was er de volkssoep. We weten alleen maar dat oorlog de optelsom is van bloed, zweet en tranen. Er sneuvelden in WO I 9.448.000 soldaten en het aantal burgers dat het leven liet wordt geschat op 9 miljoen.Eerste fase eindoffensief Passendale 1918
In het najaar van 1918 had van 28 september tot 4 oktober 1918 de eerste fase van het geallieerd eindoffensief Passendale plaats, ook de inname van de Vlaamse heuvelkam genoemd. Het werd een belangrijke fase, nadien volgen de veldslag bij Torhout / Tielt, de Slag aan de Leie en het afleidingskanaal. De vierde fase de Slag aan de Schelde en aan het kanaal van Terneuzen is nooit uitgevoerd, op 11 november 1918 wordt Wapenstilstand gesloten. Tijdens de eerste fase van het eindoffensief – waarin René Gillis zou sneuvelen op 1 oktober 1918 – ging het niet zo snel. De opmars verliep traag door de modder én het nieuwe dodelijke wapen van de Duitsers: het gifgas. Het landschap, totaal kapot geschoten, omgeploegd door granaten, gescheurd door loopgraven was een massagraf geworden voor ontelbare soldaten. De situatie tussen 28 september en 4 oktober 1918 veranderde nauwelijks. De volledige doorbraak in het Duitse front wordt nog niet gerealiseerd. Er worden nieuwe plannen uitgewerkt. Op 14 oktober 1918 wordt de ‘Flandern I Stellung’ veroverd. Op 16 oktober 1918 komt het front aan de IJzer in beweging. ‘s Avonds is de rivier van Nieuwpoort tot Diksmuide terug in Belgische handen. Van 31 oktober tot 10 november 1918 wordt de Slag aan de Leie en het afleidingskaneel uitgevochten. Op 11 november 1918 wordt een einde gemaakt aan de onzinnige Eerste Wereldoorlog. (Bron: Naamstenen 1914 – 1918).Op 29 september 1988 werd de naamsteen (Eindoffensief Passendale 1918) plechtig onthuld. Hij bevindt zich in de ‘s Graventafelstraat (rechts voor New Britisch Cemetery) in Passendale. Op de ruitvormige naamsteen uit witte natuurstenen prijken het gekleurde wapenschild van de provincie West – Vlaanderen, Eindoffensief Passendale 28 september 1988 en het monogram van Koning Albert I. (mvdv, foto’s ddl)