Daags na het open debat over de mogelijke komst van het Kwartier van de Toekomst op de Godsbergkouter te Schendelbeke kan de schade aangericht door de aanpak van het stadsbestuur in dit dossier worden opgemeten. De vele fouten in het dossier werden genadeloos blootgelegd. De aanwezige schepenen hadden geen verhaal. ‘Als de kandidatuur voor de kazerne niet wordt ingetrokken, dan wordt dit dossier het Waterloo van het stadsbestuur’, liet een aanwezige weten. Twee opvallende nieuwe gezichten in het actiecomité Red de Godsbergkouter zijn Stefanie Van de Perre (advocaat) en Jens Rottiers (huisarts). Vanuit hun achtergrond en hun ervaring zoomen ze op het dossier in. Het werd een pittig gesprek.
Stefanie Van de Perre woont in de Varingsstraat te Vloerzegem. ‘Mijn man was reeds actief bij het actiecomité. Ik heb het verzoekschrift tot intrekking van het project helpen schrijven. Nadien kwam het verzoek of ik de juridische vragen tijdens het debat kon beantwoorden.’ Stefanie Van de Perre verdiepte zich eveneens in de communicatie van het stadsbestuur.
Jens Rottiers is huisarts te Schendelbeke en bouwt een huis op de Godsbergkouter. ‘Mijn engagement heeft te maken met mijn bezorgdheid om de mensen die hier wonen zo gezond mogelijk te houden’, geeft Jens mee. ‘Vanuit wetenschappelijk oogpunt valt er over de impact van de komst van een kazerne op de Godsbergkouter op de menselijke gezondheid heel wat te zeggen.’
Op de debatavond stond er een zeer goed voorbereide ploeg op het podium. Hoe verliepen de voorbereidingen om de bezwaren op te lijsten tegen dit dossier?
Stefanie Van de Perre (SVdP): ‘De buurtbewoners werden niet door het stadsbestuur op de hoogte gebracht en hebben dan ook heel laat kennis gekregen van dit dossier. Het Agentschap voor Binnenlands Bestuur kan beslissingen van besturen vernietigen als die het recht of het algemeen belang schenden. Dit kan enkel als je binnen een bepaalde periode een bezwaar indient. Er is op heel korte termijn met een beperkt aantal stukken een bezwaar geschreven. Er staan zeer doortastende argumenten in het bezwaar, maar anderzijds konden we bij bepaalde punten niet meer dan een aantal vraagtekens plaatsen omdat we onvoldoende inzicht kregen in de procedure. Aangezien het stadsbestuur zich in stilzwijgen hult, wilde de actiegroep de burgers informeren. We wilden ons beperken tot feiten en daarvoor hadden wij documenten van de stad Geraardsbergen nodig. De oplevering van de stukken door de stad is met horten en stoten gebeurd. Zo hebben we voor de periode tussen 9 november 2021 en 3 februari 2022 geen enkel document gekregen. Dat is heel merkwaardig, als je weet dat op 25 februari de kandidatuur is ingediend. Drie uur voor het begin van het debat kregen we nog een dertigtal stukken van de stad Geraardsbergen, waarvan twee documenten die dateren van 31 januari. Van de periode daarvoor hebben we eigenlijk niets. In elk geval zijn we met een kleine ploeg in ons opzet geslaagd: burgers correct informeren aan de hand van feiten en geen polemieken voeren.’
Burgerparticipatie
De documenten die jullie door de stad Geraardsbergen werd aangeleverd getuigen toch niet van een grondige aanpak van het dossier?
SVdP: ‘Als je kijkt naar de grootorde en de impact van zo’n project dan zou ik verwachten dat politici en medewerkers van SOLVA die het dossier voorbereidden én die allemaal betaald worden; een kwalitatiever dossier zouden hebben ingediend. Dat de kwaliteit ondermaats is, blijkt ook uit de feedback van professor bestuurskunde De Rynck van de UGENT. Hij keek op vraag van de krant De Standaard de kandidatuur in. Als burger ben ik ontgoocheld en stel ik mij de vraag of dit wel van goed bestuur getuigt. Ik begrijp dat men iets aan de werkloosheid in de streek wil doen, maar als je kiest voor een dergelijk project met een bijzonder grote impact op Geraardsbergen, de omgeving en de bevolking dan verwacht ik een veel betere voorbereiding én minstens een haalbaarheidsstudie. De aanpak was niet professioneel, en dan druk ik mij nog voorzichtig uit’
Jens Rottiers (JR): ‘Het dossier is sloganesk.’
SVdP: ‘Op de debatavond kreeg ik als antwoord op de vraag over de keuze van de locatie: ‘Als defensie het geen goede locatie vindt, dan zullen ze ons niet kiezen.’ Daarmee legt het stadsbestuur hun verantwoordelijkheid voor een goed bestuur bij een derde. We mogen toch wel veel meer verwachten van dit stadsbestuur. Dit dossier is brandhout. Dit is geen beleid. Beleid is een langetermijnvisie waarbij met alle betrokkenen de impact t.o.v. de opportuniteiten wordt afgewogen. Hier is geen sprake van.’
JR: ‘Ik heb op de debatavond niet gehoord op welke manier het stadsbestuur met het dossier de werkgelegenheid in Geraardsbergen concreet wil verhogen.’
De burgerparticipatie vormt een hoeksteen van het beleid in Geraardsbergen. Hebben jullie de afgelopen maanden daar iets van gemerkt?
JR: ‘Eens het dossier door defensie is goedgekeurd, wil men inspraak van de burger. Maar dat is na de feiten. Bovendien wist het schepencollege bij het indienen van het dossier maar al te goed dat er onvrede zou zijn. Toen de voorzitters van de betrokken dorpsraden op de hoogte werden gebracht na het indienen van het dossier, werd hen gevraagd om in alle talen over het dossier te zwijgen.’
SVdP: ‘Vanuit de oppositie werd nog het voorstel gedaan om een volksraadpleging te organiseren, maar het stadsbestuur reageerde in de gemeenteraad 27 april laconiek door te stellen dat daar geen tijd meer voor is. Als je als burgemeester op 9 november 2021 in de gemeenteraad het project bespreekt en dan niet beseft dat je de burger nauw moet betrekken omdat het een grote impact heeft, dan ben je niet met burgerparticipatie bezig. Kortom: het stadsbestuur beroept zich op haar eigen nalatigheid om geen volksraadpleging te organiseren. Ik zat in de dorpsraad van Vloerzegem, maar ik heb mijn mandaat neergelegd. Uit het debat bleek duidelijk dat het stadbestuur het begrip burgerparticipatie op een andere manier interpreteert dan ik. Als dorpsraden voor zo een maatschappelijk ingrijpend project niet worden geraadpleegd, is het duidelijk dat burgerparticipatie eenvoudigweg niet bestaat.’
JR: ‘De dorpsraden worden eigenlijk gebruikt als vehikel om het beleid te dicteren in de deelgemeenten en te doen alsof er burgerparticipatie is. Er is geen wisselwerking. Dit is éénrichtingsverkeer.’
De hogedrukgasleiding
Dan is er nog de hogedrukgasleiding waar niemand weet hoe diep die ligt.
SVdP: ‘Alles wat in dit dossier kon misgaan, is misgegaan. Ik verwacht van politici politieke eerlijkheid. Op een gegeven moment beweert het stadsbestuur dat ze “bekeken” heeft hoe diep de hogedrukgasleiding ligt en dat deze geen gevaar vormt. Niemand weet eigenlijk hoe diep de leiding ligt. De kandidatuur werd door de stad op 25 februari ingediend bij de Minister van Defensie. Op 12 april heeft de stad een persmededeling gedaan waarin stond dat dit aspect werd bekeken. Wij hadden geen stukken waaruit dit bleek en hebben dat dan opgevraagd. Vervolgens werd een geanonimiseerd pdf-document gestuurd. Uit IT-analyse bleek dat het pdf-document verschillende keren werd gemanipuleerd. We hebben aan de stad Geraardsbergen gevraagd om het oorspronkelijke document te mailen, wat ze ook heeft gedaan. Daaruit blijkt dat een negatie was vergeten. Het ging duidelijk om een schrijffout, maar als je als overheid aan een officieel document prutst en dat wil laten doorgaan als het origineel, dan is dat juridisch niet correct. Uiteindelijk werd de oorspronkelijke e-mail gestuurd daaruit blijkt dat Guido De Padt op 10 april– na indiening van de kandidatuur, na de voorstelling aan het schepencollege én na de mededeling aan de gemeenteraad – zich moet afvragen “waar die gasleiding ligt en of er gevaaraspecten zijn”. Dit is hallucinant. De hogedrukgasleiding staat trouwens zelfs niet in het dossier vermeld.’
JR: ‘Ook de werkloosheidscijfers werden door het stadsbestuur gemanipuleerd. Het gemiddeld aantal werkzoekenden ligt in Oost-Vlaanderen hoger dan aangegeven door het stadsbestuur, waardoor het verschil met Geraardsbergen kleiner lijkt dan voorgesteld. Het is belangrijk dat de burgers op een correcte manier worden geïnformeerd. Dit is een democratie onwaardig. Wat ook heel bedenkelijk is, is dat Fernand Van Trimpont zowel het petje draagt van eerste schepen als van voorzitter van SOLVA streekintercommunale Zuid-Oost Vlaanderen.’
Intussen hebben jullie een bezwaarschrift ingediend en naar het schepencollege gestuurd. Waarom hebben jullie dat niet breder gecommuniceerd?
SVdP: ‘We wilden het schepencollege de kans geven om hun fouten recht te zetten. Na de debatavond van donderdag 19 mei verwachten we een duidelijk signaal van het stadsbestuur. ¡No Pasarán!’
Ik voelde tijdens de debatavond dat heel wat aanwezigen heel erg boos zijn.
JR: ‘Er zijn heel wat mensen heel erg boos omdat ze zich gepasseerd voelen. De communicatie was niet correct en kwam veel te laat. Ook inhoudelijk staat het dossier niet op zijn poten. Naar buiten toe geeft Geraardsbergen een slechte indruk. De stad Geraardsbergen is hier niet als betrouwbare partner uitgekomen.’
Amateuristisch
De impact van dit project op de gezondheid valt niet te onderschatten.
JR: ‘De impact van dergelijk project op de gezondheid van de omwonenden mag je niet onderschatten. De opbouw van het project zal grote gevolgen hebben maar ook wanneer de kazerne er staat, zal o.a. de mobiliteit fel toenemen. Daarnaast zal er heel wat open ruimte worden opgeofferd, niet ten bate van de bewoners, maar van een kazerne. De Aalstsesteenweg is al een zwarte zone. Ze wordt in de toekomst mogelijks verlegd en verbreed. We zullen daar met de hoogste concentraties fijn stof en stikstofoxide zitten. De kazerne zal ook zorgen voor heel wat zwaar transport, wat voor nog meer uitstoot zal zorgen. En dan is er nog de schietstand. Het is onnodig te zeggen dat de gevolgen zowel op korte als lange termijn nefast zijn. De effecten zijn cumulatief. Dit zal zich vertalen in meer vroeggeboorten, astma op jonge leeftijd, allergieën die op latere leeftijd kunnen escaleren. Deze gezondheidsproblemen zullen de mensen voor de rest van hun leven meedragen, omwille van een kazerne. Het stadsbestuur weet dit.’
Bovendien is er nog de aansluiting op de N42, die nu al voor de nodige problemen zorgt.
JR: ‘De file op de Aalstsesteenweg richting N42 is nu reeds ellenlang en zal met de komst van de kazerne nog toenemen. De verkeersdruk zal door het extra pendelverkeer en andere transporten enkel toenemen. Het verkeer zal nog trager vorderen, waardoor de uitstoot nog zal toenemen. Toch blijft het stadsbestuur ervan overtuigd dat er geen extra infrastructuur moet worden voorzien. Voor hen is er geen probleem.’
SVdP: ‘Dit is hallucinant. Dan is er nog ESG, wat staat voor Environmental, Social en Governance (Milieu, Maatschappij en Goed bestuur). Deze drie criteria worden gebruikt om de duurzaamheid , de ethische en de maatschappelijke impact van een beslissing te meten. Daarnaast wordt een strategisch toekomsttraject gemaakt met doelen en moeten beslissingen aan deze doelen getoetst worden. Zowel bedrijven als de overheid moeten in de toekomst aantonen welk beleid zij daar tegenoverstellen. Veel bedrijven zetten daar bijvoorbeeld al op in door o.a. hun wagenpark te vergroenen. De stad Geraardsbergen zit hier ver op achterop. Het wordt tijd dat ze ook hier haar politieke verantwoordelijkheid neemt. Met in te zetten op een kazerne torpederen ze zich helemaal. Bovendien zijn er goede alternatieven in Oost-Vlaanderen die domeinen zijn al militair ingekleurd, daar zijn dus geen onteigeningen nodig. Nieuwe open ruimte aansnijden én burgers onteigenen met goede alternatieven in de buurt, is niet te verantwoorden.’
Heeft het stadsbestuur met dit dossier gefaald?
SVdP: ‘De aanpak van dit dossier is zelfs niet eens amateuristisch te noemen. Als dit in de bedrijfswereld zou gebeuren dan zouden de verantwoordelijken onmiddellijk moeten vertrekken. Als het stadsbestuur én de oppositie dit laat passeren, dan vraag ik me af waar de beroepseer en de democratische waarden naartoe zijn. De aanpak in dit dossier getuigt van een erg denigrerende houding naar de burger toe.’
Toch één troost, als het project doorgaat dan krijgen de bewoners voor hun gronden een faire prijs aangeboden.
SVdP: ‘Ik ben geen specialist in onteigeningsrecht, maar er zijn toch twee kanttekeningen die ik wil maken. Bewoners die moeten worden onteigend, krijgen de prijs van de grond uitbetaald en niet de eigenlijke waarde. In sommige gevallen worden de tuinen onteigend, waardoor de venale waarde van de huizen vermindert. De boeren zullen een compensatie krijgen voor het verlies van hun gronden, maar niet voor de bedrijfsvoering. Dit is ontoereikend. Ook op dit vlak kwam er van het stadsbestuur geen antwoord.’
Geloofwaardigheid
SOLVA heeft eigenlijk het laatste woord, want volgens de kandidatuur heeft de intercommunale onteigeningsrecht.
JR: ‘Het is eigenlijk SOLVA die de onteigening zal doen en de gronden aan defensie zal overdragen. Indien nodig kunnen er bovendien nog extra industrieterreinen van SOLVA aan de kazerne worden toegevoegd. SOLVA verwerft de gronden, maar tegen welke prijs worden die aan defensie overgedragen? Bovendien komt SOLVA met deze operatie met twee van hun eigen strategische doelstellingen in strijd, nl ‘leefbare kernen ontwikkelen’ en ‘open ruimte vrijwaren’. Dit getuigt niet echt van een consistent beleid.’
Wat zijn de conclusies uit heel dat gebeuren?
JR: ‘In eerste instantie mag de kazerne er niet komen. Maar we moeten ook vaststellen dat we geen deugdelijk bestuur hebben.’
SVdP: ‘Het stadsbestuur heeft een enorm geloofwaardigheidsprobleem. Welke waarden draagt deze ploeg uit? Het is zeker niet die van kwaliteit, niet die van eerlijkheid en niet van openheid. Het stadsbestuur moet het over een andere boeg gooien. We verwachten degelijk en deugdelijk bestuur met een langetermijnperspectief en een open communicatie. Er zal een nieuwe wind moeten waaien.’
Hoe gaat het nu verder met het actiecomité?
SVdP: ‘We blijven ageren tegen dit dossier. We zullen in de toekomst onze hand blijven uitreiken naar een partner die een sterk inhoudelijk en eerlijk debat wil aangaan. Voor het stadsbestuur is het zeker nog niet te laat om toe te geven dat ze fout zat. Dat zou getuigen van echte politieke moed.’
Hartelijk dank voor dit interview.
Julien Borremans