Geraardsbergen. Stijn (27), Hendrik (37), Jonas (29) en Jan (44) zetten sinds vorig jaar letterlijk en figuurlijk hun schouders onder de reuzen van Geraardsbergen. Momenteel doorlopen ze een proef. Slagen ze daarvoor, dan worden ze als volwaardige reuzendragers van Geraardsbergen opgenomen. Ik ontmoet de vier jonge krachtpatsers in een kroeg op het Stationsplein. De motivatie en het engagement spat van de gezichten. ‘We willen de traditie in Geraardsbergen in ere houden en zijn bijzonder fier dat we de reuzen mogen dragen’, klinkt het.
Stijn (27), Hendrik (37), Jonas (29) en Jan (44) dragen sinds vorig jaar mee de reuzen van Geraardsbergen. Ze kunnen volwaardig reuzendrager worden maar moeten daarvoor een proef van twee weken doorlopen. ‘Als je volwaardig lid van de Geraardsbergse Reuzengilde wilt worden, dan moet je eerst op proef. De laatste twee weken kregen we verschillende opdrachten. Als we voor de proeven slagen, dan zijn we volwaardig lid. De laatste opdracht bestaat erin dat we in de pers komen.’
Op zoek naar extra krachten
Waarom is zo’n proef nodig? ‘Je mag niet onderschatten hoe lastig en moeilijk het is om zo’n gevaarte te dragen. Een reus wordt door één persoon gedragen. Zo’n reus is behoorlijk zwaar. Bovendien moet je er mee kunnen manoeuvreren en dansjes uitvoeren. Het is geen sinecure om zo’n reus in evenwicht te houden. Het vraagt niet alleen oefening, maar ook behendigheid. Bovendien vangen onze reuzen letterlijk veel wind. Een korte, krachtige windstoot kan jou en de reus uit evenwicht brengen. Zo’n proef is niet alleen traditie, maar de gilde moet er zeker van zijn dat je de opdracht aankan’, ligt Jonas toe. ‘We moeten in ieder geval vermijden dat we met een reus tegen de vlakte gaan’, vult Jan aan.
‘Waarom plaats je de reuzen niet op wieltjes of rolschaatsen?’ ‘Daarvoor zijn wij veel te trots. We willen trouwens de traditie respecteren. Die gebiedt dat reuzen moeten worden gedragen’, geeft Jan mee.
De Reuzengilde bestaat uit een dertigtal leden. Dat is niet zoveel. De gilde kan nog extra mensen gebruiken. ‘Niet alleen zijn er voldoende mensen nodig om de reuzen te dragen. Ze moeten elkaar afwisselen, maar er moeten ook genoeg mensen aanwezig zijn om de veiligheid te garanderen. Niet iedereen gaat steeds mee als er een activiteit is. De gilde is daarom op zoek naar extra dragers’, weet Hendrik. ‘Bovendien moet je weten dat deze reuzen uit elkaar worden gehaald en worden opgeborgen, want zo’n reus neemt veel plaats in. Het transport, de opbouw en het aankleden van de reuzen vraagt behoorlijk wat werk en coördinatie’, vult Stijn aan.
Waarom hebben onze voorouders het plan opgevat om een reus te bouwen? ‘Er werden niet alleen in Geraardsbergen reuzen gemaakt. Ook andere steden – zoals Ath – hadden reuzen. Zo’n reus maakt indruk. Misschien was het de bedoeling om de vijand te imponeren en een gevoel van veiligheid te geven. Wie weet?’, geeft Jonas mee.
Eeuwenoude traditie
De reuzendragers waren aanvankelijk zakdragers. De zakkendragers waren potige kerels die lange tijd letterlijk de zakken droegen bij het lossen van de boten aan de Dender.
In de stadsrekening van 1577 wordt voor het eerst gewag gemaakt van een reus in Geraardsbergen, Goliath genaamd. Voor reus Goliath werd een nieuw kleed gemaakt. Vermoedelijk moet Goliath wel ouder zijn geweest. Uit andere vermeldingen blijkt dat er slechts één reus moet zijn geweest. Pas begin negentiende eeuw werden drie reuzen vermeld: reus Goliath met zijn vrouw en kind. Vermoed wordt dat zijn vrouw en kind een stuk ouder zijn dan aangegeven. Doorheen de jaren werden de reuzen verschillende keren gerestaureerd en van nieuwe kledij voorzien.
In 1977 kregen de reuzen andermaal nieuwe kledij en herstelde een mandenmaker het vlechtwerk. In 2002 werd Goliath en Gerarda door een hevige rukwind tegen de vlakte geblazen. Hun hoofden werden door de stadsdiensten gerestaureerd.
De reuzen werden steeds door zakdragers gedragen. De gilde van de zakdragers was meer dan tweehonderd jaar lang een gesloten ambacht. Het behoorde tot de folklore dat enkel zakdragers de reuzen mochten dragen. Kandidaat zakdragers moesten een proef afleggen om te bewijzen dat ze in staat waren om een reus te dragen. Ze moesten een hele zware zak de Oudenberg opdragen en terug.
Geïnteresseerd
Toen de gilde werd opgegeven, werd de klus door de politie en later het stadspersoneel geklaard. Daaruit ontstond later een nieuwe groep dragers die uitgroeide tot een hechte vriendenclub. Op 29 oktober 1988 werd officieel de Geraardsbergse Reuzengilde opgericht. De reuzen werden opgeknapt en er werd een Reuzenlied gecomponeerd. In 2016 kregen de reuzendragers een historisch verantwoord kostuum. Dat moest de reuzendragers niet alleen meer stijl, maar ook kleur en karakter geven.
Wie geïnteresseerd is om drager te worden, kan zich bij de Reuzengilde melden. Een goede conditie en wat spierkracht is onontbeerlijk. Reus Goliath meet 4,75 meter en weegt 122 kg. Gerda is 4,16 meter groot en weegt 98 kg. Kinneke Baba is nog steeds 2,5 meter groot en weegt nog steeds 60 kg.
Voor meer info: https://www.visitgeraardsbergen.be/reuzen
De Reuzengilde: https://www.facebook.com/profile.php?id=100063542862410&sk=photos
Julien Borremans