Geraardsbergen. Dominique Willaert neemt de Denderstreek onder de loep. Hij liep vier maanden rond in de streek en interviewde tal van bewoners. Hij zocht uit waarom zoveel mensen voor het Vlaams Belang stemmen. Sinds de grote doorbraak van de partij, wordt de Denderstreek weggezet als ‘de marginale driehoek’ of ‘het wingewest voor extreemrechts’. Willaert onderkent de problemen in de Denderstreek, maar verwijt het Vlaams Belang de onvrede te ‘capteren’ en te ‘misbruiken’.
In Ninove, Denderleeuw, Aalst, Geraardsbergen, Herzele en Zottegem luisterde hij naar de grieven van mensen die we anders nauwelijks horen. De laatste jaren wordt de Denderstreek overspoeld door migranten. Het gaat steeds sneller en harder. Heel wat nieuwkomers vestigen zich langsheen de bushaltes en in de buurt van de treinstations. Het ongenoegen situeert Willaert in een veel bredere maatschappelijke onvrede. De auteur omschrijft ‘de hotspot van woede en onbehagen’ als ‘een Vlaamse rustbelt’. Door het vertrek van de industrie en de kleinhandel halverwege de vorige eeuw, verdween ook de economische zekerheid.
‘Voorrangsmythe’
‘Want met de de-industrialisering, de politieke ontzuiling en daarmee het verdwijnen van politiek dienstbetoon, de afbraak van de publieke dienstverlening en de teloorgang van de volkse en traditionele wereld van weleer rijgen de inwoners de verliezerservaringen aan elkaar’, stelt Willaert vast. Het Vlaams Belang wist het onderhuids ongenoegen te kanaliseren.
Willaert interviewde tal van inwoners uit de streek en focust zich op de sociale woonwijken en de veeleer kwetsbare woonbuurten, want ‘vooral daar ondervinden de mensen de ingrijpende veranderingen aan den lijve’. Dit brengt vervreemding met zich mee. De inwoners voelen zich dan ook door de overheid in de steek gelaten. Volgens Willaert denken de mensen dat de hardwerkende Vlamingen door de migranten worden voorbijgestoken.
De auteur vindt dat het Vlaams Belang deze ‘voorrangsmythe’ voedt. De partij beweert te weten wat er bij de mensen leeft en dat het Belang het voor ‘het eigen volk’ wil en zal opnemen. Dominique Willaert schrijft het succes van deze aanpak toe aan het feit dat de overheid ‘de woede en frustraties’ van deze mensen negeert.
‘We hebben te weinig rekening gehouden met mensen die in aankomstwijken wonen en in zeer korte tijd hun leefwereld hebben zien veranderen. Die mensen zijn in de steek gelaten. Ze zijn daarin niet begeleid geweest en hebben geen uitleg gekregen over wie er kwam wonen en waarom’, schrijft de Aalstenaar. Hij roept op om de kiezers van het Vlaams Belang niet meer weg te zetten als ‘nazi’s en fascisten’. Hij roept op om de besognes van deze mensen ernstig te nemen. Daarnaast maakt hij duidelijk dat de nieuwkomers met dezelfde problemen worstelen. Daarom roept hij op om verbindend te werken. ‘Leg de nadruk op wat we gemeen hebben en niet op waarin we verschillen.’
Leugenpolitiek en intimidatiecultuur
Voor de politieke leiders en de mandatarissen van het Belang is Willaert minder vriendelijk. Met hun doelbewuste leugenpolitiek en intimidatiecultuur hebben ze de samenleving veel schade aangebracht. De 
maatschappelijke schade die zij met hun ‘doelbewuste leugenpolitiek’ en ‘intimidatiecultuur’ aan de samenleving hebben aangebracht, is volgens hem immens. Vlaams Belang capteert de boosheid van de mensen op ‘een listige manier’.
Het succes van het Vlaams Belang is deels de schuld van de traditionele partijen, die de sociale mobiliteit van heel wat mensen niet meer kunnen garanderen. Het vooruitzicht op een beter leven is – volgens Willaert – voor een deel van de werkende klasse verdwenen.
De auteur hoopt met zijn publicatie een eerste stap te hebben gezet ‘om het lokale en sociale weefsel van de Denderstreek te herstellen en te versterken’.
In aanloop naar de verkiezingen van volgend jaar in juni past dit artikel in een reeks over de diepgaande maatschappelijke veranderingen in de Denderstreek. Daarbij worden zoveel mogelijk betrokkenen – zonder onderscheid – aan het woord gelaten.
De boekvoorstelling ‘Niet alles maar veel begint bij luisteren’ van Dominique Willaert gaat op vrijdag 20 oktober om 20.00 uur door in het Koetshuis van CC Abdij te Geraardsbergen.
Julien Borremans