Een lezersbrief als reactie op de eerder deze week verschenen lezersbrief: Lezersbrief over “rust in het hoofd na 6 december”: Rust op 7 december met u
Lezersbrief: Respect voor Sinterklaas, Zwarte Piet, Carnaval en onze andere tradities, ook in Zottegem
Afgelopen week vierden we Sinterklaas en Zwarte Piet. Een mooie, verbindende traditie. Mijn kinderen waren dolgelukkig. Ik ook. Tot … de open brief van ZiZo-militant Cedric Fosse in Nuus verscheen. Hij bekloeg zich over het afgrijselijke racisme dat dit kinderfeest inhoudt. Een koloniaal feestje dat verwijst naar het slaventijdperk, vindt hij. Hij voelt er zich persoonlijk door aangevallen. Waatt ??? Ik verslikte me in het clémentientje dat Zwarte Piet me net bracht.
Alle studies wijzen uit dat de kwaliteit van ons onderwijs de laatste decennia er niet op verbeterd is. Maar dat het zo erg is, had ik zelfs in mijn ergste nachtmerries niet durven dromen.
Nog nooit gehoord van onze tradities, Cedric ? Nooit gehoord dat Sinterklaas en Zwarte Piet mythische figuren uit onze rijke volkse culturele tradities zijn die wortels hebben in een oeroud verleden ? Wortels in de Germaanse tradities van onze voorouders. In de Germaanse mythologie, die bevolkt wordt door Goden als Wodan (de oppergod), met zijn achtbenig paard, Sleipnir, dat over de daken vliegt. Hij wordt bijgestaan door 2 zwarte raven : Huggin en Munnin, die hem op de hoogte houden van wat iedereen doet. Het feit dat Zwarte Piet zwart is, heeft niets met huidskleur te maken, maar is gelinkt aan oeroude tradities. Uit ver vervlogen tijden. Alleszins van ver voor het koloniale tijdperk van nog maar enkele eeuwen terug. Sinterklaas en Zwarte Piet zijn mythische figuren, geen mensen van vlees en bloed. Zwarte Piet is geen levende Afrikaanse persoon. En evenmin een karikatuur ervan. Oorspronkelijk is Zwarte Piet een archetypische figuur die de overleden voorouders symboliseert. Hij duikt wereldwijd op in diverse gedaantes als onderdeel van winterfeesten die tot doel hebben om de zon en daarmee de vruchtbaarheid te doen terugkeren. Rook, roet en as werden al in de oudheid beschouwd als vruchtbaarheidssymbolen. De donkere jaarperiode wordt bij de Germanen traditioneel gezien als de periode waar de overleden voorouders in de onderwereld het dichtst bij de levenden staan. Vandaar dat in die periode allerlei rituelen worden voltrokken waarbij de voorouders betrokken worden. Denk maar aan Halloween, Allerheiligen, enz…. Maar ook Sint-Maarten en Sinterklaas worden vergezeld van die overleden voorouders. Dit werd gesymboliseerd met zwarte maskers of een zwartgemaakt gezicht.
Naderhand zijn er ook christelijke invloeden bijgekomen, maar de kern van deze oeroude traditie is gebleven en is ingebed in de jaarcyclus van onze voorouderlijke feesten die geënt zijn op de seizoenswisselingen en het korten en lengen van de dagen.
Niks racisme of kolonialisme. Dat is echter wel wat beroepsprovocateurs in Nederland er ten onrechte probeerden van te maken. We hebben gezien hoe ver ze het gebracht hebben: valse beschuldigingen van racisme als deze droegen bij aan het succes van extreem-rechts tijdens de laatste verkiezingen. De mensen zijn het beu de les gelezen te worden. De mensen zijn het beu dat hen wordt voorgeschreven wat ze mogen denken en vieren.
In diezelfde oeroude tradities zijn trouwens het kerstfeest, de eindejaarsfeesten en in feite al onze feestdagen geworteld. Zo ook Carnaval. Tijdens Carnaval verkleden sommige mannen zich als vrouwen en omgekeerd. Ook dit heeft oeroude wortels: één maal per jaar wordt de wereldorde volledig omgekeerd alvorens de lente eraan komt. Het zogenaamde omkeringsritueel. Moeten vrouwen of mannen zich daarom in het diepst van hun wezen aangevallen voelen en beginnen roepen : ‘sexisme’, enz…. ? Nee toch !
Nu we het toch over tradities hebben : sommige volkeren in Afrika kennen de traditie dat jongeren zich bij bepaalde feesten ritueel wit verven. En dan ? Moet ik mij nu in het diepst van mijn wezen aangevallen voelen en me beklagen over dit ‘vulgair racisme’? Nee toch !
Zwart, wit of geel, rood, blauw: het zijn gewoon kleuren die als schmink gebruikt worden, zonder het doel ook maar iemand te shockeren maar die in het kader van een eeuwenoude traditie wel een diepere betekenis hebben. Vandaar dat een bepaalde kleur niet zomaar vervangen kan worden door om het even welke andere kleur. Mogen we nog, ja ?
Graag een beetje respect voor tradities en zeker voor Sinterklaas en Zwarte Piet, die alom geliefd zijn. Maak asjeblieft geen oorlog van dit kinderfeest. Er zijn al genoeg oorlogen in de wereld. Of vind je van niet ?
Soit, gewoon ter info en vooraleer je ook mij onterecht beschuldigt van racisme: mijn echtgenote heeft Afrikaanse roots.
In ieder geval: ik had gehoopt dat we in onze landelijke Vlaamse Ardennen gespaard zouden blijven van moraliserende militanten en partijen die iedere onschuldige volkse traditie willen aanvallen omwille van politieke redenen. Ik dacht dat missionarissen en culturele kolonialisten, die iedereen manu militari willen bekeren en voorschrijven wat ze mogen denken en vieren, tot een onfris en ver verleden behoorden. Niet dus. Moge echter het gezond verstand snel terugkeren. Vrede op aarde, ook in Zottegem.
Jan Heytens, Zottegem
Lees ook