Op 8 mei word op verschillende plaatsen het einde van de tweede wereldoorlog herdacht, in Herzele was dit zondag door plaatselijke NSB afdeling. Men verzamelde rond het monument op de begraafplaats waar enkel toespraken werden gehouden door Johan Van Impe (NSB voorzitter) en 1ste schepen Benjamin Rogiers gevolgd door de bloemen neerlegging. Onder leiding van de fanfare uit Aaigen ging de stoet richting het scheppenhuis waar een bijzondere plechtigheid plaats vond en onthulling van gedenksteen ter ere van ” RAF, Royal Airforce piloot Arthur Van Waeyenberghe” in het bijzijn van familie. De familie bracht het levens verhaal ten hoor. Daarna hielt men nog even halt aan het pas ingehuldigd vrede monument in het vredestraatje. Nadien werd een glaasje aangeboden in de Wattenfabriek.
Hier staat een fiere nicht van Arthur Van Waeyenberghe, een held voor onze familie, maar ook voor Winston Churchill. Historisch zijn de woorden: Nooit in de geschiedenis van de oorlogsvoering hebben zovelen zoveel te danken gehad aan zo weinigen”.
Het deze woorden bracht de toenmalige premier van het Verenigd Koninkrijk hulde aan de gevechtspiloten die Hitier een eerste militaire nederlaag toebrachten en hem dwongen zijn invasieplannen te herzien wat tot een ommekeer in het verloop van de oorlog zou betekenen. Deze luchtslag, van juli tot oktober 1940 kreeg de naam The battle of Britain,
de slag om Engeland. Negenentwintig Belgen, top-operationele gevechtspiloten vervoegden destijds de RAF, Royal Airforce en namen deel aan de gevechten; één van hen was Arthur Van Waeyenberghe. Slechts tien overleefden de oorlog.
Familie verteld
Onderluitenant vlieger Arthur-Albert Léopold Van Waeyenberghe;
zo was zijn volledige naam is de zoon van Willem Van Waeyenberghe en Vijverman Emma.
Arthur werd geboren op 17 januari 1915, in Herzele, hier in het Schepenhuis. Dit gebouw deed destijds dienst als woning, café, fietsenwinkel en ook
gemeentelijke diensten waren erin ondergebracht.
Arthur ging naar de technische school; zijn vader Willem VW had intussen een elektriciteitswinkel in de Peperstraat, en daar zou de·kennis van Arthur goed van pas komen, maar het leger beviel Arthur danig dat hij na zijn dienstplicht bijtekende en sergeant werd.
Liefst van al wou hij piloot worden, op eigen vraag werd hij weer gewoon soldaat, maar dan wel bij de Militaire Luchtvaart in Evere. Hier kwam zijn
technische kennis ook van pas, hij werd toegelaten tot de vliegschool en werd in kort tijd 1ste Sergeant Vlieger.
Het was in die periode dat Arthur VW tot ergernis van duivenmelkers met zijn vliegtuig capriolen uithaalde boven Herzele, of dat hij op woensdagvoormiddag laag over de markt scheerde. Mensen vonden die acrobatieën leuk, maar zo niet zijn jongste zus, Christiane.
Tante Chris, vertelde mij ooit dat zij toen bang binnen bleef en biddend wachtte tot hij letterlijk weer weggevlogen was. In die tijd moest hij ook voor de krijgsraad verschijnen omdat een rijkswachter een pv had opgemaakt voor “te laag vliegen”. De klacht werd echter niet ontvankelijk verklaard met de argumentatie “dat een Herzeels rijkswachter niet in staat geacht werd de hoogte van een vliegtuig correct in te schatten” …
Maar aan die eerder onbezorgde periode kwam snel een einde door de oorlogsverklaring op 10 mei 1940. Even situeren, Duitsland valt Nederland, België en Frankrijk binnen, de Britten komen te hulp en er wordt een defensieve strategie uitgewerkt. Zo vertrekt Arthur met zijn eenheid naar Frankrijk.
Op 28 mei echter capituleert België en Arthur besluit om niet naar het bezette thuisland terug te keren maar zijn diensten aan te bieden bij de Britse luchtmacht. Hij sluit aan bij de RAF waar hij met een vluchtenboek van 500 uren indruk maakte; zijn vlieginstructeurs noteerden dat hij “boven het gemiddelde” presteerde, hij werd snel Pilot Officer en op 24 augustus 1940 voerde hij al zijn eerste operationele patrouillevlucht uit.
“The Battle of Britain”
Het in deze periode had de luchtslag, die de geschiedenis zou ingaan als de “The Battle of Britain”, plaats. Arthur vloog als één van de 29 Belgen in de rangen van de RAF en nam
daadwerkelijk deel aan de “Slag om Engeland” die duurde van juli tot oktober 1940. Zijn taak bestond vooral uit verkenningsvluchten.
In november dan, werd hij overgeplaatst naar Noord-Ierland om er een nieuw squadron te vormen en boven de Ierse zee te patrouilleren. Zo gebeurde ook op 10 maart 1941; P.O Arthur Van Waeyeberghe leidde een formatie van twee Blenheim-gevechtstoestellen tijdens een militaire missie boven de Ierse zee. Helaas keerden zij niet naar hun basis terug. Wat er juist gebeurd is weet men niet; waarschijnlijk kwamen beide vliegtuigen door het slechte weer en de slechte zichtbaarheid met mekaar in botsing, en stortten neer in de Ierse zee voor Ulster.
Pas na de bevrijding in 1944 werd de familie Van Waeyenberghe officieel in
kennis gesteld van de vermissing, al die tijd bleven zij in het ongewisse over het
lot van Arthur. Een lijkdienst werd op 6/11/1944 gehouden in de kerk in
Herzele. Op de lijst van alle vliegeniers die tijdens de Slag om Engeland operaties hadden
uitgevoerd, prijkt ook de naam van Arthur Van Waeyenberghe.
In de geallieerde landen werden er voor deze piloten gedenktekens opgericht, vinden er nog steeds herdenkingen plaats waar zij als helden vereerd worden. Maar zij staan ook symbool voor allen die voor onze vrijheid streden en voor het vaderland het leven lieten. Nu nog houdt de Royal Airforce jaarlijks in september in Westminster Abbey een Thanksgiving-dienst voor de Battle of Britain.Arthur kreeg een symbolisch graf in Evere.
Zijn naam werd vereeuwigd op het monument van de vermiste RAF-piloten in
de Air Forces Memorial Runnymede. In Surrey, nabij London.
Bij de 25-jarige herdenking van de Slag om Engeland op de luchtmachtbasis in
Evere werd Jan, de oudste broer van Arthur, ontvangen door koning Boudewijn.
In 2004 werd ter nagedachtenis aan de RAF-piloten die deelnamen aan de slag om Engeland, een sculptuur langs de Theems in London ingehuldigd, dit in aanwezigheid van de huidige King Charles en zijn echtgenote Camila, maar ook mijn vader Ghisleen was daar.
In dat kader was een delegatie van “the Friends of the Battle Of Britain Monument” naar België gekomen om meer informatie over Arthur de krijgen. Voor de familie was dit een emotioneel gebeuren, de delegatie was immers vergezeld van een copiloot Jack Toombs die Arthur persoonlijk gekend had en heel wat te vertellen had over hoe het er destijds aan toeging. En kijk, in zijn eigen geboortedorp krijgt Arthur VW nu ook een gedenkplaat, waarvoor dank aan allen die een wens van wijlen mijn vader hebben helpen realiseren.
Nonkel Arthur, wij zijn fier op u, uw familie en heel Herzele.
