In de parochiekerk van Zandbergen wordt een retrospectieve tentoonstelling over kunstschilder-etser Jan De Cooman door ‘Kunstkring De Cooman’ georganiseerd. Jan De Cooman (1893-1949) groeide op en stierf op 11 juni 1949, 75 jaar geleden in Zandbergen. Deze retrospectieve ‘75 jaar later’ werpt een unieke blik op het werk en leven van Jan, met een bijzondere nadruk op zijn invloed op zonen Emiel en Albert.
Sinds 1 mei 2024 is deze vzw omgedoopt tot ‘Kunstkring De Cooman’. Dit omdat de focus verruimd wordt van de bescherming van het erfgoed en het oeuvre van de befaamde kunstschilder-etser Jan De Cooman, naar het oeuvre van zijn overleden zonen Emiel en Albert De Cooman. Deze opmerkelijke vernieuwing brengt een frisse dynamiek met zich mee. De rijke nalatenschap van twee generaties kunstenaars smelt samen en creëert een prachtige synergie.
Levensgeschiedenis
Eind de 19de eeuw, de eerste wereldoorlog, het interbellum en de tweede wereldoorlog.
Jan De Cooman werd geboren te Zandbergen op 4 augustus 1893, als vierde en jongste zoon van Leopold en Louise Heylemans. 4 jaar na de tweede wereldoorlog is hij overleden. De vader van Jan – Leopold De Cooman – was de jongste van drie zonen en studeerde voor onderwijzer. In Drogenbos werkte hij er als leerkracht waar hij zijn toekomstige vrouw Marie-Louise Heylemans leerde kennen. Zij was eveneens leerkracht. Het jaar van hun huwelijk werd Leopold aangesteld als hoofdonderwijze in de gemeenteschool van Zandbergen. Ze kregen vier zonen waarvan Jan de jongste was. Jan liep eerst school bij zijn vader en ging nadien naar het Atheneum te Ninove.
Oom Heylemans gaf les aan de Academie voor Schone Kunsten te Sint-Gillis-Brusse en heeft vader De Cooman kunnen overtuigen van het talent van zijn jonge zoon. Hierdoor ging Jan vanaf 1909 dagelijks richting hoofdstad tot aan het begin van de eerste wereldoorlog in 1914. In de vijf jaar dat hij er les volgde was vooral Constant Montald erg belangrijk voor zijn artistieke ontwikkeling. Tot Montalds andere bekendste leerlingen behoren onder andere ook René Magritte en Paul Delvaux. Ek jaar kaapte De Cooman er prijzen voor tekenen en landschap schilderen weg. maar ook voor het portret was hij meer dan eens laureaat.
In 1920 trouwde hij met Clara Flamée en vestigden ze zich op de Oudenberg te Geraardsbergen. Om den brode werd Jan tekenleraar in het Sint-Catharinacollege en in het Sint-Jozefinstituut te Geraardsbergen.
Jan was ook bekend om zijn vele olieverfschilderijen; naast zijn vele portretten was hij vooral ook gekend om de landschappen van de Vlaamse Ardennen.
Rond 1930 zegde hij zijn leraarstaak op om zich ten volle aan de schilderkunst en etsen te wijden. In 1933 ontwierp hij in Averbode een reeds van zes etsen van de Abdij. De etsen van De Cooman werden met de jaren een begrip binnen en buiten Vlaanderen. Intussen maakte hij kennis met Valerius De Saedeleer te Etikhove. Overtuigd van de technische vaardigheden van Jan De Cooman als etser, gaf De Saedeleer hem de opdracht verschillende van zijn doeken onder de vorm van ets te reproduceren. Zijn eerste kleurets, Lente, ontstond in 1939.
In de winter van 1939-1940 schilderde hij sneeuwlandschappen die als het ware getuigen zijn van de stille gelatenheid en het klagend verdriet van hun schepper. In 1941 hertrouwde hij met Rachel Geenens, uit Oudenaarde. Kort daarop verliet hij Geraardsbergen en nam zijn intrek in zijn geboortedorp, in het huis waar hij was opgegroeid. Hij liet een atelier aanbouwen en ging vol moed weer aan de slag: landschappen (Parike, Onkerzele, Grimminge), bomen, en vooral etsen, waar hij zoveel van hield.
Hij heeft tot 1947 moeten wachten op de eerste grote internationale erkenning. Voor zijn ets “In Mei” kreeg hij de eerste prijs op de Triënnale van Milaan.
Kort daarop werd hij zwaar ziek. Hij zou niet meer herstellen en overleed in zijn woning te Zandbergen op 11 juni 1949. Zijn grafzerk blijft gevrijwaard naast de kerk van Zandbergen.
Praktische informatie
De retrospectieve wil ook kunst dichter bij de gemeenschap brengen. Iedereen is van harte welkom om deel te nemen aan deze buitengewone reis door de kunst en geschiedenis van de Denderstreek. Kom en ontdek de verhalen, de passie die generaties verbindt en de schoonheid die ‘Kunstkring De Cooman’ te bieden heeft. Bezoeken van de tentoonstelling kan elke dag van 9u30 tot 17u30, van zaterdag 22 juni 2024 tot en met zondag 30 juni 2024. De toegang is gratis. Gegidste groepsbezoeken zijn mogelijk van maandag 24 juni tot zondag 30 juni 2024 . Contact kan via hugo@de-cooman.be
Wie helaas geen tijd meer heeft, kan op 11 juli 2024 om 19u30 in de raadszaal van Stadhuis Geraardsbergen naar een lezing “Valerius De Saedeleer en Jan De Cooman, een hechte vriendschap en meer” door Hugo De Cooman gaan beluisteren. Kunt u er nog niet genoeg van krijgen, surf dan naar de website Kunstkring De Cooman VZW
