Van 15 tot 19 oktober 2024 vindt in Vlaanderen een reeks evenementen plaats rond herstellende landbouw. Deze aanpak heeft niet alleen als doel om landbouw duurzamer te maken, maar ook om de natuur te herstellen en sterker te maken tegen de steeds extremere gevolgen van klimaatverandering. Mark Shepard, een Amerikaanse pionier op het gebied van herstellende landbouw en auteur van het boek Water for Any Farm, is de centrale gast tijdens deze week vol lezingen, workshops en veldbezoeken. Shepard werkt wereldwijd samen met boeren en wetenschappers om duurzame landbouwmethoden te promoten die zowel de bodem als het waterbeheer centraal stellen.
Wat is herstellende landbouw?
Herstellende landbouw, of ‘regeneratieve landbouw’, gaat verder dan alleen duurzaam boeren. Waar duurzame landbouw zich richt op het behouden van de bodem en ecosystemen, draait herstellende landbouw om het actief verbeteren ervan. Het doel is om landbouwgrond gezonder en productiever te maken door technieken toe te passen zoals agro-ecologie, permacultuur en diversifiëring van gewassen en vee. Dit helpt om bodemerosie tegen te gaan, water beter vast te houden en de biodiversiteit te verhogen.
Mark Shepard past deze aanpak toe op zijn eigen boerderij in de Verenigde Staten. Daarnaast deelt hij zijn kennis wereldwijd en ondersteunt hij landbouwprojecten in verschillende Afrikaanse landen. Samen met Jane Goodall helpt hij boeren via het ‘train-the-trainer’-programma om hun collega-boeren te versterken en nieuwe technieken door te geven.
De rol van water in herstellende landbouw
Een belangrijk onderdeel van herstellende landbouw is goed waterbeheer, en dat komt tijdens de lezingen van Shepard duidelijk naar voren. “Water is de basis van elk landbouwsysteem,” zegt Shepard tijdens een lezing op een boerderij in de Vlaamse Ardennen. Hij benadrukt hoe belangrijk het is om water slim te beheren, vooral nu klimaatverandering zorgt voor steeds langere droogtes en hevigere regenbuien.
In zijn boek Water for Any Farm legt Shepard uit hoe boeren het landschap en hoogteverschillen kunnen benutten om water beter door de grond te laten stromen. In plaats van water weg te pompen, moeten boeren leren het water in de bodem te houden zodat het langzaam door het landschap kan filteren. Dit vermindert erosie en zorgt ervoor dat gewassen zelfs tijdens droge periodes genoeg water hebben.
Tijdens een interactieve workshop op de POMONA boerderij in de Vlaamse Ardennen, meer bepaald boembeke 9 te Brakel, gaan de deelnemers samen met Shepard aan de slag om het waterbeheer op de boerderij te verbeteren. Ze onderzoeken het landschap en bekijken waar en hoe het water op een natuurlijke manier vastgehouden kan worden. Dit soort praktische inzichten helpt boeren om hun land beter te beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Agro-ecologie als antwoord op klimaatverandering
Naast waterbeheer wordt ook agro-ecologie uitgebreid besproken tijdens het evenement. Agro-ecologie is een landbouwsysteem waarbij ecologische principes worden toegepast om voedselproductie duurzamer te maken. Het gaat niet alleen om technische oplossingen, maar ook om een verandering in de manier waarop we naar landbouw kijken. In agro-ecologie wordt de landbouw gezien als een onderdeel van het ecosysteem, en het is de bedoeling dat boeren samenwerken met de natuur in plaats van ertegen te vechten.
Tijdens de lezingen bespreken de deelnemers of agro-ecologie een antwoord kan bieden op de toenemende klimaatverandering. Volgens Shepard is het een van de beste manieren om landbouwsystemen veerkrachtiger te maken. Door gewassen te diversifiëren, de bodem te verbeteren en natuurlijke waterbronnen te benutten, kunnen boeren zich beter aanpassen aan onvoorspelbare weersomstandigheden. Toch is het belangrijk dat zowel boeren als beleidsmakers een andere manier van denken aannemen. Samenwerking tussen boeren, wetenschappers en overheden is essentieel om echt verandering te brengen.
De toekomst van herstellende landbouw in Vlaanderen
Deze week van evenementen, georganiseerd door organisaties als Solidagro, Pomona vzw, Bond Beter Leefmilieu en Join For Water, wil herstellende landbouw en goed waterbeheer in Vlaanderen op de kaart zetten. Boeren, beleidsmakers en andere geïnteresseerden worden uitgenodigd om mee te praten over de toekomst van voedselproductie in Vlaanderen.
De belangstelling voor herstellende landbouw groeit in Vlaanderen. Steeds meer boeren realiseren zich dat traditionele landbouwmethoden niet meer voldoen in een tijd van toenemende droogtes en overstromingen. De kennis en ervaring van pioniers zoals Mark Shepard bieden hoop voor een duurzamere toekomst waarin de natuur niet alleen behouden, maar ook hersteld kan worden.
Voor wie meer wil leren over herstellende landbouw, is er een unieke kans om Shepard aan het werk te zien. Op vrijdag 18 oktober 2024 geeft hij een lezing op de POMONA boerderij in Brakel, gelegen aan Boembeke 9. Tijdens deze lezing gaat Shepard in op hoe waterbeheer kan worden toegepast in het glooiende landschap van de Vlaamse Ardennen. De aanwezigen denken samen met hem na over hoe het landschap rond de boerderij kan worden ontworpen volgens de principes van herstellende landbouw en waterbeheer. Het belooft een inspirerende avond te worden waarin theorie en praktijk hand in hand gaan.
Kom meer te weten over het programma van zijn bezoek in Vlaanderen van 14 tot 19 oktober via: https://www.herstellende-landbouw.be/event.
En geef een seintje om je plaats te reserveren via info@pomonapuuraerde.be.