In tegenstelling tot eenieders veronderstelling wordt de Guillotinemolen niet aan zijn lot overgelaten. Op de laatste gemeenteraad poogde oppositiepartij ZorgSaam bij monde van raadslid Pieter-Jan Keymeulen, te suggereren dat de renovatie van de Guillotinemolen te Balegem werd stopgezet. Niets is minder waar. Reeds op 8 januari 2025 werd een vergadering belegd tussen het nieuw aangestelde gemeentebestuur, erfgoedcel Viersprong en de betrokken gemeentelijke diensten. Verschillende pistes werden besproken en er werd opdracht gegeven aan Erfgoed Vlaanderen om eventuele subsidies, verbonden aan deze pistes, te verkennen. Bijkomend werd een gespecialiseerde architect aangeschreven om alternatieve invullingen dan maal -en/of draaivaardig te onderzoeken.
De Guillotinemolen is een brede, ronde, stenen “bergmolen” uit 1798. Zijn steile, conische vorm is uniek in Noord-Europa. Het gebouw werd opgericht als koren- en oliemolen door Jean Baptiste Platteau, een lokale brouwer en winkelier uit Balegem. De molen heeft zijn lugubere naam te danken aan meerdere dodelijke ongevallen, één tijdens het bouwjaar. Naar verluidt werd Francies De Groote bij het verlaten van de molen geraakt door één van de draaiende wieken. De in deze periode, veelgebruikte vorm van terechtstelling vernoemd naar dokter en politicus Joseph-Ignace Guillotin, gaf inspiratie voor de naam.
In 1975 werd bij koninklijk besluit de molen erkend als beschermd monument. In 1977 werd door de toenmalige eigenaar, met de financiële hulp van de Belgische staat (50%) provincie (20%) en gemeente (10%), beslist de molen maalvaardig te restaureren. De restauratie kende van dan af een op zijn zachtst gezegd hobbelig parcours. De werken verliepen niet naar wens en werden niet kwalitatief uitgevoerd. In 1987 besliste de gemeente Oosterzele de molen over te nemen en in der minne aan te kopen. Alle goede intenties ten spijt en ten gevolge van andere prioriteiten binnen de kersverse fusiegemeente zoals de (uit)bouw van een OCMW, bibliotheek, sociale woningbouw, opstart dossier sporthal en de aanleg van betonnen wegenissen kon er voor verdere restauratie geen extra budget worden uitgetrokken. De inhuldiging van de, nog steeds niet maalvaardige, molen zou uiteindelijk tot in 1991 op zich laten wachten.
In 1988 verloor toenmalig burgemeester Marcel Pien de verkiezingen. De Guillotinemolen raakte sindsdien almaar verder in verval. Meer dan 25 jaar lang werd geen aandacht meer gegeven aan dit uniek stuk erfgoed.
Sinds 2018 probeert toenmalig schepen van erfgoed en huidig burgemeester Orville Cottenie nieuw leven in dit dossier te blazen. Hij verkreeg subsidies voor een nieuwe restauratie en door zijn inspanningen werd budget vrijgemaakt binnen het meerjarenplan 2024-2025.
Schepen van erfgoed Ruben De Gusseme: Als ik kijk naar de boom die van tussen de stenen uit de gevel prijkt dan schaam ik mij als Oosterzelenaar en erfgoedliefhebber de ogen uit het hoofd. De diameter van dit “openbaar groen” is een stille getuige van de jarenlange verwaarlozing en het “groeiend ongenoegen” over de staat van deze molen bij onze burgers. De grootste uitdaging op vlak van erfgoed, deze legislatuur, is dan ook de restauratie en heropwaardering van de Guillotinemolen. Ik ben dan ook heel vereerd in het vertrouwen dat onze burgemeester mij schenkt om zijn werk verder te zetten. Te mogen afwerken wat, mijn grote voorbeeld, Marcel heeft opgestart en waar Orville nieuw leven heeft ingeblazen, draagt alleen maar bij aan mijn motivatie om van Oosterzele terug de molengemeente bij uitstek te maken. Aan onze ploeg van PRO9860/VOLUIT om deze titel hoog te houden. Schepen van Erfgoed Ruben De Gusseme