Door de bossen van de Vlaamse Ardennen slingert zich een nieuw verhaal—een verhaal van herwonnen ademruimte, van stilte die spreekt, en van kunst die opnieuw wortel schiet. In een wereld die almaar scherper wordt, waar nuance steeds vaker onder druk staat, krijgt een vergeten plek een nieuwe ziel. Het voormalige sanatorium Heynsdaele in Ronse ontpopt zich de komende veertig jaar tot een vrijhaven voor kunstenaars. Een plek om te creëren én te tonen. Een plek waar schoonheid weerstand biedt.
Het statige gebouw, op de grens van Kluisbergen en Ronse, ademt geschiedenis. In 1924 gebouwd als sanatorium voor tuberculosepatiënten, werd het later een provinciale school voor jongeren met emotionele en gedragsproblemen. Maar sinds 2020 lagen de gangen stil. De stilte dreigde definitief te worden. Tot nu.
Elf kunstenaars – onder wie Sander Buyck, Stijn De Pourcq, Charlie De Voet en Anke Vandemeulebroeke – slaan de handen in elkaar en vormen samen vzw Het Sanatorium. Ze huren het gebouw voor de komende vier decennia en maken er hun atelier, hun thuis, hun gedeelde droom.
“We hebben hier allemaal onze eigen werkruimte, en er komen ook gemeenschappelijke plekken voor tentoonstellingen en samenwerkingen,” vertelt kunstenaar Sander Buyck. “Het is een plek om vrij te denken, vrij te werken, en vrij te spreken.”
In een tijd waar samenleven soms steeds meer betekent: elkaar verdragen, zoeken deze kunstenaars naar verbinding. Niet met harde woorden, maar met beelden, installaties, verf, vorm en verbeelding. “Kunst is vandaag belangrijker dan ooit,” zegt een van hen. “Niet als luxe, maar als noodzaak. Als manier om te begrijpen, om te troosten, om te prikkelen.”
De keuze voor Ronse is niet toevallig. “Het is hier betaalbaarder dan in Gent, rustiger, en vooral: je voelt de ruimte – letterlijk én figuurlijk,” aldus Buyck. “We zitten midden in de natuur, met uitzicht op de toppen van de Vlaamse Ardennen. De mentaliteit is open, en onder de kunstenaars heerst er een sterke solidariteit.”
Het collectief is divers in leeftijd en achtergrond – van jonge twintigers tot ervaren vijftigers – maar ze delen een gemeenschappelijke wortel: de liefde voor kunst en de band met Zuid-Oost-Vlaanderen. Hun ateliers zijn bijna klaar. In september moet alles in volle werking zijn.
Wat ooit een plek van genezing was voor het lichaam, wordt nu een plek van genezing voor de geest. In Heynsdaele zal opnieuw worden gezocht, gevloekt, gedacht en gedeeld. Hier ontstaat kunst, midden in een wereld die soms liever sluit dan opent.
Maar achter deze muren wordt straks weer adem gehaald. En misschien is dat precies wat we nodig hebben.