Foto’s VTM NIEUWS
Gellingen. Woensdag 30 juli is het vijftien jaar geleden dat er in Gellingen — een deelgemeente van Aat — een oorverdovende gasontploffing tot kilometers ver te horen was. De steekvlam was tientallen meters hoog; het inferno was mijlenver te zien en… te voelen. 24 mensen lieten het leven. 132 anderen raakten zwaar gewond.
Op vrijdag 30 juli 2004 vond er op de industriezone van Gellingen — een deelgemeente van het Henegouwse Aat — een gasexplosie plaats. Op het terrein — waar een nieuwe fabriek voor Diamant Boart werd opgetrokken — nam een arbeider een gasreuk waar. Onder het terrein lopen leidingen die gas vanuit Zeebrugge naar Frankrijk transporteren. De arbeider verwittigde de hulpdiensten, die op hun beurt Fluxys — de beheerder van het aardgasnetwerk — informeerden. Fluxys sloot de gasleiding af, maar het resterende gas dat zich nog in de leiding bevond, kwam dan toch tot ontploffing, met de verwoestende effecten tot gevolg.
Oorzaak en gevolgen
Een paar dagen voor de ontploffing was een kraanman op het terrein actief. Hij meldde aan zijn directe overste dat hij tijdens de graafwerken een hard voorwerp had geraakt. Dat bleek later de gasleidingen te zijn, die zwaar beschadigd waren, wat later tot de ontploffingen zou leiden.
De gevolgen waren verwoestend. De ontploffing zorgde voor een krater van 10 meter breed en 4 meter diep. Brandweerlui hadden het gevoel op gebakken aarde te lopen. Bedrijfspanden werden verwoest en tientallen wagens branden uit. De knal van de ontploffing was tot tien kilometer ver te horen en de trillingen van de explosie waren tot ver buiten Aat te voelen. De restanten van de ontplofte gasleiding lagen 250 meter verder. Op de aanpalende snelweg E429 raakten mensen in hun wagens door de hitte verbrand. De uiteindelijke trieste balans liep op tot 24 doden — waaronder 5 brandweermannen — en 132 zwaar gewonden.
Maatregelen en proces
Na de gruwel in Gellingen ontwierp de overheid een soort van kadaster van wat zich in de ondergrond bevindt. In Vlaanderen alleen al lopen in de ondergrond honderdduizenden kilometers aan kabels en leidingen. Sinds 2016 moet iedereen die graafwerken uitvoert, een aanvraag aan het KLIP (het Kabel en Leiding Informatieportaal) doen, om schade aan ondergrondse leidingen en kabels te vermijden.
De correctionele rechtbank van Doornik kwam in 2010 tot het besluit dat de architect, de werfleider en het aannemersbedrijf Tramo schuldig werden bevonden aan onopzettelijke doodslag en onopzettelijke slagen en verwondingen wegens een gebrek aan voorzorgsmaatregelen. De werfleider en de architect werden schuldig bevonden, maar kregen geen concrete straf. Tramo kreeg een boete van 165.000 euro met uitstel. Gasnetwerkbeheerder Fluxys — de hoofdbeklaagde — werd vrijgesproken. De verzekeringen betaalden aan de slachtoffers en nabestaanden 28,5 miljoen euro aan schadeclaims uit.
Julien Borremans
