Over het ontstaan van de heilige Barbarakapel zijn weinig gegevens terug te vinden. Wel lijkt het zeker dat de kapel in 1850 werd opgericht door de moeder van de latere burgemeester van Gijzenzele Eeckhout. Hij was burgemeester van 1876 tot 1888. De kapel, die zich bevindt op de hoek van de Sint — Lievensstraat met de Wulgenstraat, kreeg de naam heilige Barbara. (Reporter 17, foto’s Danny De Lobelle, Dirk de Ganck, Oosterlinck)
Het is niet verwonderlijk, in Gijzenzele bestond vroeger een grote verering voor de heilige Barbara. Ze heeft een zijaltaar in de kerk. Vroeger werd 14 dagen na Sinksen een processie gehouden ter eer van de heilige Barbara. De processie startte aan de kerk om zo langs de Kerkstraat naar de Wulgenstraat (vroeger Driesstraat) te gaan waar de kapel zich bevindt. Na de gebeden aan de kapel, ging men langs de Sint — Lievensstraat naar de Brielstraat waar het kapelletje van de heilige Nicolaas van Tolentijn zich bevond (gebouwd in 1864, gesloopt in 1969). Na het gebed ging men langs de Dorpsstraat terug naar de kerk.
De kerkfabriek van Gijzenzele bespreekt in een buitengewone zitting op 2 juni 1946 het testament van Jules Eeckhout. De kerkfabriek ontvangt een legaat van een stuk land van 17 a 20 ca groot en een ‘kapelleken in steen gebouwd’, de Barbarakapel. De erflater verlangt een eeuwigdurend jaargetijde en dito jaargebed. Het legaat wordt aanvaard door de kerkfabriek en de legaataflevering gebeurde door notaris De Wilde op 2 maart 1947. In 1962 is de kapel in zeer slechte toestand. Onder impuls van pastoor Provenier wordt de kapel grondig gerestaureerd. Er wordt een nieuwe vloer in de kapel gelegd, nieuwe vensters en ‘tabletten’ geplaatst. In de deur werden ijzeren staven geplaatst (prijskaartje: 5.500 BEF). Eind de jaren ‘70 begin ‘80 is de heilige Barbarakapel opnieuw in zwaar verval. Oorzaak: het afschaffen van de processie. Voor de processie kreeg de kapel steeds een grondige opknapbeurt. Aan de herstelling van de in verval geraakte kapel hangt een verhaal vast. Antoine Hertegonne verkeerde in kritieke toestand na een zwaar verkeersongeval en hij beloofde bij herstel de kapel te laten opknappen. Antoine Hertegonne is zijn gelofte trouw. Hij zoekt na zijn herstelperiode een aantal medewerkers. Julien Vermeulen en ook metsers en schrijnwerkers zijn bereid de kapel op te kalefateren. De contacten met toenmalig burgemeester Marcel Pien en pastoor Moise verliepen vlot. Op zondag 24 juni 1984 werd de kapel ingewijd.
Sacramentsprocessie trekt in 2008 nog eens door de straten
Dankzij het Gijzels Genootschap van de Kerkuil werd op zondag 25 mei 2008 de ‘sacramentsprocessie’ in eer hersteld. Het Genootschap richtte twee jaar lang zijn pijlen op het religieus erfgoed van Gijzenzele en in het bijzonder op de ‘processie’ die eertijds uitging ter eer van de ‘Kapellekermis’. Na maanden grasduinen in bestofte archieven en dankzij gedreven medewerkers slaagde het Gijzels Genootschap van de Kerkuil erin de ‘processie’ te laten herleven. Op zondag 25 mei 2008 trok de stoet in al zijn grandeur – na 35 jaar – opnieuw door de Gijzenzeelse straten. Uw reporter maakte het vanop de eerste rij allemaal mee. Er werden zoals destijds onderweg, aan de Barbarakapel, bij de Mariagrot en bij de gewezen kapel van Nicolaas van Tolentijn liederen gezongen. Het Gijzels Genootschap van de Kerkuil ontdekte de 200 jaar oude Sacramentsprocessie en wou die na 35 jaar in 2008 (de laatste processie ging uit in 1973 onder pastoor Moise) in eer herstellen. Er was veel belangstelling voor de heel devote processie. Waardig, ingetogen. Het Genootschap kon rekenen op tal van figuranten die men had gerekruteerd uit Okra, Jeugdclub Plectrum, VW Gijzenzele, KVLV, Oudervereniging IZOO, koor Gisengasula, MVC Gijzenzele en veel dorpsbewoners om de eeuwenoude processie opnieuw gestalte te geven. In de processie stapten vaandeldragers, misdienaars, bloemenmeisjes, dragers van de heiligenbeelden, dragers van het baldakijn, lantaarndragers, zangers, burgemeester Van Durme, de ‘champetter’ Marc Van Gaver, en opvallend veel volgelingen heel devoot mee. Het allerheiligste sacrament onder het baldakijn werd door priester Roger Eeckhout door de straten van Gijzenzele gedragen. Verheugende vaststelling, veel Gijzenzelenaars hadden gevolg gegeven aan de oproep van het Gijzels Genootschap om hun huizen te bevlaggen, van strooisel te voorzien, heiligenbeelden tentoon te stellen en kaarsen te doen branden. We herinneren ons nog de ludieke preken van ‘pastor’ Jean Pierre Fack en ‘champetter’ Marc Van Gaver. Na de Sacramentsprocessie hield Jean Pierre Fack een meesterlijke donderpreek. De ‘pastor’ vond dat al te veel vrouwen te lichtzinnig omgaan met Gods scheppingen. Ze verleiden zo de mannen. ‘Champetter’ Marc Van Gaver deed vanop de roepsteen niet onder. ‘De caf és moeten om 21 u dicht in de winter, de stromijten moeten kleiner, er zijn te veel vrijende koppels in de velden’. Nadien werd iedereen uitgenodigd om een ‘uyl’ te schieten en een braakbal te eten. De aloude traditie van de (kerk)uilenschieting werd op zondag 25 mei 2008 voortgezet. Het verleden herleefde. Het begon allemaal in 1651. De pastoor van Gijzenzele was de kerkuilenplaag beu en deed een oproep aan de parochianen: ‘…wie eenen uyl in de kerkcke schoot, met eenen drinkpenninge beloond’. Dat staat te lezen in een bewaarde kerkrekening van de kerkfabriek van Gijzenzele, gedateerd anno 1651. Bewondering voor de boogschutters van 369 jaar geleden. De Gijzenzelenaars van toen mikten, met primitieve bogen, raak. Getuige de kerkrekening van 1651: ‘…item betaeldt over tschieten van een Uyl aande kercke’. In 2008 werd de aloude traditie ook nog eens in eer hersteld. Op zondag 25 mei 2008 werd naar een uil geschoten uiteraard niet ‘aende kerkcke’, niet naar een echte uil, wel naar een pluchen exemplaar. Het event zorgde voor veel ambiance in Gijzenzele. Dankzij het Genootschap van de Kerkuil herleefde op die historische dag van 25 mei 2008 de Sacramentsprocessie én de uilenschieting Reporter 17