Op de vlucht voor het oorlogsgeweld in Syrië
In Geraardsbergen zijn er verschillende Koerdische families die sinds enkele jaren in onze stad wonen. Wegens het aanhoudende oorlogsgeweld verlieten ze Syrië. Ieder jaar nemen ze deel aan de 11 novemberviering op het stationsplein. Na het herdenkingsmoment sprak ik hen en maakte een concrete afspraak. Askan, Mohamad en Isou staan me te woord.
Askan, Mohamad en Isou kwamen ongeveer 4 jaar geleden in België aan en doen er alles aan om zo snel mogelijk te integreren. Ze leren actief Nederlands en hebben een job. ‘Deze gemeenschap heeft voor ons veel gedaan. Het is maar normaal dat we ons uiterste best doen om zo snel mogelijk te integreren’, geeft Askan mee. Askan, Mohamad en Isou komen uit de streek rond Afrin in Noord-Syrië, niet ver van de Turkse grens. Ze moesten met hun families vluchten voor het brutale oorlogsgeweld. Na een zware boottocht bereikten ze Griekenland en vandaar trokken ze naar België. Andere Koerden in Geraardsbergen komen uit Irak en Turkije.
‘In Syrië was ik secretaris van een sociaal-educatief Jezidicentrum. Ik schreef een boek over mijn geloof in het Koerdisch en het Arabisch. Ik hoop dit boek ooit in het Nederlands te kunnen vertalen’, vertelt Askan. Zowel Askan als Isou hebben in Syrië gestudeerd en spreken vlot meerdere talen. Naast het Nederlands, spreken ze vlot Koerdisch, Arabisch en Turks.
De diversiteit onder de Koerden
De Koerden zijn met 45, 6 miljoen mensen die verspreid wonen over Turkije, Syrië, Iran, Irak en Armenië. Naar schatting één miljoen Koerden leven in Europa. De Koerden streven in Turkije al jaren naar meer autonomie. In Irak hebben de Koerden deels autonomie gekregen. Tijdens de Syrische burgeroorlog zijn ze erin geslaagd om een autonoom gebied te realiseren, Rojava genaamd. In Koerdistan leven er belangrijke Aramese, Arabische, Turkse en Armeense minderheden. De Koerden spreken Koerdisch, waarvan er meerdere varianten en dialecten bestaan. Het merendeel van de Koerden zijn moslims, maar er zijn ook Jezidi’s en christenen.
De Jezidi’s geloven in één god: Xoda. ‘De wortels van ons geloof zijn ongeveer 10.000 jaar ouder dan die van het christendom. Onze levensbeschouwing vormde het fundament van andere godsdiensten. Jezidi’s zijn tolerant naar andere godsdiensten. Helaas is dit niet altijd wederzijds. Aanvankelijk bevolkten de Jezidi’s een gebied van Armenië tot Syrië, maar door eeuwenlange onderdrukking en vervolging werden onze geloofsgenoten zwaar gedecimeerd. Wereldwijd zijn er nog zo’n twee miljoen Jezidi’s. De essentie van onze godsdienst is om een goed mens te zijn’, aldus Askan
‘De Koerden zijn een oude bevolking’, getuigt Askan. ‘Ze leven verspreid over verschillende landen. Een aantal landen staan vijandig tegenover de Koerden en willen er eigenlijk niets mee te maken hebben.’ Mohamad en Isou verwijzen naar de Turkse aanval op Afrin, een Syrische stad in noorden van het Aleppo-gouvernement. ‘Het Turkse leger ging daarbij driest te keer’, getuigen ze. ‘In Syrië hadden de Koerden autonomie. Ze hadden niks met de burgeroorlog te maken. Om zich te verdedigen hadden de Koerden militaire eenheden.
Verandering demografische samenstelling
De Turken ervaarden de Koerdische autonomie als bedreigend. Daarop stuurden ze Syrische milities op Afrin af, waardoor de Koerden moesten vluchten. Deze milities ontvoeren mensen en vragen losgeld. Zo werd een achttienjarige jongen ontvoerd. Er werd 10.000 dollar losgeld gevraagd. De ouders konden niet betalen, waarop hun kind werd vermoord.’ Volgens Askan hebben zich heel wat van deze tragische voorvallen voorgedaan. ‘Ook werden mensen meegenomen omdat ze zogezegd lid waren van de PKK, terwijl die in onze streek in Syrië niet actief was. Deze mensen zagen we niet meer terug. Mensen die gevlucht zijn uit de dorpen in Afrin waar we woonden, kunnen niet meer terugkeren. Als je terugkeert word je wegens terroristische activiteiten opgepakt door het Turkse leger.’
Volgens Isou zaaien de Turken in Afrin terreur om zo een demografische verandering teweeg te brengen. ‘In het zog van de milities komen heel wat Syriërs de huizen bewonen van de gevluchte Koerden.’ Turkije is zeker niet bereid om een oplossing te zoeken voor de minderheden. ‘Ook in Iran zijn de problemen met de Koerden acuut’, laat Isou weten. Heel wat Koerden vluchtten naar Aleppo of naar het buitenland, in de eerste plaats naar Irak en Griekenland. ‘Sommigen lukt het om naar Europa te vluchten’, getuigt Askan.
Het is duidelijk dat Mohamad, Isou en Askan heel wantrouwig t.o.v. Turkije staan. ‘De Koerdische situatie wordt door Turkije als heel bedreigend ervaren. De Koerdische gemeenschap is heel divers, wat door Turkije als bedreigend voor haar positie in het Midden-Oosten wordt ervaren. Het land stelt zich imperialistisch en vijandig op.’ Samen met de Amerikanen hebben de Koerden ISIS teruggedreven. ‘Maar dat kon Turkije niet bekoren.’
In Turkije hebben de Koerden amper rechten. ‘Tot 2008 was het in Turkije verboden om in het openbaar Koerdisch te spreken’, getuigt Askan. ‘Ook Koerdische namen voor kinderen werden niet toegestaan’, vult Isou aan. Met het oog op een mogelijk lidmaatschap bij de Europese Unie hebben ze sindsdien de regels wat versoepeld.
Hechte gemeenschap
Ook in Iran is de situatie precair, aldus Isou. ‘Je merkt daar in het Westen niets van, omdat er geen onafhankelijke media is die er kan over berichten.’ Elders beschikken de Koerden over een enorm netwerk aan media. Er zijn niet alleen heel wat kranten, de Koerden beschikken ook over heel wat televisiekanalen die dagelijks over de Koerdische situatie berichten. ‘In België heb je heel wat Koerdische kanalen omdat die in Turkije verboden zijn’, geeft Askan mee. ‘In Denderleeuw heb je ook een Koerdisch Tv-kanaal.’
Ondanks de verschillen in opvattingen en religies vormen de Koerden een hechte gemeenschap. In Geraardsbergen wonen er 28 families. Askan, Mohamad en Isou zijn heel erg blij dat België – en Geraardsbergen in het bijzonder – hen opvangt. ‘We zijn dan ook bereid om te taal te leren en te werken om zo onze bijdrage aan de gemeenschap te leveren’, stelt Askan. Askan, Mohamad en Isou voelen zich aanvaard en kennen intussen al behoorlijk wat mensen.
De Koerdische gemeenschap organiseert zich in Geraardsbergen en zal ook cultureel naar buiten treden. Intussen is er een vzw ‘Platform Syrische Koerden’ in Geraardsbergen opgericht. ‘Onder deze noemer is het de bedoeling om culturele activiteiten te organiseren’, zegt Askan. ‘We beperken ons niet enkel tot de Koerdische gemeenschap, maar hebben ook contact met enkele Arabische, Afrikaanse en Armeense families’, geeft Isou mee. De contacten binnen de Koerden in Vlaanderen verlopen sneller, ‘omdat we natuurlijk dezelfde taal spreken.’ Ook via de sociale media trachten de Koerden contact met elkaar te houden en informatie uit te wisselen.
Leven in harmonie
De Koerden kennen ook een zekere religieuze diversiteit. ‘Niet iedereen is moslim. Er zijn ook Jezidi’s, de oorspronkelijke religie van de Koerden. Het verschil in religie vormt geen probleem. Mensen uit verschillende religies trouwen met elkaar. Binnen de Koerdische gemeenschap in Syrië wordt er nooit naar de religie geïnformeerd.’
‘De Koerden beleven hun religie, maar zijn geen vragende partij voor een moskee’, vertelt Askan. ‘Sommige Koerdische families hebben het moeilijk met het feit dat ze niet overal een hoofddoek mogen dragen. Zo hebben verschillende ouders het moeilijk om te aanvaarden dat hun kinderen op school geen hoofddoek mogen dragen, maar we wonen in België en schikken ons naar de heersende wetten en afspraken.’ Isou en Askan willen hun cultuur en religie beleven, maar graag binnen ‘de heersende cultuur’. ‘We willen in harmonie met de omgeving leven’, vult Askan aan.
‘Geraardsbergen is een kleine, gezellige en open stad. We voelen onszelf als een stuk van de stad’, geeft Isou nog mee. Askan werkte aanvankelijk als vrijwilliger aan de stad Geraardsbergen. Isou volgt een opleiding en is intussen aan de slag. ‘Er is geen weg meer terug. Syrië is en blijft gevaarlijk. We kiezen ervoor om volwaardig lid van deze gemeenschap te worden en zullen dan ook de Belgische nationaliteit aanvragen. Mijn kind werd trouwens in België geboren en zal in België blijven wonen’, getuigt Askan. Intussen hebben verschillende families in Geraardsbergen reeds de Belgische nationaliteit gekregen.
PKK
In 2010 deed de gerechtelijke politie een huiszoeking bij de Koerdische televisiezender Roj, gevestigd in Denderleeuw. De huiszoekingen kaderden in twee gerechtelijke onderzoeken naar illegale activiteiten van de Koerdische beweging PKK. In Denderleeuw waren de speurders vooral geïnteresseerd in radiozender Mesopotamia, een onderdeel van Roj.TV. Dat was volgens het federaal parket het operationeel communicatiekanaal van de PKK. De huiszoeking zette bij de Koerdische gemeenschap kwaad bloed. Een honderdtal actievoerders heeft toen getracht om de huiszoeking te verhinderen.
Isou, Askan en Mohamad zeggen dat ze met de PKK niets te maken hebben. Ze beschikken over te weinig informatie om te oordelen. In de streek rond Afrin is de PKK niet actief. Ze wijzen er ook op dat er geen onafhankelijke pers is om over de PKK en haar activiteiten objectief te oordelen.
Voor meer info: https://www.facebook.com/RonahiTvOfficial/
Julien Borremans