Geraardsbergen. Groen kant zich niet alleen tegen de mogelijke komst van de kazerne in Schendelbeke, maar vindt ook dat de bouwaanvraag voor een restaurant van McDonald’s voor deze locatie aan de Astridlaan moest worden geweigerd. ‘Een woonbeleid moet gericht zijn op behoeften en niet op de wensen van de projectontwikkelaars’, zegt Patrick Franceus, voorzitter van Groen. Groen keert zich tegen de bouwwoede die er momenteel heerst. ‘Er is nood aan een woonstudie.’ Voor Patrick Franceus vormt de leegstand en de verkrotting een probleem. ‘Belangrijk is dat men investeert in de renovatie van woningen.’ Groen wil Geraardsbergen leefbaar houden door meer aandacht te schenken aan de zwakke weggebruikers. De partij pleit ook voor meer inspraak. ‘De dorpsraden worden niet betrokken bij het beslissingsproces van de stad Geraardsbergen.’ Volgens Groen is het vertrouwen in het schepencollege zoek. ‘De huidige meerderheid kan daar geen verandering meer in brengen.’ Patrick Franceus is voorzitter van Groen Geraardsbergen en lid van de de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening. Een gesprek…
Brengt de mogelijke komst van de kazerne in Schendelbek kansen voor de inwoners van Geraardsbergen met zich mee?
‘Groen is gekant tegen de komst van de kazerne. De argumenten zijn gekend en werden al verschillende keren opgelijst, maar als we kijken naar de extra jobs die dit project met zich mee zou brengen dan vragen we ons af hoeveel netto tewerkstelling er voor Geraardsbergen zal overblijven. Het is belangrijk om eens naar de beroepsprofielen te kijken van de personeelsleden die moeten worden aangeworven. Ik stel mij daar grote vragen bij. Bovendien verwijst burgemeester De Padt naar de extra mensen die in onze stad zullen komen wonen en naar de externe tewerkstelling die er zal bijkomen, maar dat zijn gissingen. Er is geen onderzoek naar gebeurd.’
Wordt de impact van de komst van de kazerne niet onderschat?
‘Zeker. Er is niet alleen de kazerne en het oefenterrein, maar ook de Aalstsesteenweg moet worden heraangelegd. Dat is een werk van vele jaren. De impact op de omgeving zal groot zijn en wordt door het stadsbestuur fel onderschat. Bovendien wil de provincie Oost-Vlaanderen dat Geraardsbergen zich als een landbouwstad profileert. Daarnaast is er de verharding, die veel ruimer is dan de kazerne. Vanaf 2040 treedt 
de bouwstop in: dan mag er geen nieuwe open ruimte meer gebruikt worden om te bouwen. Wat zien we? In Geraardsbergen wil men gauw nog zoveel mogelijk ruimte volbouwen, zonder daarbij na te denken of dit wel nodig is. Het project aan de Stadsweg – dat door de provincie Oost-Vlaanderen terecht werd afgekeurd – is daar een sprekend voorbeeld van. Bovendien stelt men niet de vraag voor wie men bouwt. Men houdt geen rekening met mensen met een beperking of een bescheiden inkomen en ook niet met grote gezinnen of alleenstaanden. Dit soort projecten is bedoeld voor mensen met een goed inkomen. Is het dan echt de bedoeling dat men het centrum gaat leegzuigen? Ik gebruik graag het beeld van een donut: het centrum gaat leeglopen en de mensen gaan in de rand wonen.’
‘Probleem is de leegstand en de verkrotting.’
Is het geen nobel plan dat men gegoede mensen in het centrum probeert aan te trekken om zo de kansarmoede tegen te gaan?
‘Dat zou kunnen, maar we moeten wel vaststellen dat dit niet lukt. In 2014 kaartten we bij de burgemeester reeds de problematiek van de leegstand aan. De burgemeester opperde toen al dat de projectontwikkelaars dit probleem wel zouden oplossen en dat er zo nieuwe mensen naar het centrum zouden worden aangetrokken. Acht jaar later zie ik geen verandering.
In de voorbereiding van de afbakening van het kleinstedelijk gebied heeft men een woonstudie gedaan. Daaruit blijkt dat Geraardsbergen – zelfs rekening houdend met de demografische evolutie – geen nood heeft aan bijkomende woningen. Er zijn voldoende woningen. Probleem is de leegstand en de verkrotting. Belangrijk is dat men investeert in de renovatie van woningen. In welke mate is de stad bereid om daarvoor inspanningen te leveren of laat men het initiatief over aan de projectontwikkelaars?’
Als de projectontwikkelaars het initiatief naar zich toetrekken, is dat dan een negatieve evolutie?
‘Een woonbeleid moet gericht zijn op behoeften en niet op de wensen van de projectontwikkelaars. Er moet in eerste instantie een behoeftenonderzoek gebeuren. Voor wie is er een woonnood? Bij welke groep van mensen is er een behoefte? De stad Geraardsbergen heeft dergelijk onderzoek niet gedaan. Er is geen behoefteprofiel opgemaakt. Het stadsbestuur faciliteert projectontwikkelaars om nieuwe woningen te bouwen, maar uit de woonstudie blijkt dat dit niet nodig is. Onze stad heeft nood aan kwaliteitsvolle sociale woningen. Vraag maar eens aan de mensen die in de sociale wijk in Schendelbeke wonen. Als er een hevige regenbui is, loopt het water in de huizen. Los van het feit dat er een tekort is aan sociale woningen, is het ook belangrijk dat men erop toeziet dat er kwaliteitsvolle en duurzame woningen komen. De drie belangrijkste criteria voor sociale woningen zijn: betaalbaarheid, kwaliteit en duurzaamheid.’
Wat is jullie visie dan op wonen in Geraardsbergen?
‘Er moet iets fundamenteels gebeuren aan de leegstand en de verkrotting in Geraardsbergen. Als je door de winkelstraten loopt dan mag je niet naar boven kijken. Boven de winkels staat heel wat potentiële woonruimte leeg. De eigenaars van die winkelpanden kunnen subsidies krijgen als ze een aparte toegang voorzien voor mensen die dan in de bovenverdiepingen gaan wonen. Dergelijke initiatieven zouden moeten gepromoot en gestimuleerd worden. Het zou trouwens de leefbaarheid van de binnenstad ten goede komen, want als je ’s avonds door het centrum wandelt, dan is het er doods.’
Er wordt wel geïnvesteerd in een nieuwe sporthal en het kenniscentrum. Dat brengt toch wel wat leven in de brouwerij?
‘Ik heb geen probleem dat er een nieuwe sporthal is en dat er een Kenniscentrum wordt gebouwd. Ik vraag me wel af of we niet boven onze stand leven. Qua mobiliteit en inplanting van het kenniscentrum zie ik niet onmiddellijk een probleem, maar moest het gebouw zo megalomaan zijn? Bovendien heeft de stad wel andere behoeften. Zo wil Geraardsbergen zich profileren als een fietsstad, maar als we kijken naar de kwaliteit van de fietspaden, dan zijn die toch wel in slechte staat. De Vlaamse Stichting Verkeerskunde en de Fietsersbond organiseerde onlangs een bevraging over de infrastructuur, de beleving en de communicatie van de stad Geraardsbergen. Daaruit bleek dat er nog heel wat problemen zijn, zeker wat betreft de kwaliteit van de infrastructuur. Het fietspad langs de Oudenaardsestraat bijvoorbeeld lijkt wel een hindernissenparcours. Ook over het onderhoud van de fietspaden valt wel wat te zeggen.’
‘Maak het stadscentrum verkeersarm.’
Heel wat fietspaden zijn niet veilig voor de fietsers.
‘De belabberde staat van de fietspaden zijn niet ongevaarlijk voor de vele leerlingen die fietsend naar school komen en via de Astridlaan moeten passeren. Ons voorstel was om aan het begin en het einde van de school de politie het verkeer op de Astridlaan te laten regelen zodat de fietsers veilig kunnen oversteken. Maar blijkbaar is dit geen prioriteit.’
Wordt het niet stilaan tijd dat het centrum van Geraardsbergen op zijn minst verkeersarm wordt gemaakt?
‘Heel wat mensen leven nog met het vastgeroest idee dat wanneer de wagen uit het centrum wordt geweerd dit ten koste van de handelaars zou gaan. Studies hebben intussen aangetoond dat fietsers in het centrum meer geld opdoen dan automobilisten. In Aalst lukt dat bijvoorbeeld wel. Er moet voldoende parking aan de rand van het centrum zijn. Waarom legt men geen pendelbus in die mensen naar het centrum brengen? Een tijdje terug heeft men een poging gewaagd, doch dit werd snel opgegeven. Mensen moeten wennen aan het idee. Groen dringt er al heel lang op aan om de wagen uit het centrum te bannen, maar het stadsbestuur heeft daar geen oren naar.’
De Astridlaan is intussen een verkeersinfarct nabij. Welke oplossingen stelt Groen voor?
‘Sinds 1982 wordt er al gesproken over de verkeersveiligheid op de Astridlaan en de N42. Vroeger bestond de Astridlaan uit drie rijstroken. De enige verbetering is dat men het aantal rijstroken tot twee heeft teruggebracht. De middenstrook heeft men voorbehouden om voor te sorteren. Aan de toenemende verkeersdruk heeft men niets gedaan. Lang heeft men met het idee gespeeld om een rondweg aan te leggen. De bedoeling was om het doorgaand verkeer rond Geraardsbergen te leiden. Dit is weinig realistisch omdat deze weg door twee dorpscentra moet lopen. Om het zwaar vervoer om te leiden en op die manier de Astridlaan te ontlasten is voor Groen de enige haalbare oplossing om een tonnagebeperking op te leggen. Heel wat vrachtwagens verlaten de A8 om via Geraardsbergen de weg af te snijden. In Bever heeft men met succes het zware verkeer uit de gemeente geweerd. Daarnaast kan men met vrachtwagensluizen werken. Zo kunnen vrachtwagens van boven de 3,5 ton geflitst en beboet worden. Om de druk op de Astridlaan te verminderen heeft men in het Provinciaal Ruimtelijk Uitvoeringsplan (PRUP) een uitdoofbeleid van handelszaken tussen het kruispunt met de zonnebloemstraat en de spoorwegovergang voorzien.’
De grootste slachtoffers van de toenemende verkeersdruk op de Astridlaan zijn de zwakke weggebruikers. Heeft Groen plannen om de situatie voor hen te verbeteren?
‘Voor de voetgangers en de fietsers moet de situatie drastisch verbeteren. Het is ongehoord dat voetgangers voor een stuk van de Astridlaan op het fietspad moeten lopen. De fietser moet dan op dat moment uitwijken en begeeft zich op de rijweg. De fiets- en voetpaden zouden van de rijweg moeten worden afgescheiden. Als dat niet mogelijk is, zorg er dan voor dat het fietspad verhoogd wordt.’
‘De dorpsraden worden niet betrokken bij het beslissingsproces.’
Ook de Dender zorgt voor hoofdbrekers. Intussen liggen de werken van het nieuwe sluizencomplex al geruime tijd stil. Als er ooit een waterbom boven Geraardsbergen passeert, dan loopt het centrum onder. Heel wat mensen kijken daarvoor naar het Milieufront Omer Wattez.
‘In 2017 liet de Raad voor Vergunningsbetwistingen de bouwvergunning voor deze werken vernietigen. Het Milieufront Omer Wattez heeft de boter gegeten en wordt afgeschilderd als de groene taliban. Waterwegen en Zeekanaal NV heeft toen de bouwwerken aan de nieuwe stuw op de Dender in Geraardsbergen laten stilleggen omdat de overheid haar eigen regels niet volgde. Ook de overheid moet de bouwregels respecteren. De vernieuwde sluizen moeten het waterdebiet op de Dender regelen, maar dat is niet het enige probleem. In het verleden heeft men op bepaalde plaatsen de Dender rechtgetrokken, o.a. aan de Unalsite. Boten moesten er kunnen aanmeren. Nu dit niet meer aan de orde is, kan men de Dender zijn natuurlijke loop teruggeven om zo de rivier meer te laten meanderen. Op die manier vertraagt men de loop van het water, waardoor het overstromingsrisico wordt beperkt. Bovendien heeft men in het verleden natuurlijk overstromingsgebied van de Dender omgezet naar bouwgrond, wat een grove fout was.’
Dat gebeurt nog steeds. In het overstromingsgebied van de Molenbeek in de Stadsweg en op de parking van de Vooruitzichtstraat wordt de bouw van tal van appartementen gepland. Hoe kan de stad Geraardsbergen het woonbeleid met de natuur verzoenen?
‘Eenvoudig. Door in overstromingsgebied niet te bouwen. Concreet wil dat zeggen dat er op deze plaatsen geen bouwprojecten moeten komen. De provincie Oost-Vlaanderen heeft het bouwproject aan de Stadsweg afgekeurd omwille van o.a. het overstromingsgevaar dat er is. Daarnaast moet de stad nog meer de kaart van het ontharden durven trekken. Er zal veel meer ruimte aan water moeten worden gegeven. Zo kan men bijvoorbeeld van de Unalsite een natuurgebied maken. Een van de sterke punten van deze stad is dat er nog heel wat groen en open ruimte is. Dat moeten we zo houden.’
Naar aanleiding van de mogelijke bouw van een kazerne in Schendelbeke zijn heel wat mensen kritischer gaan nadenken over de dorpsraden. De dorpsraden waren aanvankelijk bedoeld om de burger nauwer bij het beslissingsproces te betrekken. In hoeverre is de stad geslaagd in dit opzet?
‘De stad Geraardsbergen is in dit opzet helemaal niet geslaagd. De dorpsraden worden niet betrokken bij het beslissingsproces van de stad Geraardsbergen. Toen de stad plannen had om een sporthall in Nederboelare te bouwen, heeft de dorpsraad het stadsbestuur zelf moeten uitnodigen om er uitleg over te geven. De dorpsraden moeten zelf initiatief nemen en proactief werken.’
Wat loopt er dan fout?
‘Een voorwaarde om te slagen in het participatief model van wat de stad Geraardsbergen met de dorpsraden wil bereiken, is transparantie. Als je dan ziet hoe er met de dorpsraden wordt omgegaan, dan is dat net wat er ontbreekt. Geen wonder dat dit tot problemen leidt. Ik ben ervan overtuigd dat indien men van in het begin transparant over de sluiting van den dok had gecommuniceerd, er veel minder onvrede had geweest. Met het kazernedossier zie je dezelfde gelijkenis. Het stadsbestuur heeft dat tussendoor willen bedisselen met heel wat boosheid tot gevolg. Het bestuur moet stoppen met de achterkamerpolitiek. Er worden hier en daar wat schuchtere pogingen ondernomen maar er is veel meer transparantie nodig.’
Hoe kan het beter?
‘Als je kijkt naar de participatieladder, dan zijn er verschillende niveaus om deel te nemen aan het beleid. Het gaat van informeren, raadplegen, adviseren, coproduceren, meebeslissen tot zelfbestuur. In Geraardsbergen heeft het beleid schrik om de dorpsraden te laten meebeslissen. Het stadsbestuur heeft nog te veel de mentaliteit: ‘Houd de burgers dom! Wij zijn verkozen, wij beslissen wel hoe het moet.’ We zitten niet meer in de middeleeuwen. Hier wonen mensen die spreken met kennis van zaken. Ze pikken niet meer dat er boven hun hoofden allerlei beslissingen worden genomen.’
‘Het vertrouwen is zoek.’
Denk je dat het schepencollege daar nog verandering kan in brengen?
‘De huidige meerderheid kan daar geen verandering meer in brengen. Het vertrouwen in het schepencollege is zoek. We krijgen de sfeer niet meer omgebogen. Ik hoop dat er na de verkiezingen een coalitie komt die bereid is om in gesprek te gaan om te weten wat er bij de mensen leeft en hen ook weet te betrekken.’
Er is ook nog het Beauprez-debacle. In hoeverre is het geloofwaardig dat het stadsbestuur beweert dat het van de schrijnende toestanden niet op de hoogte was?
‘Als je de stukken erop naleest, dan is dit bijzonder ongeloofwaardig. Als het stadsbestuur beweert dat ze van de misbruiken niet op de hoogte was en dat het pas na februari wist hoe de vork in de steel zat, dan is dit niet de waarheid. Er is inderdaad geen wetgevend kader rond cohousing, maar dat neemt niet weg dat men veel vlugger en adequater had moeten optreden. Dat heeft de stad Geraardsbergen niet gedaan. Men heeft de zaken veel te lang laten aanslepen. Uiteindelijk hebben bewoners van Beauprez en de familie gereageerd. Dat mag niet meer gebeuren. De overheid moet in dergelijke kwesties veel sneller en doortastender optreden.’
U zit ook in de gecoro. Kan dit adviesorgaan het verschil maken?
‘De gecoro is de gemeentelijke commissie ruimtelijke ordening en adviseert het lokale bestuur over de grote ruimtelijke ontwikkelingen in de stad. Het is meestal op initiatief van het lokaal bestuur dat de gecoro een advies geeft. Jammer is dat de gecoro zelf geen initiatief neemt om het beleid te adviseren.’
Tot slot, wat vindt u van de komst van McDonald’s aan de Astridlaan?
‘De bouwaanvraag voor deze locatie moest door de stad Geraardsbergen geweigerd worden. Het is duidelijk dat de bouw van een restaurant van McDonald’s in of nabij overstromingsgevoelig gebied bijkomende risico’s en problemen zal veroorzaken. Het druist trouwens in tegen de politiek om de wateroverlast in Geraardsbergen aan te pakken. Dat de Astridlaan ingekleurd werd als bedrijf-woonzone is acceptabel, maar niet in overstromingsgevoelig gebied. Het terrein zou beter omgebouwd worden tot een natuurlijke bijkomende buffer, wat zou kaderen in een verantwoorde toekomstvisie.
Wat de mobiliteit betreft, wordt de verkeerstoename minimaal ingeschat. De stad Geraardsbergen verwijst hier naar een mogelijke herinrichting van de Astridlaan. Het lijkt ons dan ook ten zeerste voorbarig om zich hierop te baseren. Door de inplanting van deze vestiging zal het verkeer verder toenemen. Gezien de toestand van het fietspad, o.a. te smal en vlak bij het gemotoriseerd verkeer, en het ontbreken van voetpaden zal de veiligheid van de zwakke weggebruiker nog meer in het gedrang komen.’
Hartelijk dank voor het interview.
Julien Borremans