Trage wegen, wat zijn dat nu weer al?
Trage wegen zijn paden of wegen die bestemd zijn voor niet-gemotoriseerd verkeer. Wandelaars, fietsers en ruiters zijn de belangrijkste gebruikers.
Je vindt ze overal: op het platteland, in een dorpskern of verkaveling, zelfs in de stad. Verhard of onverhard, breed of smal: een trage weg kan alle vormen aannemen. Of een weg traag is, hangt dus uitsluitend af van de gebruikers.
Ons land ligt bezaaid met trage wegen. Samen vormen al die veldwegen, kerkwegels, jaagpaden, vroegere treinbeddingen, holle wegen, bospaden en doorsteekjes een dicht netwerk waar zachte weggebruikers graag fietsen en wandelen.
Trage wegen worden heel vaak gebruikt voor recreatie dicht bij huis. Want wat is er leuker dan een fietstocht op zondag, een ommetje met de hond of een avontuurlijke mountainbiketour langs trage wegen? Je ontspannen is veel gemakkelijker ver weg van het drukke verkeer.
Veel trage wegen hebben historische roots. De geschiedenis van sommige veld- of kerkwegels gaat terug tot in de Romeinse tijd! Het zijn relicten die getuigen van oude verbindingen tussen dorpskernen (kerkwegels), van vroegere doorgangen voor landbouwers (karrensporen), van wegen die werden gebruikt om boten voort te slepen (jaag- en dijkpaden op oeverstroken) of van verdwenen trein- en tramverbindingen. Trage wegen vertellen heel wat over de eigenheid van een dorp of een streek. Ze zijn vaak levend erfgoed waarover heel wat anekdotes en legendes bestaan. Denk maar aan de smokkel- en molenpaadjes en de kerkwegels.
Trage wegen zijn, zeker in Vlaanderen, ook van belang voor natuurontwikkeling. In onze dichtbebouwde contreien zijn de overblijvende natuurgebieden klein en sterk versnipperd. Trage wegen zorgen voor een ecologische verbinding tussen natuurgebieden, waardoor tal van planten en dieren zich kunnen verspreiden over een groter gebied. Daarnaast zijn trage wegen een specifieke biotoop voor verschillende planten en insecten. Holle wegen nemen hierbij een specifieke plaats in door hun hoge ecologische en landschappelijke waarde.
Ze zijn ook veilige verbindingen voor zachte weggebruikers. En maken dikwijls een verbinding tussen verschillende dorpskernen.
Allemaal mooi natuurlijk, maar veel trage wegen zijn de afgelopen jaren verdwenen. Door de aanleg van nieuwe verkavelingen of industrieterreinen, inschakeling in het autowegennet, of wederrechtelijke afsluiting en inname door eigenaars of landbouwers. Soms worden ze ook met opzet afgesloten of wandelluw gemaakt om — bijvoorbeeld – te zorgen voor rustplaatsen voor dieren of om een kwetsbaar gebied te vrijwaren voor wandelaars of andere gebruikers.
Soms zorgt gebrekkig onderhoud ervoor dat wegen in onbruik geraken en daarna verdwijnen.
Maar daar wordt tegenin gegaan door de milieuvereniging. Zij wijzen er de gemeenten op en schakelen die dan ook in om, in overleg, de weg te ontsluiten.
Sinds enige tijd is de gemeente Zwalm bezig met het herwaarderen van de trage wegen
“Na een lange geschiedenis van overleg- en infomomenten zijn we er nu in geslaagd om een gedegen netwerk uit te tekenen” zegt schepen Patrick Moreels mij.
“Als gevolg hiervan beginnen we in eerste instantie met de naamgeving van diverse wegjes. Op die manier weten ook wandelaars waar ze kunnen en mogen lopen”.
“De namen werden zo historisch mogelijk benoemd, met dank aan de Heemkundige kring van Zwalm.
Op het terrein zelf konden we ook beroep doen de lokale werkgroep Trage wegen. Deze mensen verzetten letterlijk en figuurlijk bergen werk, waarvoor onze uitdrukkelijke dank“.
De gemeente Zwalm zal gefaseerd te werk gaan.
De wegeltjes die nu al in het regulier onderhoudstraject zitten komen als eerste aan de beurt. Daarna worden de wegjes waar juridische duidelijkheid over bestaat aangeduid. Later komen de andere aan de beurt.
De bedoeling is om een compleet netwerk uit te bouwen, waarbij de gemeente in eerste instantie alle deeldorpen willen verbinden.
De centrale as hierin wordt het Zwalmbeekpad. Momenteel liggen daar gedeelten zeer slecht bij. Dit pad moet echter het uithangbord worden.
Dit vergt een dringende aanpak en daarom lopen er offertes voor zowel herstel, als mogelijks vernieuwing met een vlonder pad.
Ook aan de toegankelijkheid zal aandacht besteed worden.
“Wij zijn ervan overtuigd dat vele Zwalmnaars de schoonheid van hun eigen gemeente beter gaan leren ontdekken.
Dit alles in een rustig, aangenaam en veilig kader” zegt een fiere Patrick Moreels mij.