Vrijdag heeft Wim Verhaeghe afscheid genomen als directeur van het Onze-Lieve-Vrouwcollege campus centrum in Zottegem. Hij gaat vanaf november aan de slag in een school in Niove. Lees hierna, en exclusief, zijn afscheidsspeech.
Goede avond beste collega’s
Vanavond neem ik op een officiële manier afscheid van jullie. Ik ben trots en vereerd dat ik meer dan 8 jaar lang jullie directeur mocht zijn. Er zijn geen of nauwelijks teams beter om in terecht te komen dan dat van jullie. Daar ben ik absoluut zeker van.
Ik weet nog dat iemand me aan het begin van mijn directeurschap hier vroeg: “En … wat is je visie … en wat ga je veranderen?” Ik kon en wou daar toen niet op antwoorden. Niet slecht, want achteraf bekeken groeien de zaken naast georganiseerd vooral organisch. Geleidelijk aan en niet abrupt. De ene cultuur vloeit haast onwaarneembaar in de andere over. Niettemin had ik van bij het begin toch iet of wat een visie. Sta me toe om nu eventjes van de gelegenheid gebruik te maken om in een notendop te verduidelijken waar mijn manier van werken, mijn overtuiging en mijn visie o.a. vandaan kwam. We zijn immers nooit onbeschreven bladen en onze achtergrond bepaalt altijd gedeeltelijk waarom we op een bepaalde manier handelen.
Mijn juf en de medewerker van het PMS waren glashelder in hun betoog. Ik moest maar naar het BSO en dat zou er sowieso een hele klus worden. Ik schrok me rot. Mijn ouders nog meer, denk ik. Ik was niet de sterkste in wiskunde (dat is recentelijk ook nog gebleken toen ik het na één interimles aan 2EO al voor bekeken moest houden omdat er een leerling zat die me verbeterde), maar voor de rest was ik in – mijn herinnering vandaag – toch zeker wel een middenmoter. Ik had evenwel geluk: mijn ouders luisterden niet naar de twee zelfverklaarde experten en gaven MIJ de keus. Ik opteerde voor het college van Oudenaarde (uiteraard) en voor mijn vrienden, want die gingen daar ook naar toe. Elk jaar ging ik het beter en beter doen en elk jaar geloof het of niet kreeg ik de prijs van meest verdienstelijke leerling. Deze anekdote verklaart waarom ik me op momenten soms zo ontzettend hard heb verzet tegen uitspraken over leerlingen in de trant van ‘ze kunnen het niet’ … Ze kunnen het nog niet, denk ik dan vaak … en het is onze opdracht om het hen te leren. Een kind of een leerling opgeven of afschrijven is makkelijk. Je doet het in een eenvoudig zinnetje. Je doet het in één vluchtige pennentrek. Een leerling laten groeien, hem of haar of het boven zichzelf laten uitstijgen; daar onderscheidt een goede en een gedreven leraar zich van de ander.
Ik wil i.v.m. met mijn visie dan nog één ding kwijt. Als jong kind hoorde ik dag in dag uit Pink Floyd. Mijn vader was een grote fan en had veel van hun werk op vinyl. Een bepaald album, The Wall, trok al snel mijn aandacht. De hoes van de LP was bevreemdend, ongewoon en het was me snel duidelijk dat daar een idee achter zat. Niet veel later begreep ik dat het conceptalbum o.a. een aanklacht was tegen het onderwijs in Engeland uit de jaren 50 en 60. Een aanklacht tegen de idee dat iedereen hetzelfde onderwijs moest krijgen of dat je niet creatief mocht zijn (geen poëzie, geen literatuur, geen kunst mocht beoefenen) kortom je behoorde net als alle anderen zo maar another brick in the wall te zijn. We don’t need no education zingen ze ook nog. Een dubbele negatie. Het album is dus niet gericht tegen onderwijs en opvoeding, maar wel tegen het onderwijs dat geen ruimte laat voor individuele zelfontplooiing en onderwijs dat de nadruk legt op conformisme. De groep gebruikt de hamer als symbool daarvoor. Leerlingen worden haast letterlijk in een mal geklopt. Het impliceert verder een verwijzing naar dictatoriale regimes, vooral naar het nazisme. Wie zich voegt naar het systeem is ok, anders ben je dat niet. Maar toch ook de zogenaamde vreemde vogels, de creatievelingen, de andersdenkenden, de non-conformisten, de leerlingen met beperkingen en met bijzondere talenten dienen een plaats te krijgen in het onderwijs. Voor mij was het dus al op vrij jonge leeftijd duidelijk: de diversiteit is juist mooi en prachtig; het conformisme heeft een naargeestige en duistere kant. Denken we ook maar aan het ontroerend mooie lied ‘Ruimtevaarder’ van Komilfoo. Het heeft eigenlijk dezelfde boodschap. Ik heb een zwak voor wie anders is, zich niet conformeert, voor anderstaligen, andere overtuigingen, andere kleuren, genderdiversiteit, leerlingen met een beperking, kortom voor diversiteit en inclusie. Het maakt er de wereld zo veel schoner op, zo veel boeiender, zo buitensporig veel interessanter. Wij hebben het geluk op zo’n school te mogen lesgeven en te mogen werken. Het is zo verdomde knap van jullie allemaal dat jullie daarvoor – samen met mij – zijn gegaan en dat nog steeds doen en dat ongetwijfeld zullen blijven doen.
En we vallen op … De voorbije dagen was ik op het directiecongres in Oostende en het valt me op hoe lovend men daar spreekt over onze campus en op wat we hebben bereikt.
En we hebben samen inderdaad héél wat verwezenlijkt. Slechts een kleine greep op wat we op ons gemeenschappelijk conto mogen schrijven en dat in willekeurige volgorde:
We maakten werk van écht inclusief onderwijs. Als team en vanuit een immense aandacht voor zorg nemen we onze christelijke identiteit heel erg au serieux. Wij wel. Bij ons geen holle woorden maar termen als zorg, respect, vertrouwen, diversiteit, dialoog die daadwerkelijk iets betekenen en die het DNA uitmaken van de school. Termen die bij ons een concrete invulling krijgen.
We hadden vorig schooljaar een uitstekende doorlichting en dat kon alleen maar zo zijn omdat jullie dag in dag uit werk maken van onderwijskwaliteit. Ik heb recent nog enkele gesprekken met sommigen onder jullie gehad in dat verband en ik kan alleen maar blijven vaststellen hoe ernstig jullie met die kwaliteit begaan zijn. Eerder slaagden we ook met glans toen men ons voor GOK kwam doorlichten. Het waren twee duidelijke tekenen dat we in de juiste richting bezig zijn.
We groeiden van meet af aan als school naar een cultuur van professionalisme, transparantie en open communicatie. Echte participatie kreeg een kans én heel wat collega’s onder jullie groeiden in het idee van autonome en zelfsturende teams. Denken we maar aan de collega’s van de eerste graad, de collega’s van de mini-onderneming, de collega’s uit de tweede graad maatschappij én welzijn of de collega’s uit de derde graad personenzorg. Ik kan hier niet exhaustief zijn en er zijn nog collega’s en nog teams die daar grote stappen voorwaarts in hebben gezet of momenteel aan het nemen zijn. Blijf zo verder doen.
We focusten ondertussen op vele andere zaken ook, van orde en tucht over klasformats, van klas achter glas tot leerzones, van klassenraaddagen tot aandacht voor leerplandoelen en evaluatievormen en van afstandsonderwijs tot projectweek. Recentelijk nu nog op het aanpakken van vandalisme. Ook hier weer geldt: het is simpelweg te veel om op te sommen.
Persoonlijk ben ik ook bijzonder blij dat ik de LO-leerkrachten nog een nieuwe sportruimte kan achterlaten én ook op de verwezenlijking van de studierichting wellness & lifestyle ben ik ontzettend fier.
We gingen samen eveneens door moeilijke momenten. Er was COVID-19 en sommigen onder jullie verloren dierbaren in die strijd. We verloren ook oudcollega’s, ouders of leerlingen in die acht jaar. Gabriël Mbuku zal me altijd bij blijven. Hoe we samen met de school, de stad en de begrafenisondernemer de handen in elkaar sloegen om Gabriël een dienst te geven en een mooi graf. Ik zal het me altijd herinneren als een warm teken van zorg, menslievendheid én christelijkheid. Slechts drie pijlers van onze visie, maar ze zijn o zo belangrijk.
Een studie-uitstap naar Finland bracht frisse ideeën, maar ook andere scholen kwamen bij ons af en toe de mosterd halen. En onze aanpak rond inclusief onderwijs scoorde hoge ogen; zelfs Lieven Boeve kwam polshoogte nemen.
Ik kan zo nog wel een tijdje doorgaan, maar ik doe het beter niet. We willen immers straks nog van een informeel moment genieten. Echter, jullie merken: op 8 jaar tijd hebben we samen héél wat verwezenlijkt én dat resulteerde – ik kan het niet genoeg benadrukken – in maar liefst 20% meer leerlingen. Wie doet ons dat na? Als hier vanavond ook heel wat nieuwe collega’s zijn, is dat net daarom: we zijn een niet geringe speler op het vlak van werkgelegenheid. We hebben een stevige plaats ingenomen in Zottegem op dat gebied.
Laat jullie dan ook niet uit elkaar spelen en hou vast aan datgene wat we hebben bereikt en op datgene wat we voorstaan. Jullie zijn het aan jullie zelf verplicht. Je mag best wel wat meer onbescheiden zijn wanneer het aankomt op wat jullie presteren onder soms verdomd moeilijke omstandigheden. Hou vast aan de zo mooie en typische cultuur van Campus Centrum en aan het aanbieden van de brede zorg die jullie tot één van jullie belangrijkste principes hebben gemaakt. Blijf bij elkaar! There is a tremendous strength in numbers.
Tot slot, aan elk van jullie collega’s leerkrachten. Bedankt, zonder jullie geen leerlingen, geen school. Ik heb van velen onder jullie veel mogen leren. Met betrekking tot mijn eigen handelen, mijn wijze van communiceren en van werken, mijn manier van leiding geven. Jullie hebben een grote bijdrage geleverd aan de uitbouw en opbouw van mijn loopbaan en ik ben jullie daarvoor heel erg erkentelijk. Ik heb ongetwijfeld dingen gedaan waar jullie het niet altijd eens mee waren, maar ik heb ze te goeder trouw en vanuit de beste bedoelingen gedaan. Ik ben nooit, geen enkele dag in die acht à negen jaar naar school gekomen met een andere gedachte dan ook vandaag weer wil ik goed doen voor mijn collega, mijn medemens.
Aan het secretariaat, jullie zijn me altijd heel nabij geweest. Ik weet dat de collega’s-leerkrachten denken dat wij iets speciaals hadden en misschien is dat ook wel zo. Maar een secretariaat dat is een epicentrum op een school. Veel komt daar eerst binnen of gaat vandaar naar buiten. Voor een directeur betekent het ook de ondersteuning van elke dag in praktische zin én het is waar … de koffie om 10:00 of de taart op verjaardagen; ik keek er steeds weer naar uit. Bedankt dat jullie me daar zo vaak lieten ventileren, ook een directeur is een simpele mens van vlees en bloed en wil zijn verhaal al eens kwijt. Ik was en ben geen superman … Ik kom misschien wel dichtbij.
Aan Katlien en de coördinatoren. Bedankt voor de support ook. Juliie zijn toppers. Vooral onze vergaderingen met steeds weer structurele agendapunten zullen me eeuwig en drie dagen bijblijven. Neen echt, bedankt! Wat jullie opvangen, opvolgen en bufferen: sterk en van goudwaarde!
Bedankt iedereen en wat mij betreft absoluut tot weerziens!
Wim Verhaeghe