Er is reeds heel wat inkt gevloeid omtrent de politiezones. In de Politiezone (PZ) Brakel is men vanuit de raad reeds lang vragende partij om een fusie aan te gaan omdat de zone gewoonweg niet genoeg capaciteit heeft om alle politietaken naar behoren uit te voeren.
Bij de oprichting van de PZ Brakel aan het begin van deze eeuw waren er al vragen omtrent de haalbaarheid. Toenmalig politiecommissaris John Pieteraerens, nu waarnemend korpschef PZ Brakel sprak zich toen uit in Weekblad De Beiaard dat de politiemensen en rijkswachters misschien beter bij Geraardsbergen geïntegreerd zouden worden. Het liep toen anders en de PZ Brakel werd opgericht met de grootste gemeente Brakel samen met Zwalm, Horebeke en Maarkedal. Toen werd dit ook het ‘Blauw fabriekske’ genoemd met vier liberale burgemeesters aan het hoofd waaronder Herman De Croo, Basiel Eeckhout, Jozef Browaeys en Peter Thienpont.
De politiehervorming kost heel wat geld aan de gemeenten en Zwalms voormalig burgemeester Karen De Colfmacker (Open Vld) ging geregeld in de clinch en op de rem staan voor de uit de pan swingende begrotingscijfers. De laatste jaren zien we vooral uit N-VA hoek dat men een grotere zone wil. De burgemeester van Maarkedal Joris Nachtergaele (N-VA) liet zelfs nakijken of het mogelijk was om uit de zone Brakel te stappen vanwege de ondermaatse service. Raadslid Louis Ide (N-VA) had veel kritiek op de bouw van het ‘politiepaleis’ in Brakel. Vandaag zien we dat het gebouw een lopende rekening is en heel wat gebreken toont wat eerder in een andere bijdrage werd besproken.
Wat betreft de leiding van de politiezone Brakel kunnen we ook niet spreken van een zekere continuïteit. Op 13 jaar was het een echt carrousel wat betreft de job van zonechef. Met alle interims tussendoor kunnen we spreken van een zeven à acht zonechefs die de revue zijn gepasseerd. Alleen tijdens de eerste twee legislaturen was er continuïteit met aan het hoofd Joost Duhamel – momenteel korpschef in de zone Vlaamse Ardennen. Er werd ook geregeld gezegd dat er per aantal agenten er in geen enkele zone zoveel commissarissen voorhanden waren toen de integratie van rijkswacht en politie werd omgezet in de lokale politie.
Burgemeester Stefaan Devleeschouwer van Brakel herhaalde geregeld dat er een studie bezig was over een mogelijke fusie tussen verschillende zones. Het ging dan om de PZ Brakel met de PZ Ronse en PZ Vlaamse Ardennen. Er werd een studie gemaakt en met veel trommelgeroffel werd de fusie tussen de PZ Brakel en PZ Vlaamse Ardennen voorgesteld op maandag 4 december 2023. De PZ Ronse ging finaal niet in op de avances met als gevolg dat niemand kan zeggen wat alles gaat kosten. De studie werd immers gemaakt met de drie zones. Deze finale wijziging was niet naar de zin van enkele politieraadsleden in Oudenaarde.
In het verkeerde keelgat bij politieraadsleden in Oudenaarde
Brecht Lietar (CD&V) – Kluisbergen en André Vansteenbrugge (Vooruit) – Oudenaarde schieten met scherp met de gang van zaken.
Brecht Lietar: “Fusie politiezones zonder politiek overleg in politieraad
Vorige week hebben we via de pers vernomen dat de politiezones Vlaamse Ardennen en Brakel
fuseren. Verrassend nieuws, want in de voorbije maanden werd daarover niets gecommuniceerd.
“In 2021 werd een haalbaarheidsstudie aangevraagd om te bekijken of er een fusie mogelijk is tussen
de 3 politiezones Vlaamse Ardennen, Ronse en Brakel. Dit jaar waren er tot nu toe 4 politieraden,
maar op geen enkele vergadering stond het resultaat van deze studie geagendeerd. Eind november
kregen we als raadsleden het rapport en moeten we vaststellen dat de beslissing al genomen is door
de respectievelijke politiecolleges (m.a.w. de burgemeesters). De wet op de geïntegreerde politie van
december 2009 werd wel gewijzigd om vrijwillige fusies tussen politiezones aan te gaan, toch zijn het
gemeente- of politieraden die een aanvraag tot vrijwillige samensmelting van de zones kunnen
indienen bij de betrokken ministers, m.a.w. het is de politieraad die finaal beslist of de fusie er komt.”
Dit zijn de conclusies van politieraadslid Brecht Lietar die namens de CD&V+ fractie (nu TEAM Kluisbergen) Kluisbergen zetelt in de politieraad Vlaamse Ardennen.
Ronse zit er niet bij
Brecht Lietar: “Ook is het zo dat de studie van de fusie gebaseerd is op de samensmelting tussen de drie zones en
dit terwijl Ronse er zich heeft uitgetrokken. Alle berekeningen die we terugvinden kloppen dus niet
meer. Is het dan logisch dat we op basis van deze studie verder gaan? ” Aldus Lietar.
Na de fusie zou de nieuwe politiezone de op één na grootste van Oost-Vlaanderen zijn geworden qua
inwonersaantal en de op twee na grootste van het land zijn geworden qua oppervlakte, met Ronse.
Nu Ronse zich heeft teruggetrokken blijft het nog altijd een heel groot gebied.
Brecht Lietar: “In de studie worden zowel voor- als nadelen aangekaart. “Men spreekt over “niet
meer maar beter blauw op straat”. Maar voor lokale politie is o.a. bereikbaarheid voor de bevolking
(wijkposten) , aanrijtijden (de tijd om ter plaatse te komen bij oproepen), … van essentieel belang. Dit
baart mij zorgen. Door de grote zone zal het voor het korps moeilijker worden om het terrein goed te
kennen.”
Een fusie kost geld. Een eenmaking van de zones gaat gepaard met enkele eenmalige extra kosten
zoals bijvoorbeeld verhuiskosten en een campagne voor de bekendmaking van de nieuwe politiezone.
“Wanneer we naar het kostenplaatje van deze fusie kijken dan zien we dat de gemeentelijke dotatie
na de fusie voor de gemeenten uit de zone Vlaamse Ardennen ernstig toeneemt. En dit zowel
wanneer we de KUL-norm, de verdeelsleutel van de VA of de verdeelsleutel van de
hulpverleningszone toepassen. Voor de gemeenten uit onze zone heeft de fusie een ernstige
financiële impact. Een fusie leidt niet per se tot een algemene kostenbesparing.” Volgens Brecht
Lietar.
En zo zijn er nog verscheidene zaken die niet besproken werden. De hele voorbereiding is gebeurd
zonder overleg met de bestaande politieraad.
Brecht Lietar: “Het kan niet dat een dergelijke beslissing, die hoe dan ook een impact heeft op de
veiligheid van de burger, wordt genomen zonder dat de politieraad hierover kan debatteren. Nu
wordt de beslissing boven ons hoofd genomen. Nu vraagt men (Politiecollege) de Politieraad dit
allemaal zomaar goed te keuren, terwijl het eigenlijk de beslissing van die Politieraad zou moeten zijn
die doorslaggevend is. Omwille van bovenstaande redenen kan ik dan ook niet akkoord gaan met
deze fusie.”
André Van Steenbrugge (Vooruit) – Oudenaarde
” Introductie: “met de Vz (burgemeester) ben ik het langst lid van de Pol. Raad. Ik heb voor de Pol. Raad gekozen omdat ik die belangrijk vond. Mijn pleidooi is er niet één om zomaar tegen te zijn omdat ik in de oppositie zit maar er wel één om de politieraad au sérieux te nemen. Als men de politieraad ernstig neemt, dan kan u niet anders dan tegen deze fusie stemmen. “
Waarom? André Van Steenbrugge: “Inhoudelijke bezwaren – Studie pas vorige week in ons bezit – beslissing stond al in de kranten! Studie gaat de hele tijd over 3 partners (+ Ronse) – nergens bijgewerkt – zelfs niet in ‘Overwegende dat’ waar ‘drie geografische sectoren’ is blijven staan.
Hoe kan je je baseren op een studie die niet geactualiseerd is? Hoe kan je de naam ‘lokale politie’ blijven hanteren bij een dergelijke schaalvergroting? Wat gebeurt er met wijkwerking, met aanrijtijden, enz.”
Status en beperkingen van het onderzoek
André Van Steenbrugge: “Ieder onderzoek kent zijn beperkingen. Het gaat hier om een voorstudie , een eerste verkenning van de voor- en nadelen van een mogelijke opschaling van de drie betrokken politiezones. Niet alle aspecten konden in voldoende diepte worden onderzocht en ook de selectie van respondenten die werden betrokken, nopen tot een bescheiden opstelling.
Bovendien zijn meer definitieve afwegingen van de voor- en nadelen van fusie, mee afhankelijk van beleidskeuzes die nog moeten worden gemaakt. Met name de keuze van een financiële verdeelsleutel of de keuze voor een of meerdere operationele uitvalsbasissen, hebben een significante impact op de middelenallocatie en op de inzet van medewerkers.
Als dit eerste onderzoek voor de besturen voldoende perspectief bevat, is het belangrijk om onder leiding van een stuurgroep de mogelijk gezamenlijke toekomst verder te verfijnen en werkgroepen te vormen die de scenario’s verder berekenen, aftoetsen en voorbereiden. Dat kan het best verlopen in een open traject, waarbij op geregelde momenten teruggekoppeld wordt naar medewerkers en besturen.”
Besturen? Is de Politieraad zo’n Bestuur? André Van Steenbrugge: “De voorbije 2 jaar is op géén enkel moment daarover iets gecommuniceerd. (Zie verslagen Pol. Raad); Een terloopse verwijzing naar de mogelijke fusie bij de wijziging van de personeelsformatie toch niet voldoende….”
Grondgebied en inwoners
André Van Steenbrugge: “De potentiële gefuseerde politiezone heeft een totale oppervlakte van 392,67 km² en telt 118.359 inwoners op 1/1/2021. Een dergelijke politiezone zou qua inwonersaantal de op een na grootste zone van Oost-Vlaanderen worden (na PZ Gent) en qua oppervlakte de op twee na grootste politiezone van Vlaanderen (na Arro Ieper en CARMA). (het Vlaanderen… sic) Zelfs zonder Ronse erbij blijft dit qua oppervlakte een heel grote zone. Zal die beheersbaar zijn?
Er is op basis van een analyse van bestuurlijke samenwerkingen één vreemde eend in de bijt: Brakel. Hoewel deze tot dezelfde politiezone als Horebeke, Maarkedal en Zwalm behoort, heeft deze op bestuurlijk vlak net iets meer nauwe samenwerkingen met de oostelijke buren dan de andere gemeenten. Als in de toekomst overwogen wordt om te evolueren naar een veiligheidszone waarbij zowel de politie, civiele bescherming, eerstelijnszorg en brandweer op elkaar wordt afgestemd binnen eenzelfde territorium en vereenvoudigde governancestructuren, dan dient de huidige situatie en positie van Brakel geëvalueerd te worden.”
Net met Brakel wordt gefusioneerd. Is ooit zo’n evaluatie gebeurd?
André Van Steenbrugge: “De drie zones kampen met een aantal gelijkaardige uitdagingen: het is niet evident om het voorgestelde personeelskader ingevuld te krijgen. Bij schaalvergroting is dit probleem niet opgelost, maar het kan beter opgevangen worden???? Hoezo? In de studie staan ook de bedreigingen die een fusie meebrengt: een fusie kost geld, heeft wellicht negatieve gevolgen voor medewerkers, organisatie komt onder druk, verdeling van personeel kan leiden tot verlies aan knowhow en informatie…“
Formele bezwaren
Beslissing werd holderdebolder genomen IN STRIJD MET WAT IN DE STUDIE STAAT
André Van Steenbrugge; “ Belangrijk om o.l.v. een stuurgroep de gezamenlijke toekomst te verfijnen en werkgroepen te vormen die de scenario’s berekenen, aftoetsen en voorbereiden. Dat kan het best verlopen in een open traject, waarbij op geregelde momenten teruggekoppeld wordt naar medewerkers en besturen. Als de nieuwe zone wil starten met de nieuwe legislatuur op 1 januari 2025… De principiële beslissing moest al een jaar eerder zijn genomen maar doorloopt nu een versnelde versie.”
Niets daarvan ter sprake gekomen
André Van Steenbrugge: “Niets daarvan is in de Politieraden van de voorbije 2 jaar ter sprake gekomen. Dat ik november in de Raadscommissie van de Burgemeester hierover wel is gecommuniceerd is onvoldoende: niet alle raadsleden zitten in die commissie én de politieraadsleden van buiten Oudenaarde worden al helemaal vergeten.
Uit de studie: De voorbereidende fase is in de WGP niet voorzien, maar ontegensprekelijk noodzakelijk als start van een onderzoekstraject ter voorbereiding van een mogelijke fusie. Het is aangewezen de voorbereidende fase te laten opstarten met een intentieverklaring. De intentieverklaring uit de wil van de betrokken besturen om de fusie verder te onderzoeken. Juridisch is de waarde van een dergelijke beslissing klein, ze dwingt de zones niet om effectief tot fusie over te gaan. Moreel heeft de beslissing wel een belangrijke waarde omdat zij de politiezones jegens elkaar engageert en zij expliciet mandaat geeft om bepaalde stappen te ondernemen.
Aangezien de intentieverklaring nog geen juridische verbintenis inhoudt, kan zij genomen worden door respectievelijk het politiecollege of de burgemeester. Bij positief resultaat mondt de voorbereidende fase uit in een principebeslissing genomen door de politieraad (in meergemeentezone)/gemeenteraad (in ééngemeentezones) van beide politiezones tot de vrijwillige fusie van de politiezones.
Alhoewel dit niet wettelijk is verplicht, is het opportuun om dit dossier ook op de agenda van de respectievelijke gemeenteraden van de meergemeentezone te plaatsen omwille van hun rechtstreekse betrokkenheid. Zij nemen echter enkel kennis van het voornemen. Het is evenwel de beslissing van de politieraad die doorslaggevend is.
Op basis van deze principebeslissingen wordt een gezamenlijk verzoek ingediend bij de ministers van Binnenlandse Zaken en van Justitie om hun politiezones samen te voegen.”
De beslissing van de politieraad is doorslaggevend. Vóór de politieraad wordt de fusie al uitgebreid in de pers aangekondigd.
Op 1 december krijgen wij een mail waarin de principiële beslissing tot de fusie wordt aangekondigd. Out of the blue. De principebeslissing zal worden voorgelegd aan de Politieraden in december, maar uit alles blijkt dat dat een formaliteit is.
Reacties uit de Politiezone Brakel
CD&V Brakel kwam deze ochtend met een persmededeling naar aanleiding van de politieraad die morgen plaats heeft.
Bart Morreels: “Vorige week werden wij als politieraadsleden op de hoogte gebracht van het akkoord ter fusering van onze bestaande PZ Brakel met PZ Vlaamse Ardennen; tot onze verbazing zonder PZ Ronse. De haalbaarheidsstudie van studiebureau ‘Idea’ was immers helemaal uitgewerkt op maat van een grootschalige fusie tussen de 3 vermelde PZ’ s. Bijgevolg zullen wij vanuit onze fractie de verdaging van de stemming vragen omdat we immers meer details willen van de gevolgen/haalbaarheid van deze fusie zonder PZ Ronse. We blijven immers voorstander van een fusie, maar dan wel één waar zowel de burgers als het politiepersoneel beter van worden en zeker NIET tegen elke prijs.
Ons partijbestuur besliste immers dat Cd&V Brakel niet zo maar een blanco cheque zal geven, zonder extra details van de financiële impact van deze fusie. Het is bijgevolg zeker NIET de bedoeling politieke spelletjes te spelen, want daarom is het belang de algemene veiligheid TE groot, maar meer gedetailleerde info van de impact zonder PZ Ronse lijkt ons te belangrijk om zomaar onze fiat te geven.”
Vragen
1/ werd het bestaande politiepersoneel voldoende bevraagd over deze fusie?
2/ welke zijn de gevolgen van deze fusie voor het personeel?
3/ gaat deze schaalvergroting zorgen voor meer of net minder blauw op straat?
4/ wat met het bestaande politiegebouw van 2015 in Brakel?
- blijft dit behouden en vooral hoeveel wordt deze inbreng van PZ Brakel gewaardeerd?
- hoeveel gaat de gewenste nieuwbouw in Oudenaarde kosten en welk wordt onze exacte bijdrage ZONDER de inbreng van PZ Ronse?
5/ wat gaat de financiële impact zijn voor de Brakelse burger?
En vooral zal de oorspronkelijke grootschalige fusie met PZ Ronse geen gemiste kans zijn, rekening
houdend dat de hulpverleningszones in 2030 ook zullen worden vergroot?
Kortom nog teveel vragen zonder duidelijke antwoord.
Bart Morreels: ” Indien er toch een stemming zal komen, zullen we bijgevolg ons onthouden, want onze fractie is duidelijk NIET tegen een schaalvergroting/fusie, maar niet ten koste van ons personeel en de Brakselse belastingbelaster!
Raadslid Louis Ide (N-VA) uit Zwalm: “Wij zijn altijd voorstander van een grotere politiezone geweest. Deze visie is altijd ondersteund geweest door het vele studiewerk van wijlen prof. Brice De Ruyver. In de politieraad heb ik steeds gepleit voor een grotere zone. Criminaliteit verandert elke dag. Meer blauw op straat, wil bijvoorbeeld zeggen: een gespecialiseerd team achter de computer om cybercriminaliteit aan te pakken (onder andere internet fraude). In een kleine zone is het bijna onmogelijk om gespecialiseerde teams op te zetten die deze strijd aan gaan. Het ware beter geweest mocht Ronse ook zijn aangesloten. Maar zij maakten de keuze om dat niet te doen. Dat is jammer. Maar ik voorspel dat in de toekomst zij zich opnieuw zullen moeten beraden hierover omdat de uitdagingen alsmaar groter worden. Het is goed dat we alvast naar een grote zone gaan (zonder Ronse dan, met twee). Ik pleit daar al jaren voor. Ik heb vaak de voorzitter van de politieraad daarvoor het vuur aan de schenen gelegd. Recent nog kwam ik tussen in de politieraad om te vragen het te houden bij een waarnemend korpschef omdat de fusiegesprekken volop lopen. Er volgde een discussie en men is me helaas niet gevolgd, want nu zal de nieuwe politiezone twee weddes op het niveau van korpschef moeten uitbetalen. Een meerkost dus, maar dat mag de fusie niet beletten. Omdat de fusie zal leiden tot meer veiligheid voor onze burgers in een steeds complexere wereld. Ik ga niet akkoord met de stelling dat dit ondemocratisch is beslist. In ons politiecollege heeft de voorzitter steeds het debat over de fusie toegestaan. Er is vaak over gedebatteerd en ik had altijd het gevoel dat er een meerderheid was in ons college. Morgenavond volgt de formele stemming, we zullen dan formeel zien.”
Burgemeester Bruno Tuybens – Zwalm – tevens lid van het politiecollege PZ Brakel
Bruno Tuybens: ” De PZ Brakel-Zwalm-Maarkedal-Horebeke was vragende partij voor een schaalvergroting omdat sommige diensten van de politiezone op personeelsvlak niet langer met zekerheid konden worden gegarandeerd. Het is nu eenmaal zo dat het landschap van de criminaliteit sterk diversifieert, waardoor de politiediensten extra inspanningen moet leveren om alles te kunnen volgen en laten vervolgen. Anderzijds wilden we niet terugkomen op eerdere invullingen van bv. onthaal en wijkwerking: het is belangrijk om de politie dicht bij de bewoners te houden.
In de contactopname door onze politiezone van naburige zones waren PZ Vlaamse Ardennen (Oudenaarde) en PZ Ronse geïnteresseerd om aan de oefening deel te nemen. Het studiebureau IDEA werd aangesteld om deze fusie voor te bereiden. Aanvankelijk was ik persoonlijk een zeer koele minnaar van de idee om ook PZ Ronse toe te voegen aan de fusiegesprekken. Niet dat ik iets tegen deze mooie stad heb, wel integendeel, maar je kon er niet naast kijken dat de politie-inzet in de Fiertelstad aan de bewoners dubbel zo veel kost als de inzet per inwoner voor onze Zwalmenaren. Gaandeweg werd echter een financieringsmethode onderhandeld en voorzien waardoor de inwoners van onze rurale gemeenten hier niet extra voor zouden moeten bijbetalen. Uiteindelijk heeft Ronse zelf de stekker uit de onderhandelingen getrokken. Ook al was er voor hen vanaf het derde jaar een oplopend serieus financieel voordeel, toch vroegen ze garanties van een bepaalde schaal van tewerkstelling in Ronse, maar de burgemeesters van de twee andere politiezones vonden niet dat daar een voorafname kon op gedaan worden.
De fusie met de twee zones is de beste opstelling voor onze Zwalmenaren: geen extra financiële kosten door de fusie, integendeel. Wat blijft over: de voordelen van de schaalvergroting (minder overheadkosten en meer ruimte voor specialisatie) en het behoud van onthaal, wijkwerking en aanrijtijden voor interventieploegen. Een zeer positief verhaal dus.
De wet bepaalt dat de twee politieraden bevoegd zijn voor de goedkeuring van de fusieplannen. Dat bij zo’n operatie niet alle raadsleden individueel betrokken worden, is ook zo zoals in een gemeenteraad. Of in een parlement. Er is discretie nodig in het onderhandelingsproces. En vertrouwen. Wat dat betreft is de finale bespreking de afgelopen maanden heel vlot verlopen.”
Johan De Bleecker- Open Vld Zwalm: “Ik ben voorstander van een fusie want er komen heel wat problemen op ons af. Kijken we maar dagdagelijks naar de cybercriminaliteit dan zien we dat de fraudegevallen de pan uitrijzen. Schaalvergroting brengt ons voordelen bij wat betreft de oprichting van gespecialiseerde eenheden binnen onze politiediensten. IT samenwerking geeft ook meer resultaat.
We hopen dat de schaalvergroting ook een betere toegankelijkheid geeft van de politiegebouwen want daar wringt eveneens het schoentje. De burger mag niet in de kou blijven staan!”
Conclusies
PZ Brakel lijkt uit onze analyse meer vragende partij om samen te werken dan PZ Vlaamse Ardennen. Bij de oprichting van de lokale politie strooide politici oneliners in het rond dat de hervorming niks extra ging kosten. Ondertussen weten we meer!
De vergroting door fusie van PZ Brakel en PZ Vlaamse Ardennen en later misschien Ronse erbij brengt een zekere nostalgie met zich mee dat we meer en meer evolueren naar het domein van het voormalige rijkswachtdistrict. Volgens sommigen blijft het een jammerlijke zaak dat de Rijkswacht werd afgeschaft. Gedane zaken nemen geen keer!!! Vraag is of dit dossier volledig waterdicht is want men stelt een fusie met drie voor terwijl er maar twee partijen gaan deelnemen? Hopelijk koopt men geen kat in de zak.
