Vorig weekend was het een voltreffer voor de heemkundekring Zwalm. Ondanks het koude vriesweer was er toch een mooie opkomst van een 100 tal leden.
De avond is vlot verlopen. Iedereen was enthousiast over de spreker van dienst, Veronique De Tier. Een zeer vlotte presentatie. Een voordracht om u tegen te zeggen, over ondermeer het Zwalms dialect vertelt voorzitter Guy De Noyette.
Jaaroverzicht Heemkundekring Zwalm
Inleiding
vz Guy De Noyette: “Beste leden, van harte welkom en vooreerst de beste wensen voor ’t nieuwe jaar. Dat 2024 jullie elke dag een mooi moment, een knipoog, een warme knuffel, veel genegenheid en een goede gezondheid mag brengen. Zoals gewoonlijk starten we het nieuwe jaar met een overzicht van het voorbije werkjaar en stellen we jullie het programma voor dit jaar voor.
Lezing Olivier van Rode – Kermissen
Vorig jaar hadden we op onze nieuwjaarsreceptie Olivier van Rode uit Zottegem te gast. Hij bracht ons de geschiedenis van de kermissen in onze Zwalmse parochies.
Lezing Pauline Coppens – ‘De smaak van berkenschors’
Op zondag 5 maart, hadden we Pauline Coppens uit Vlierzele te gast in ons documentatiecentrum. Ze bracht ons de lezing ‘De smaak van berkenschors’ met het indrukwekkende levensverhaal van haar Oekraïense moeder Natascha Pochwatna.
28ste jaargang Zwalmgalm
Eind maart rolde ons eerste tijdschrift van 2023 van de drukpers. Gevolgd door nog drie andere gestoffeerde Zwalmgalms. We zitten ondertussen aan de 28ste jaargang!
Tentoonstelling ‘Munkzwalm in de kijker’ – Deel 1
Onze jaarlijkse overzichtstentoonstelling in de reeks ‘Zwalmse dorpen in de kijker’ stond dit jaar in het teken van Munkzwalm. Omdat er over deze grootste deelgemeente veel te vertellen en te tonen valt, spreiden we deze tentoonstelling uitzonderlijk over twee jaar. Deel 1 werd onder ruime belangstelling geopend door één van Munkzwalms verdienstelijkste inwoners, Eric Vekeman. Die opening viel trouwens samen met Erfgoeddag 2023 wat ons tot een fotowedstrijd inspireerde met het thema “Beestig”. En wie beter dan de bevallige Mieke Verniest kon de foto-expo openen! Een ander gesmaakt hoogtepunt was het optreden van drie verloren gewaande ridders en een plaatselijke brouwer met Johan Blaton, Johan Brain, Bart D’Herde en Marc De Clercq.
Samenwerking Sint-Hermesgilde Roborst – Paarden-ommegang Rozebeke – Trage Wegen Zwalm – Huldiging Michel Vande Velde
Net als de voorbije jaren verleenden we onze medewerking bij de instandhouding van het lokale immateriële erfgoed en verleenden we onze samenwerking met andere cultuur-historische evenementen:
– Zo waren we met de Sint-Hermesgilde Roborst in juni aanwezig op de zonovergoten Fiertelommegang te Ronse.
– We waren ook samen met andere actoren nauw betrokken bij de zeer geslaagde organisatie van de
paardenommegang te Rozebeke door de Gemeente Zwalm.
– Trage Wegen Zwalm kon ook dit jaar op ‘de Dag van de Trage Weg’ beroep doen op enkele van onze bestuursleden om de wandelaars met historische anekdotes, weetjes en duiding doorheen Hundelgem te begeleiden.
– Tot slot droegen we tevens en bijna letterlijk ons steentje bij ter gelegenheid van de herdenking van verzetsheld Michel Vande Velde door ons onderzoek naar zijn Zwalmse roots en verzetsdaden. De schriftelijke neerslag konden jullie lezen in onze Zwalmgalm. In samenwerking met NSB Zwalm, de Nationale confederatie van de politieke gevangenen en het gemeentebestuur organiseerden wij een herdenkingsplechtigheid met de inhuldiging van een struikelsteen aan de Beekmeersstraat 5 te Nederzwalm-Hermelgem, het geboortehuis van Michel Vande Velde. Een blijvende herinnering aan de verzetsdaden van Michel.
Pralineverkoop
Tijdens de coronajaren vonden wij een mooi alternatief voor ons jaarlijks eetfestijn in de vorm van een succesvolle artisanale pralineverkoop. Ook dit jaar zal deze plaatsvinden.
Swalmke – 5de brouwsel
Daarnaast blijven we ook brouwen. Inmiddels is ons Swaelmke reeds aan haar vijfde brouwsel toe!
Roland Dekens – ‘Op stap met de metaaldetector’
Ons gewaardeerd lid Roland Dekens mocht het werkjaar afsluiten en nam ons mee ‘Op stap met de metaaldetector’. Zijn boeiende verhalen en talloze vondsten konden op heel wat belangstelling en nieuwsgierigheid rekenen!
Jaarprogramma 2024
Werpen we nu een blik op ons voorlopig jaarprogramma.
– Scanzondagen (4 februari en 5 maart). Altijd al eens de werking van ons documentatiecentrum van dichtbij willen zien? Kom dan zeker langs op onze opendeurdagen. Ons bestuur gaat op die dagen aan de slag met sorteren, inventariseren en bewaren van ons heemkundig materiaal zoals documenten, artikels, boeken, foto’s enz… Op deze opendeurdagen bieden wij jullie ook de mogelijkheid om uw oude foto’s of documenten te laten digitaliseren. Bij heel wat mensen thuis bevindt zich een schat aan foto’s. Heb je nog iets liggen waarvan je denkt dat het niet mag verloren gaan, dan kan je bij ons terecht. Dus duik in jullie fotoboeken of oude koekendozen en breng jullie oude foto’s of documenten mee. Wij scannen deze graag voor jullie in! De heemkring bezit ook nog veel oude foto’s. Kom snuisteren en help mee zoeken naar de personen, de locatie of de activiteit!
– Expo 300 jaar Sint-Hermesgilde Roborst (vanaf 5 maart). Dit jaar bestaat de Sint-Hermesgilde Roborst 300 jaar. Het is
daarmee veruit de oudste vereniging van Zwalm. Vanaf maart treft u in ons documentatiecentrum een jaar lang een kleine expo aan die het ontstaan en de evolutie van deze eeuwenoude gilde belicht.
– Tentoonstelling ‘Munkzwalm in de kijker’ – deel 2 (opening 21 april). In april openen we deel twee van ‘Munkzwalm in de kijker’. In dit tweede luik behandelen we het rijke verenigingsleven van Munkzwalm. Daarnaast organiseren we een nieuwe fotowedstrijd rond het thema van Erfgoeddag: “Thuis”. Meer informatie zullen jullie in onze volgende Zwalmgalm vinden.
– Verkiezing mooiste dialectwoord Zwalm. Dit jaar, organiseren we nog een bijkomende verkiezing en eentje die naadloos aansluit bij het thema van de lezing van deze avond. We geven u immers de kans om het leukste en mooiste dialectwoord van Zwalm te kiezen. Deze verkiezing gebeurt in twee rondes. In de eerste fase vragen we jullie om ons de voor jullie mooiste dialectwoorden te bezorgen. Dit mag zeker in zinvorm. Uit die inzendingen nomineren we in de tweede fase vijf woorden waarvan jullie één dialectwoord tot het mooiste van Zwalm kunnen kiezen. In de Zwalmgalms van dit jaar zullen telkens een aantal dialectwoorden in zinvorm worden opgenomen. Op de nieuwjaarsreceptie van 2025 zal het favoriete Zwalms dialectwoord en de winnaars worden bekend gemaakt.
– Pralinenverkoop.
De pralinenverkoop zal dit jaar wellicht doorgaan op 3de zondag van november. Het herfst assortiment aan pralines en Sinterklaasgoed zullen dan te koop zijn. Meer info volgt.
– Documentatiecentrum en eerste zondagen. Zoals vorig jaar zullen we ook dit jaar enkele interessante sprekers (verzamelaars, muzikanten, markante figuren) uitnodigen in ons lokaal en lichten wij jullie in over onze nieuwe historische aanwinsten. Meer informatie vindt u zoals steeds in de Zwalmgalm, op facebook of op onze website.
Dankwoord meewerkende leden
– Marc van Damme, Marleen Pede en Roger van Gansbeke voor het ronddragen van onze Zwalmgalm
– Carine Herman voor het maken van de vele foto’s van onze evenementen en het mooie fotoboek hiervan dat ze ons bezorgde.
Inleiding lezing
Ik stel jullie nu kort onze spreker, Veronique De Tier voor. Zij studeerde Germaanse filologie aan de UGent. Met haar licentiaatsverhandeling over het dialect van de windmolenaar in Oost-Vlaanderen zette ze haar eerste stappen in de dialectologie. Onmiddellijk na haar studie startte ze in 1985 als redacteur van het ‘Woordenboek van de Vlaamse Dialecten’ aan de UGent. Daar bleef ze met korte onderbrekingen werken tot 31 mei 2020. Ze combineerde die baan een tijdlang met een job als stafmedewerker van Variaties vzw, Koepelorganisatie voor dialecten en oraal erfgoed in Vlaanderen, waar ze nu bestuurslid van is. Sinds
2003 werkt ze ook deeltijds als adviseur streektalen bij Erfgoed Zeeland. Sinds 1 juni 2020 werkt ze bij het Instituut voor de Nederlandse Taal als projectleider dialecten. Daar is ze verantwoordelijk voor de verdere uitbouw van de database van de Zuidelijk-Nederlandse dialecten en andere projecten i.v.m. dialect. Ze is ook voorzitter van de Stichting Nederlandse Dialecten, een organisatie die de streektaalprofessionals uit Vlaanderen en Nederland bij elkaar brengt. Jaarlijks organiseert deze stichting een streektaalconferentie. Veronique De Tier is ook bestuurslid van de Brusselse vereniging ‘be.brusseleir’, schreef een aantal afleveringen van het ’Woordenboek van de Vlaamse Dialecten’ als auteur of coauteur en redigeerde samen met collega’s een reeks dialectboeken van de Stichting Nederlandse Dialecten. Een aantal daarvan liggen ter inzage en lezing ter beschikking in ons documentatiecentrum.
Samen met Jan Hautekiet bracht ze in 2017 ‘Ons Moeder zei altijd… Rake wijsheden’ uit. Ze geeft ook geregeld lezingen over dialecten. Een indrukwekkende lijst van professionele en andere bezigheden dus en toch vond ze nog de tijd om hier vanavond bij ons te zijn. Professor De Tier zal ons onderhouden over de geschiedenis van ons eigen dialect: ‘waarom praten we zo in de Zwalmstreek?’
Vooraleer ik het woord geef aan Mevr. De Tier, wil ik nog meegeven dat de Heemkring in 2015 het Zwalmse Tooggezegdenboek ‘Meine vaut zeit da ezu’ heeft uitgegeven met de door onze erevoorzitter wijlen Michel Deprez verzamelde gezegden, uitdrukkingen en spreekwoorden. Voor zij die het nog niet bezitten kan ik het in ieder geval warm aanbevelen. Het boek is te bekomen aan het onthaal bij Frydda en Julia en kost 15 €.”
Vervolgens ging de boeiende voordracht door van Veronique De Tier.
