In de week van 18 maart streek Tom Waes neer op het Koninklijk Atheneum Zottegem voor de opnames van zijn nieuwste programma, “Eerste keus”.
Ditmaal heeft hij zich als missie gesteld om de jongeren die voor het eerst gaan stemmen beter te informeren. In het programma dat op het KAZ opgenomen werd konden de laatstejaars hun vragen afvuren op drie toppolitici: Gwendolyn Rutte (Open Vld), Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Nadia Naji (Groen).
Wij waren benieuwd naar de ervaringen van enkele van de vragenstellers.
De VRT vertelde me dat de prachtige schoolgebouwen maar vooral jullie kritische ingesteldheid en enthousiasme hen hebben overtuigd om op het KAZ een aflevering op te nemen. Tom Waes en co hebben na afloop echt een lofzang afgestoken over jullie prestatie. Ik noteerde quotes zoals “Ze hebben de politici doen zweten.”. Alvast proficiat. Waren jullie niet al te zenuwachtig?
Bee: “Ik dacht zelfs dat ik ging overgeven van de stress. Ik heb heel snel stress en dat is ook altijd zichtbaar bij mij. Ik heb dit vooral wanneer iedereen mij aankijkt. Nu keken alle zesdejaars naar mij. Ik had amper stress bij Tom Van Grieken, maar bij de anderen had ik meer stress. Ik kan zelf niet goed verklaren waarom.”
Mila: “Ik vind het ook wel moeilijk te verklaren. Ik ben van mezelf al snel zenuwachtig voor de kleinste dingetjes. Nadia Naji hebben we als eerste ondervraagd. Zij deed mijn zenuwen echt wel afnemen. Ze stelde ons op ons gemak. Zo heb ik het toch ervaren.”
Zaara: “Ik was niet zenuwachtig tot op het moment net voor ik mijn vraag mocht stellen. Op het moment dat ik effectief met de politici sprak, verdwenen de zenuwen wel. Ik heb nu echt wel door dat het ook maar gewoon mensen zijn. Ik vergat uiteindelijk ook wel dat je aan een televisieprogramma meewerkt. Dat hielp wel. Het was wel even verschieten toen Tom Van Grieken durfde te beweren dat ik misschien wel racistisch was.”
Tiana: “De stress speelde me echt parten. Ik was enorm zenuwachtig en geïntimideerd door de politici. Door hun gladde praatjes en vrij vage antwoorden vond ik het moeilijk om kritische vragen te kunnen stellen. In de lessen geschiedenis leren we wel om dat te doorzien, maar zo tegen beroepspolitici ingaan is toch andere koek. Voor zoveel mensen een vraag aan politici te stellen, terwijl dit ook nog eens allemaal gefilmd wordt, is iets waarvan ik nooit gedacht had het te durven. Dit is voor mij een grote sprong in mijn ontwikkeling.”
Jullie lijken me zeer enthousiast. Zijn jullie echt zo hard geïnteresseerd in de politiek?
Jasper: “Ik interesseer me in alles wat het reilen en zeilen van de samenleving bepaalt. Ik wil altijd een zo compleet mogelijk beeld hebben. Je weet echter nooit volledig wat er speelt. Ik heb dus misschien gewoon een intolerantie tegenover die onwetendheid. In elk geval ben ik om deze reden ook erg geïnteresseerd in het politiek bedrijf.”
Tiana: “Als jonge landbouwer kom ik vaak genoeg in aanraking met problemen die enkel de politiek kan aanpakken. Dat heeft mijn interesse aangewakkerd. De voortdurende verwijten zijn wel erg vermoeiend. Door de vele loze beloftes daalt het vertrouwen ook nog eens. Maar politiek begrijpen blijft heel belangrijk. Ik merk zelf ook hoe veel boeren zich laten meeslepen door de beloftes van extreme partijen. Maar als ik de programma’s bekijk denk ik dat ze waarschijnlijk niet beseffen dat ze van hen helemaal niet de steun moeten verwachten die hen nu wordt voorgespiegeld. “
Zaara: “Ik was niet echt geïnteresseerd in de politiek doordat ik het zag als iets saais. Er is ook altijd zoveel discussie over. Na de opnames en de kans die ik kreeg om vragen te stellen aan politici, is het mij wel meer beginnen interesseren.”
Wat hebben jullie zelf opgestoken door deel te nemen aan het programma? Misschien wat tips om een goede keuze te maken in het stemhokje?
Jasper: “Ten eerste vond ik de manier waarop zo’n televisieprogramma gemaakt wordt zeer interessant. Het zal nog wijzer worden als we zien wat er uiteindelijk uit geknipt is. Eens zien hoe het gedrag van politici al dan niet verandert doordat de camera stopt met draaien vertelt je wel iets over wat voor een soort mens ze zijn.
Daarnaast was het goed om de antwoorden van de politici te kunnen vergelijken. Doordat we ze allemaal individueel dezelfde vragen hebben gesteld, konden we hun antwoorden mooi vergelijken. Het deed me nadenken over hoe realistisch hun ideeën zijn. Hierdoor denk ik ook dat het programma aantoont hoe moeilijk het kan zijn voor kiezers om onrealistische beweringen weg te filteren en een redelijk standpunt eruit te halen.”
Tiana: “Daar ben ik het helemaal mee eens. Ik denk dat jongeren zich eerst en vooral zouden moeten afvragen wat zij het belangrijkst vinden en dan zoeken welke partij zich hiervoor wil inzetten. Kritisch nadenken en partijprogramma’s checken en vergelijken zijn belangrijk om een goede keuze te kunnen maken. Ze moeten ook de retorische trucjes kunnen doorzien. Denk maar aan de valse tegenstelling tussen natuur en landbouw en de polarisering tussen natuurpunt en landbouwers. Nu wakkeren politici die zaken juist aan om stemmen te winnen. Dat zorgt juist voor meer problemen i.p.v. dat het zaken oplost.”
Bee: “Klopt. Juist daarom ben ik er nu nog meer van overtuigd dat kinderen meer moeten weten over politiek. Ik heb vooral bijgeleerd dat alle partijen een idee hebben over hoe iets zou moeten zijn. Maar als we vragen hoe ze dit gaan waarmaken, wordt de vraag ontweken.”
Mila: “Juist daarom moet iedereen meer gestimuleerd worden om zich bezig te houden met de politiek. Zeker jongeren moeten kritischer kunnen omgaan met de verkooppraatjes op sociale media. Ik wil van hun op een deftige concrete manier kunnen horen wat ze willen bereiken. Mijn deelname heeft getoond dat ik weet waarvoor ik wil opkomen. Ik heb ook geleerd dat je je stem ook echt moet gebruiken. Zo kun je het goede doen. Niet alleen voor jezelf maar zeker ook voor anderen.”
Het is duidelijk dat jullie alleszins al kritisch hebben leren nadenken!
Als kleppers als Tom Waes en Pieterjan De Smedt van Terzake het al zeggen, moet het zeker waar zijn.
Ik ben benieuwd naar het eindresultaat.
Het programma “Eerste keus” is te zien vanaf 27 mei op VRT1.
Je kan het ook bekijken op VRT MAX