In Gijzenzele en Kwatrecht werd met veel eerbetoon WO II herdacht. Gijzenzele en Kwatrecht hebben hun eigen verhaal over de gruwel van de Tweede Wereldoorlog. Ze vormden in mei 1940 het toneel van hevige gevechten. Men moest het hoofd bieden aan gewelddadige aanvallen van de goed voorbereide Duitse troepen. De slag om Gijzenzele en Kwatrecht werd één van de hardnekkigste veldslagen uit WO II. (Reporter 17, foto’s Danny De Lobelle).
Met plechtigheden aan de monumenten in Gijzenzele en Kwatrecht, toespraken, muziek van Fanfare Voor God en Vlaanderland, bloemenhulde (vertederend, kinderen mochten bloemen neerleggen), nagedachtenis van de soldaten die in Gijzenzele en Kwatrecht het leven lieten, eerbetoon aan de oud — strijder Alfons van Bellegem (98 j.), uit Sint — Pauwels, postuum eerbetoon aan soldaat François Zaunbreckers, Last Post, en volkslied werd het een pi ëteitsvolle herdenking.
Van 19 mei tot 21 mei 1940 werd in Gijzenzele en Kwatrecht hevig gevochten. De meeste gesneuvelde Belgische soldaten waren prille twintigers. Gijzenzele en Kwatrecht maakten deel uit van de verdedigingslinie die vanaf de Bovenschelde te Kwatrecht tot aan de Leie bij Astene vijandelijke aanvallen moest afweren. Uit de verslaggeving van majoor Desprets (tijdens de meidagen 1940 commandant van het derde bataljon van het zesde Linieregiment) blijkt de afschuwelijke gruwel. Dat er hevig strijd werd geleverd, blijkt uit het naslagwerk ‘Slechts drie dagen hebben de kanonnen gebulderd’. Bewoners van Gijzenzele en Kwatrecht moesten vluchten voor het geweld. Pas toen van hogerhand het bevel kwam om zich terug te trekken, verlieten na heel moedig verweer de vijfde Linie (Kwatrecht) en de zesde Linie (Gijzenzele) de stellingen Bruggenhoofd Gent. Eigenlijk kreeg de Slag om Gijzenzele en Kwatrecht en de heroïsche strijd van de Belgische soldaten te weinig aandacht in de geschiedenisboeken (R 17).
Eerbetoon ‘held’ François Zaunbreckers
Marc Van Gaver van het Gijzels Genootschap van de kerkuil bracht een schitterend eerbetoon aan heldhaftig optreden van Eerste sergeant François Zaunbreckers ( ° 1912). Hij vocht met zijn regiment de Zesde Linie tijdens de meidagen 1940 keihard voor zijn eenheid in Gijzenzele. Bij de overgave van het Belgisch Leger op 28 mei 1940 sloot hij zich aan bij het verzet te Antwerpen. Hij werd door de Duitsers opgepakt en ge ëxecuteerd in 1943. De zesde Linie verdedigde de onder sector Gijzenzele — Betsberg van het Bruggenhoofd Gent. Op 21 mei 1940, de heftigste dag van de gevechten, bereidt de 9 de compagnie zich voor om de door de Duitsers bezette bunkers te heroveren. Onderluitenant Van Saceghem zal met een gevechtsgroep het bos langs het noorden omtrekken. Luitenant Lonny en onderluitenant Moyson zal met twee gevechtsgroepen het bos zuiveren. Eerste Sergeant Zaunbreckers zal met een gevechtsgroep en vijf man van het peloton ‘buiten rang’ van Negende compagnie een omtrekkende beweging aan het zuiden van het bosje uitvoeren. De groep van onderluitenant Van Saceghem maakt een krijgsgevangene, Zaunbreckers doodt twee Duitse soldaten. Het bos en de schaapstalbunker worden terug heroverd. De vijand laat een vijftiental gesneuvelden achter. Het blijft een heen en weer gevecht in en rond het ‘Halvemaanbosje’. Om 11 u 30 moet het 2 de Bataljon 28 ste Linie het bos ontruimen. Om 13 u 15 bestookt vijandelijke artillerie massaal het dorp, terwijl Stukas (Duitse duikbommenwerpers) enkele moordende duikvluchten uitvoeren op Gijzenzele en de Betsberg. Bevelhebber Desprets vraagt onmiddellijk een beschieting van het bos aan, tegelijkertijd vallen de Duitsers aan. Verwarring alom. Duitse soldaten vallen neer en slepen zich naar het bos. Er zijn heel wat gesneuvelden. (Bron: De Geschiedenis van het 6 de Linieregiment).
Het begin van de Tweede Wereldoorlog ligt nu achtenzeventig jaar achter ons, de strijd om de herinnering eraan, of de lessen die we er al dan niet uit kunnen trekken, is in Gijzenzele en Kwatrecht nog niet voorbij. In beide gemeenten blijft men de Slag om Gijzenzele en Kwatrecht herdenken. Elk jaar opnieuw brengt men hulde aan de piepjonge soldaten die in Gijzenzele en Kwatrecht sneuvelden. Men blijft aandacht vragen voor de Tweede Wereldoorlog. Daar zijn goede redenen voor. Het is precies 78 jaar geleden dat de Slag om Gijzenzele en Kwatrecht plaats vond. De gebeurtenissen op 19, 20 en 21 mei 1940 blijven 78 jaar later nog altijd in het collectieve geheugen hangen. WO II had een grote invloed op de samenleving. Pi ëteit voor de oorlogsslachtoffers, er heerst ontzag en bewondering voor de soldaten die in WO II vochten voor onze vrijheid. De soldaten hebben er een offer gebracht ter verdediging van de waarden die dierbaar zijn aan ons vaderland. In veel families zijn nog altijd sporen te vinden die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog, een donkere periode uit de geschiedenis. Foto’s, portretten, als een soort schrijn, dat van generatie tot generatie wordt overgeleverd. ‘Als je ziet welke impact WO II heeft gehad op onze samenleving, op onze waarden en normen, dan kun je toch niet indenken dat men zou ophouden met de herdenking van de Slag om Gijzenzele en Kwatrecht’, weet burgemeester Johan Van Durme.. Drie dagen bulderden de kanonnen in Gijzenzele. De Duitse aanvalsplannen voorzagen een snelle opmars. De geschiedenisboeken maken er weinig of geen gewag van, de Duitsers kregen de meeste tegenstand in Gijzenzele en Kwatrecht. De verliezen langs Duitse zijde waren er het grootst. De acht plaatselijke bunkers blijven als stille getuigen na de Slag om Gijzenzele tijdens de meidagen 1940. Reporter 17
