“Zet maar als titel: Onrecht in Zottegem. Dat zal zeker aanslaan”, zegt Jan Van Vaeck. Deze gepensioneerde arbeider (70) is een idealist, geboren uit een boerengeslacht. Hij kent nog de tijd dat dorpsbewoners op het boerenhof kwamen helpen,… omdat ze dan eens goed konden eten.
De man zegt de zaken zoals hij ze ziet en heeft nooit onrecht kunnen verdragen.
Als jongeman werd hij de vakbond ‘ingeduwd’ omdat hij het goed kon uitleggen. Jan durft ook vandaag nog ‘als een Goliath tegen windmolens’ vechten, zoals hij het zegt. Hij verwijst hierbij naar twee bekende spreekwoorden: sterk als de reus Goliath, opkomend tegen de machtige molenwiekende elite. Het vat de man goed samen.
In het socialisme van de sp.a kon hij zich lange tijd vinden maar uiteindelijk was ook dat niet voldoende. De vrijheid van meningsuiting en het aanklagen van onrecht zijn zijn hoogste goed, zo legt hij uit.
Jan is een geboren verteller en vandaag is hij een éénmanspartij in Zottegem.
Over zijn partijstandpunten en het profiel van de partij is nauwelijks informatie beschikbaar. Daarom dit gesprek.
Tijdens het interview blijkt dat zijn maatschappelijke gedachtegoed aansluit bij een politieke partij die in het Zottegemse nog niet vertegenwoordigd is. Tegelijk is hij een verdediger van het vrije denken: “Iedereen moet zijn gedacht kunnen zeggen.”
De Beiaard : Meneer Van Vaeck, hoe bent u tot deze éénmanspartij gekomen?
Jan Van Vaeck : Noem me Jan, niet meneer. In de jaren ‘90 was ik een hevige socialist bij de vakbond ABVV. Ook bij de partij hadden ze mensen ‘vandoen’ die durfden praten. In de jaren 2000 verzamelde ik een 500-tal stemmen. Niet genoeg om verkozen te worden maar ik geraakte wel in het partijbestuur. In 2006 waren het terug gemeenteverkiezingen.
De Beiaard : Jan vertelt hoe hij het moeilijk had met de verdeling van mandaten, ook ten gunste van mensen die niet verkozen waren. Dat strookte niet met zijn gevoel voor ‘democratie’, zoals hij het verwoordt.
Jan Van Vaeck : In 2012 was er ‘een vreemde eend in de bijt’ die bij de verjonging van de lijst een verkiesbare plaats kreeg en van de eerste keer verkozen geraakte. Toen hebben mensen een spreidstand uitgevoerd om verkozen te geraken en het spreekwoord zegt: ‘wiens brood men eet, diens woord men spreekt’. Ik nam het op voor de andere vrouwen die daardoor niet verkozen geraakten.
In diezelfde periode werd ik de spreekbuis voor de mensen in mijn straat die opkwamen tegen de verplichting om hun huizen aan te sluiten op de nieuwe riolering, zonder dat ze daar enige subsidie voor kregen.
Tegelijk werd een renteloze lening gegeven aan een voetbalploeg die failliet was. Iedereen wist dat ze die centen nooit zouden terug zien. Ook het contract voor de stadskernrenovatie werd niet nagekomen.
Ik zweeg niet want in een democratie is de vrijheid van mening heilig.
Tegen 2018 was er een partijdag waar de nationale voorzitter Crombez aankondigde dat het cumuleren zou ophouden binnen de partij. Ik werd niet uitgenodigd. Men was me vergeten want iedereen wist dat ik op het podium zou gaan staan om mijn gedacht te zeggen. Voor het komende eetfestijn van de partij heb ik geen kaarten meer verkocht. Dat werd me aangewreven. Dan ben ik het ‘afgestapt’. Ik sprak daarop in vertrouwen met collega’s die me aanraadden om een eigen partij op te richten of als onafhankelijke op te treden.
De Beiaard : Waarom een éénmanspartij?
Jan Van Vaeck : Van wat al beloofd werd in 2000, om elke euro 3 keer om te draaien, is niks in huis gekomen. In de loop van 2019 zal de stad 72 miljoen euro schuld hebben. Dat is een kleine 3 miljard Belgische frank, en de stad heeft maar een kleine 2 miljard Bfr inkomsten.
Ik heb geleerd dat je de tering naar de nering moet zetten.
In Zottegem zijn het precies solden. Alsof je met de kredietkaart van iemand anders de bloementjes gaat buiten zetten.
Ik verwacht van een nieuwe coalitie dat ze werkt met de middellen die voorhanden zijn. Als je geen geld hebt, waarom bouw je dan nieuwe OCMW huizen, grote parkings en andere dure projecten? Het is de belastingbetaler die dat zal betalen.
Geld uitgeven dat je niet hebt is een schande.
Ook als je over duurzame energie praat, mist Zottegem een kans. We hebben de ruimte om een tweetal windmolens te zetten. Er is natuurlijk tegenstand maar op een industrieterrein moet dat mogelijk zijn.
Wanneer de kans zou bestaan om ook de kleine man iets terug te geven, dan doen ze dat niet.
De Beiaard : Jan vertelt nog hoe hij een onafhankelijke partij heeft opgericht omdat hij, naar eigen zeggen, de enige bleek die de mond durfde open doen.
Jan Van Vaeck : Als een koe Bertha heet moet ge er niet Sidonie tegen zeggen.
Ik zei waar de zaken op stonden.
Of dat nu links of rechts wordt genoemd is niet belangrijk, het is de vrijheid om een mening te uiten. Trouwens, in Zottegem wordt al 20 jaar een links liberaal beleid gevoerd. Mij is aangeleerd: liberalisme is sluipend gif. Ik denk daarbij aan de financi ële crisis van 2008.
Wat het debat van afgelopen vrijdag* betreft, daar heb ik me weinig op kunnen voorbereiden.
Ik heb zelf Mevr. Volckaert (de organisatie) moeten contacteren om aan het debat te mogen deelnemen. Alles bleek al voorbereid. Ik ben dan met burgemeester De Potter gaan praten. Het is immers niet democratisch dat ik niet mocht deelnemen, aangezien alles werd uitgevoerd met middelen van de gemeenschap. Na dat gesprek werd ik wel uitgenodigd.
(*nvdr : Vrijdag 07/10/2018, debatavond voor de politieke partijen, een organisatie van de Jeugdraad Zottegem.)
Tijdens het debat ben ik z éér braaf geweest. Ik heb de zoon van Herman* niet willen aanvallen.
(*nvdr : oud burgemeester van Zottegem, sp.a)
Als je de breedste schouders de lasten wil laten dragen, dan moet je daar naar handelen. Dat is pas socialisme. De meerwaarde die we samen cre ëren, die moet je verdelen.
Wat Zottegem betreft. Als je met twee in bad zit is het moeilijk wanneer altijd dezelfde de rug van de andere wast. In een coalitie moet je ook toegevingen kunnen doen. Maar als je moet ingaan tegen je eigen ideologie, dat houdt het op. Dat gaat in tegen de waarden van het socialisme. Wanneer je geld gaat uitgeven voor luxekastelen, dan is dat geen socialisme. Je moet werken met de middelen die ter beschikking worden gesteld. De tering naar de nering zetten.
De Beiaard : En zo komen we aan het verkiezingsinterview. De volgende vragen werden ook aan alle andere Zottegemse politici gesteld :
De Beiaard : Wat wil je in Zottegem behouden?
Jan Van Vaeck : Bijvoorbeeld, dat gerestaureerde Sanitary gebouw. Het heeft een historiek en is nu gerestaureerd. Het is toegankelijk en overzichtelijk. Voor minder mobiele mensen is dat goed. Daarbij, de mensen die er werken zijn vriendelijk. Dat moeten we zeker behouden.
De Beiaard : Wat wil je in Zottegem veranderen?
Jan Van Vaeck : Politici moeten uitvoeren wat ze aan de mensen beloofd hebben. Een woord is een woord. Belofte maakt schuld. Maar maak geen beloften als je er geen geld voor hebt. Het is niet vijf voor twaalf. Het is kwart na twaalf.
Wat betreft het geven van werk aan mensen : Dat men van elke partij eens iemand een job geeft, daar heb ik geen probleem mee. Dat is geen cli ëntelisme, want iedereen komt dan aan bod. Het is pas wanneer alles naar één kant gaat, dat het een probleem wordt. Iedereen moet de kans krijgen om te werken, ongeacht de politieke kleur.
De Beiaard : Noem twee prioriteiten uit jouw programma.
Jan Van Vaeck : Eerst de schulden afbouwen. Dan 2 windmolens plaaten in Zottegem omdat de electriciteitsfactuur een belastingsfactuur is geworden. Electriciteit is een basisrecht. Iedereen heeft daar recht op. Veel mensen kunnen hun facturen nu al niet meer betalen.
De Beiaard : Wat is je favoriete plaats in Zottegem en waarom?
Jan Van Vaeck : Het Kloosterbos. Het is er rustig en aangenaam vertoeven. Alleen jammer dat sommigen de natuur niet respecteren door er zwerfvuil achter te laten.
