De legende van de “Krampus” , bij ons beter gekend als ‘Zwarte Piet’
Door Dimi Sterckx : De Krampus” is een beestachtige demon uit de folklore van de Alpenregio’s . Het woord “Krampus” komt van het Oudhoogduitse “Krampen”, wat “klauw” betekent, één van de typische kenmerken van deze Alpenduivel , naast zijn zwarte schapenhuid en zijn hoorns.
Oorspronkelijk trokken jonge mannen rond het Germaanse Joelfeest (anno 9de-10de Eeuw n.C.) verkleed als “Krampus” de straat op met roestige bellen en kettingen om de kwade geesten te verjagen. Sinds het midden van de 17e Eeuw voerden de kloosterscholen de Sinterklaastraditie opnieuw in, waarbij ook de heidense “Krampusviering” nieuw leven werd ingeblazen.
Sinterklaas (Sint-Nicolaas) zou volgens de Christelijke legende de kwade invloed van dit boosaardig wezen hebben overwonnen en hem na een krachtmeting tot zijn metgezel hebben gemaakt. (De overwinning van God op het Heidense kwaad).
Bij gezamenlijke bedeltochten werd de figuur van Sinterklaas begeleid door jongens, die zich verkleden als afschrikwekkende gestalten en duivels, voorzien van dierenmaskers. Terwijl de Sint aan de kinderen vroeg of ze zich goed hadden gedragen en geschenken uitdeelde aan de ‘brave’ kinderen, werden ‘stoute’ kinderen bang gemaakt met de gedachte dat “de Krampus” hen zou straffen.
De donkere helper van Sinterklaas is dus allerminst uniek, want hij heeft zijn evenbeeld in grote delen van Europa: Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en Belgi ë. Als knecht van Sinterklaas werd hij in Duitsland omgedoopt tot “Ruprecht”, via de Elzas werd hij in Frankrijk bekend als “Père Fouettard” en in de Lage Landen, waaronder Belgi ë, als “Zwarte Piet”.
Over de landsgrenzen heen worden deze helpers afgebeeld met een roe en een zak en dragen ze vaak donkere kleding. Door de licht gebogen houding, gebaseerd op de originele Krampusfiguur, is het gezicht van ‘Zwarte Piet’ niet zichtbaar en daardoor vaak ‘zwart geschilderd’.
In de loop der jaren heeft ‘Zwarte Piet’ een vriendelijker karakter gekregen: Hij deelt snoep uit, doet acrobatische stunts en begeleidt de oude Sinterklaas bij zijn zware taken.
Een hele geruststelling voor wie het nodige kattenkwaad heeft uitgehaald. (Hmm …)
Dimi Sterckx
Lees ook